پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,878 |
| تعداد مقالات | 74,135 |
| تعداد مشاهده مقاله | 137,878,820 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,237,588 |
گرسنگی در آینه فرهنگ آذربایجان: بازنمایی جامعه‌شناختی آج و آجلیق در ضرب‌المثل‌های آذربایجانی | ||
| پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 مهر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2025.392842.459912 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد عباس زاده* ؛ فرشاد محمدی دخت؛ اسماعیل نوروزی | ||
| گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز | ||
| چکیده | ||
| ضرب المثل ها، بازنمایی عصاره ی تجربه زیسته در یک بافت اجتماعی و فرهنگی هستند. این پژوهش با هدف درک جامعه‌شناختی مفاهیم «آج» (گرسنگی) و «آجلیق» (گرسنگی) در ضرب‌المثل‌های آذربایجانی، به بررسی بازنمایی‌های فرهنگی و اجتماعی این مفاهیم در بستر زبان و فولکلور آذربایجان می‌پردازد. این مطالعه با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی استقرایی بر روی سه متن آذربایجانی مرتبط با موضوع و با بهره‌گیری از نظریه‌های جامعه‌شناسی فرهنگی و ادبی نظیر نظریه‌های گلدمن، هال، بوردیو، مرتن و همچنین دیدگاه‌های مرتبط با گرسنگی و طرد اجتماعی و بخصوص نظریه سلسله مراتب نیازهای مازلو انجام شده است.بدین صورت که ابتدا ضرب‌المثل‌های مرتبط با آج و آجلیق از منابع استخراج شد و پس از پایش‌های لفظی و معنایی ۴۵ ضرب‌المثل برای مطالعه انتخاب شدند. ضرب‌المثل‌ها بر اساس محتوایشان به واسطه کدگذاری‌های مکرر مقوله‌بندی شدند و با نظریه‌های ذکر شده مورد تحلیل لفظی و تفسیر معنایی قرار گرفتند و از طریق نظریه‌ها بازنمایی شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها از طریق کدگذاری‌های مکرر منجر به شناسایی هشت مقوله اصلی و نوزده زیرمقوله شد. این مقوله‌ها عبارتند از: «آجلیق، آیینه‌ی آشفتگی روان» که شامل ریسک‌پذیری افراطی، دغدغه خوردن، خطرناک بودن و جایگزینی وهم با واقعیت است؛ «آجلیق، زندان انفرادی» که به انزوا، مشمول نابرابری ساختاری و سلطه‌پذیری اشاره دارد؛ «آجلیق، تازیانه‌ی جان» که شامل بی‌خوابی و ضعف بدن است؛ «استقلال فردی» که بر ارزش کرامت انسانی تأکید دارد؛ «آجلیق، دافعه شرع و اخلاق» که به زوال اخلاقی و دینداری اشاره می‌کند؛ «آجلیق، حلقه‌ی زنجیر فقر» که استمرار فقر و همبستگی با آن را نشان می‌دهد؛ «آجلیق، آبشخور نابخردی» که به فقدان آینده‌نگری، کمبود منابع و کار نکردن اشاره دارد؛ و در نهایت «گذرگاه رهایی یا مرگ» که شامل مرگ و تلاش برای رهایی است. تمام مقولات با استفاده از نظریه‌های جامعه‌شناختی متناسب تفسیر و تحلیل شدند. این پژوهش نشان می‌دهد که دلایل آجلیق در ضرب‌المثل‌های آذربایجانی شامل فقدان آینده‌نگری، کمبود منابع و کار نکردن است که منجر به پیامدهای ذهنی-شناختی (ریسک‌پذیری افراطی، دغدغه خوردن، خطرناک بودن، جایگزینی وهم با واقعیت و انزوا)، اجتماعی (مشمول نابرابری ساختاری و سلطه‌پذیری)، معنوی (زوال اخلاقی و زوال دینداری) و جسمانی (بی‌خوابی و ضعف عمومی بدن) می‌شود. در بررسی الگوهای زبانی و معنایی مرتبط با آج و آجلیق، مشخص شد که این مفاهیم اغلب با اسامی حیوانات گرگ (قورد) و سگ (کؤپک)، مرغ(تویوق)،شیر(آسلان)، خر(ائششک)، اسب(آت) و خرس(آیی) به کار می‌روند که هر کدام دارای معانی نمادین خاصی در فرهنگ آذربایجان هستند. همچنین به دوگانه‌های متضاد آجلیق-توخلوق(گرسنگی- سیری) توجه شد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ضرب‌المثل‌های آذربایجانی بازتابی از دیالکتیک بین متن اجتماعی و تجربه زیسته یک جمع هستند و بازنمایی جامعه‌شناختی آن‌ها می‌تواند در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و اجتماعی منطقه‌ای مؤثر باشد. به عبارت دیگر، ضرب‌المثل‌های آذربایجانی نه تنها دانش‌های زیسته را منتقل می‌کنند، بلکه به عنوان اسنادی فرهنگی، دیدگاه‌ها و ارزش‌های جامعه را در مورد گرسنگی و فقر بازتاب می‌دهند و می‌توانند در درک بهتر این مسائل و ارائه راهکارهای مناسب برای مقابله با آن‌ها مفید باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ضرب المثل؛ آذربایجان؛ آج؛ آجلیق؛ بازنمایی جامعه شناختی؛ گرسنگی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Hunger in the Mirror of Azerbaijani Culture: A Sociological Representation of "Aj"(Hunger) and "Ajliq" (Famine) in Azerbaijani Proverbs | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Abbaszadeh؛ Farshad Mohammadi Dokht؛ Esmail Norouzi | ||
| Department of Social Sciences | ||
| چکیده [English] | ||
| Proverbs as the Representation of the Essence of Lived Experience in a Social and Cultural Context This study, aiming to achieve a sociological understanding of the concepts of “Aj” (hunger) and “Ajliq” (famine) in Azerbaijani proverbs, examines the cultural and social representations of these concepts in the context of the language and folklore of Azerbaijan. The study utilizes an inductive qualitative content analysis approach on three Azerbaijani texts relevant to the topic, drawing on cultural and literary sociology theories such as those by Lucien Goldmann, Stuart Hall, Pierre Bourdieu, and Robert K. Merton, as well as perspectives on hunger, social exclusion, and specifically Maslow’s hierarchy of needs. Initially, proverbs related to “Aj” and “Ajliq” were extracted from sources, and after semantic and lexical reviews, 45 proverbs were selected for analysis. The proverbs were categorized based on their content through iterative coding processes and were subjected to verbal analysis and semantic interpretation using the aforementioned theories. Subsequently, they were represented through these theoretical frameworks. Repeated coding of the data led to the identification of eight main categories and nineteen subcategories. These categories are: “Ajliq: A Mirror of Mental Distress,” which includes risk-taking tendencies, obsessive concern with food, danger, and replacing reality with delusion; “Ajliq: Solitary Confinement,” which reflects isolation, structural inequality, and subjugation; “Ajliq: The Scourge of Life,” encompassing sleeplessness and bodily weakness; “Individual Independence,” emphasizing the value of human dignity; “Ajliq: The Breach of Morality and Ethics,” which refers to moral and religious decline; “Ajliq: The Chain Ring of Poverty,” illustrating the continuity of poverty and its connectedness; “Ajliq: The Fountain of Foolishness,” which points to lack of foresight, scarcity of resources, and unwillingness to work; and finally, “A Passage to Liberation or Death,” which reflects death and attempts to escape this condition. All categories were interpreted and analyzed using relevant sociological theories. This study demonstrates that the causes of “Ajliq” in Azerbaijani proverbs include the absence of future planning, resource shortages, and lack of work, resulting in psychological-cognitive consequences (risk-taking tendencies, obsessive focus on food, danger, replacing reality with delusion, and isolation), social consequences (structural inequality and subjugation), spiritual consequences (moral and religious decline), and physical consequences (sleeplessness and bodily weakness). In exploring linguistic and symbolic patterns tied to “Aj” and “Ajliq,” it was found that these concepts are often used in association with animal names such as wolf (qurd), dog (köpək), chicken (toyuq), lion (aslan), donkey (eşşək), horse (at), and bear (ayı), each holding distinct symbolic meanings in Azerbaijani culture. Additionally, attention was paid to the contrasting duality of “Ajliq-Toxluq” (hunger-satiety). The findings of the study show that Azerbaijani proverbs reflect the dialectic between social texts and the lived experience of a collective and that their sociological representations can play an effective role in shaping regional cultural and social policies. In other words, Azerbaijani proverbs not only convey lived knowledge but also serve as cultural documents that reflect the views and values of society regarding hunger and poverty, offering insights into better understanding these phenomena and providing appropriate solutions to address them. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| proverb, Azerbaijan, Aj, Ajliq, sociological representation, Famine | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 31 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب