پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,878 |
| تعداد مقالات | 74,135 |
| تعداد مشاهده مقاله | 137,876,250 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 107,235,341 |
برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات مورفولوژی و زراعی گندم نان با استفاده از تجزیه دی‌آلل در شرایط نرمال رطوبتی و تنش خشکی | ||
| به زراعی کشاورزی | ||
| دوره 27، شماره 3، مهر 1404، صفحه 417-435 اصل مقاله (1.48 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jci.2025.382902.2898 | ||
| نویسنده | ||
| علی افتخاری* | ||
| بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بیرجند | ||
| چکیده | ||
| هدف: تولید ارقام جدید و سازگار به محیط‌های مختلف از اهداف مهم به‌نژادگران می‌باشد به‌منظور بررسی خصوصیات ژنتیکی و قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی در بین نُه رقم گندم نان تلاقی‌هایی بهصورت دی‌آلل یک طرفه انجام شد. روش پژوهش: 36 دورگ F1به‌همراه نُه والد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط نرمال رطوبتی و تنش خشکی در مزرعه کشت گردید. والدین و نتاج F1از لحاظ صفات مورفولوژی و زراعی طول ساقه، روز تا رسیدن، طول سنبله، طول پدانکل، وزن هزاردانه، سطح برگ پرچم و عملکرد دانه موردارزیابی قرار گرفتند. تعیین ترکیب‌پذیری و نحوه عمل ژن با استفاده از روش دو مدل B گریفینگ و تجزیه واریانس و پارامترهای ژنتیکی به‌روش هیمن، جینکز برآورد گردید. یافته‌ها: نتایج دی‌آلل با استفاده از روش دو مدل B گریفینگ و هیمن، جینکز نشان داد که اثر ترکیب‌پذیری عمومی (GCA) و خصوصی (SCA) در دو شرایط نرمال رطوبتی و تنش خشکی برای کلیه صفات معنیدار بود، لذا جزء افزایشی و غیرافزایشی واریانس در وراثت کلیه صفات نقش داشت. والدهای روشن، شاهپسند و آذر2 دارای ترکیب‌پذیری عمومی بالا در هر دو شرایط برای اکثر صفات بودند تجزیه واریانس هیمن نشان داد که جزء افزایشی a و غیر افزایشیb واریانس ژنتیکی در تمامی صفات معنیدار گردید. با توجه به معنی‌دارشدن جزء b2، در صفات فراوانی نابرابر آلل‌های غالب و مغلوب دیده شد. جزء b3 که معادل ترکیب‌پذیری خصوصی گریفینگ می‌باشد در تمامی صفات معنیدار گردید. براساس تجزیه ژنتیکی هیمن میزان وراثت‌پذیری عمومی برای صفات موردمطالعه در دو شرایط بین 55 تا 74 درصد و میزان وراثت‌پذیری خصوصی بین 14 تا 61 درصد متغیر بود. نتیجه‌گیری: به‌نژادی صفات طول ساقه، طول سنبله، طول پدانکل و روز تا رسیدن در شرایط نرمال رطوبتی و صفات طول سنبله، طول پدانکل، وزن هزاردانه و سطح برگ پرچم در شرایط تنش خشکی در نسل‌های اولیه پاسخ می‌دهد و بازده گزینشی بالایی را برای صفات می‌توان انتظار داشت و از روش‌های شجره‌ای یا تلاقی برگشتی برای به‌نژادی استفاده کرد، اما برای صفات وزن هزاردانه، سطح برگ پرچم در شرایط نرمال رطوبتی و طول ساقه، روز تا رسیدن در شرایط تنش خشکی و عملکرد دانه در هر دو شرایط گزینش باید در نسل‌های پیشرفته و پس از رسیدن به خلوص و تثبیت ژنتیکی صفت انجام گیرد و از روش‌های بالک، بالک تک بذر و دابل هاپلوئیدی در به‌نژادی استفاده کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تجزیه گریفینگ تجزیه هیمن؛ جینکز ترکیب‌پذیری وراثت‌پذیری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigation of genetic parameters of Morphologic and Agronomic Traits in Bread Wheat cultivars by diallel method Under Normal and Drought Stress conditions | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ali eftekhari | ||
| assistant professor of payame noor university | ||
| چکیده [English] | ||
| Objective: Developing new and adaptable cultivars suited to different environments is a primary goal for breeders. This study aimed to evaluate the genetic characteristics, including general and specific combining abilities, using a half diallel cross among nine bread wheat cultivars. Method: Seeds of 36 F₁ hybrids derived from nine parents were planted in a randomized complete block design with three replications under normal and drought stress conditions. The parents and hybrids were evaluated based on morphological and agronomic traits such as plant height, days to maturity, spike length, peduncle length, thousand-seed weight, flag leaf area, and grain yield. Combining abilities and gene action were estimated using Griffing’s method 2 (B model) and analysis of variance following Jinks and Hayman's approach. Results: Analysis with Griffing’s method 2 and Hayman-Jinks revealed significant effects of both general combining ability (GCA) and specific combining ability (SCA) across all traits and conditions, indicating the presence of both additive and non-additive genetic components. Parents Roshan, Shahpasand, and Azar2 exhibited high GCA for most traits under both conditions. Hayman’s variance analysis showed significant additive (a) and dominance (b) components for all traits in both environments. The significance of the b₂ component suggested an unequal distribution of dominant and recessive alleles. The b₃ component, indicative of SCA, was significant across traits. Heritability estimates ranged from 55% to 74% (broad-sense) and 14% to 61% (narrow-sense) in both conditions. Conclusions: Traits such as plant height, spike length, peduncle length, and days to maturity under normal conditions, as well as spike length, peduncle length, thousand-seed weight, and flag leaf area under drought stress, can be effectively selected in early generations. For traits like seed weight, flag leaf area (normal conditions), plant height, days to maturity (drought stress), and grain yield in both conditions, selection should be delayed until advanced generations when traits are genetically fixed. Breeding methods such as pedigree, backcrossing, bulk, single seed descent, and doubled haploid techniques are recommended to accelerate genetic fixation. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Combining ability Griffing analysis Hayman, Jinks analysis Hertability | ||
| مراجع | ||
|
فرشادفر، عزت‌اله (1374). بررسی قابلیت ترکیب‌پذیری و هتروزیس در ارقام گندم نان براساس روش دی‌آلل. علوم کشاورزی ایران، 27، 67-75.
فروزانفر، علی؛ بی‌همتا، محمدرضا و زینالی، حسن (1388). نحوه توارث برخی صفات مرتبط با عملکرد در گندم نان از طریق تجزیه میانگین نسل‌ها. به‌نژادی نهال و بذر، 25 (3)، 319-331.
صادقی، فرهاد (1394). تخمین ساختار ژنتیکی عملکرد و اجزاء عملکرد در گندم نان با استفاده از روش دای‌آلل. اصلاح گیاهان زراعی، 6(13)، 101-113.
طهماسبی، سیروس و خدام‌باشی، محمود (1386). برآورد پارامترهای ژنتیکی عملکرد دانه گندم و خصوصیات مرتبط با آن به‌روش تلاقی دای‌آلل در شرایط رطوبتی و تنش. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 1، 229-240.
وندا، میترا و هوشمند، سعداله (1391). مطالعه ساختار ژنتیکی صفات روزنه‌ای برگ پرچم در گندم دوروم. اصلاح گیاهان زراعی، 3(7)، 27-41.
References
Adel, M.M., & Ali, E.A. (2012). Gene action and combining ability in a six parent dialed cross of wheat. Asian Journal of Crop Science, 59,685-704.
Ahmed, N.M., & Ghowdhry, A., Khaliq, I., & Maekawa, M. (2007). The inheritance of yield and yield components of five wheat hybrid population under drought conditions. Indonesian Journal of Agricultural Science, 8, 53-59.
Akcura, M., & Ceri, S. (2011) Evaluation of drought tolerance indices for selection of Turkish oat (Avena sativa L.) landraces under various environmental conditions. Zemdirbyste Agriculture, 1,98(2), 57-66.
Al-Hamdani, G.H. (2010). Genetic analysis of F2 diallel crosses in durum wheat. Mesopotamia Journal of Agriculture, 38, 34-52.
Baker, R.J. (1978). Issues in diallel analysis. Crop Science,18, 533-536.Chowdhry, M.A., Rasool, I., khalig, I., Mahmood, T., & Gilani, M. M. (1999). Genetic of some metric traits in spring wheat under normal and drought environments. Rachis, 18, 34-39
Costa, R., Pinheiro, N., Ameida, A.S., Gomes, C., Coutinho, J., Coco, J., & Costa, A. (2013). Effect of sowing date and seeding rate on bread wheat yield and test weight under mediterranean conditions. Emirates Journal of Food and Agriculture, 25, 951-961.
Ebrahim, B., & Mohamed, B. (2014). Analysis of diallel crosses between six varieties of durum wheat in semi-arid area. African Journal of Biotechnology, 13, 286-293.
Eid, M.H. (2009). Estimation of heritability and genetic advance of yield traits in wheat under drought conditions. International Journal of Genetics and Molecular Biology, 1, 115-120.
Falconer, D., & Mackay, T. (1996). Introduction to quantitative genetics. Longman Inc, London.
Farshadfar, E. (1996). The investigation of combining ability and hetrosis in bread wheat cultivars by diallel method. Journal of Iranian Agriculture Sience, 27, 67-75. (In Persian).
Foruzanfar, A., Bihamta, M., & Zeinali, H. (2009). The inheritance of some related traits to yield in bread wheat by generation mean analysis. Journal of Breeding in Plant and Seed, 25, 319-331 (In Persian).
Gholamin, R., Zaeifizadeh, M., Khayatnezhad, M., Jamaati-e-Somarin, S., & Zabihi-e-Mahmoodabad, R. (2010). Study of drought tolerance in durum wheat genotypes. American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental Sciences, 9(5), 465-480.
Griffing, B. (1956). Concept of general and specific combining ability in relation to diallel crossing system. Austoralian Journal of Biology, 9, 463-493.
Hayman, B.I. (1957). Interaction heterosis and diallel crosses. Genetics, 42, 236-355.
Inamullah, H.A., Mohammad, F., Hassan, S., & Rahmani, G. (2006). Diallel analysis of the inheritance pattern of agronomic traits of bread wheat. Pakistanian Journal of Botany, 38, 1169-1175.
Jinks, J.L. (1956). The F2 and backcross generation from a set of diallel crosses. Heredity, 10, 1-30.
Joshi, S.K., Sharma, N., Singhania, D.L., & Sain, R.S. (2004). Combining ability in the F1 and F2 generation of diallel cross in hexaploid wheat. Hereditas, 141, 115-121.
Mohammadi, M., Sharifi, P., Karimizadeh, R., & Rostaei, M. (2017). Evaluating the genetic parameters for some morpho-physiological traits in wheat using diallel analysis. Cereal Research, 7(3), 343-356.
Sadeghi, F. (2014). Estimation of genetic structure of yield and yield components in bread wheat using diallele method. Journal of Crop Breeding, 6, 101-113. (In Persian).
Sadeghzadeh-Ahari, D., Sharifi, P., Karimizadeh, R., & Mohammadi, M. (2018). Estimation of genetic parameters of yield and yield components in rainfed durum wheat through diallel cross. Journal of Crop Breeding, 10(25), 176-184.
Tahmasebi, S., & Khadambashi, D. (2007). Genetic parameters estimation of wheat grain yield and related characteristic by diallel method in normal and stress condition. Journal of Science and Technology in Agriculture and Natural Resources, 1, 229-240 (In Persian).
Vanda, M., & Houshmand, S. (2011). Study of genetic structure of stomatal and flag leaf traits in durum wheat. Journal of Crop Breeding, 3, 27- 41 (In Persian). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 136 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 30 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب