تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,100,914 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,207,790 |
مطالعه تغییرات پتانسیل فرسایش پذیری بادی خاک در مقابل املاح مختلف به کمک دستگاه سنجش فرسایش بادی | ||
مجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود) | ||
مقاله 2، دوره 56، شماره 1 - شماره پیاپی 1431، تیر 1382 اصل مقاله (1.07 M) | ||
نویسندگان | ||
محمدرضا اختصاصی؛ محمد اخوان قالی باف؛ حمیدرضا عظیم زاده؛ محمد حسن امتحانی* | ||
چکیده | ||
فرسایش بادی یکی از معضلات مناطق خشک و بیابانی از جمله استان یزد می باشد. سالانه بیش از 20000 متر مکعب غبار (ذرات کوچکتر از 100 میکرون) بر روی محدوده 7000 هکتاری شهر یزد فرو می ریزد. ذرات فرو ریخته بر شهر یزد به طور متوسط حاوی 15 درصد انواع نمک بخصوص نمک های طعام (کلرور سدیم)، گچ (سولفات کلسیم)، آهک (کربنات سدیم) می باشد و بقیه را ذرات رس و سیلت با ساختار متفاوت کانی شناسی شامل می شود. منشاء این نمک ها عموما حاصل تبخیر آب های املاح دار در لایه های سطح خاک و یا سازندهای زمین شناسی نمک دار می باشد بر اساس بررسی های به عمل آمده در اراضی کشاورزی دشت یزد سالانه بین 15 تا 45 تن نمک به سطح زمین اضافه می شود که در طول مدت آیش تمرکز بلورهای نمک باعث پوکی خاک شده و آن را در مقابل بادبردگی حساس می نماید. در این تحقیق به منظور تعیین نقش نمک های غالب در فرسایش پذیری خاک از محلول هایی با غلظت های مختلف سه نوع نمک طعام (NaCI)، گچ (CaSO3)، آهک (CaCO) استفاده شد. محلول های تهیه شده بر روی دو نوع خاک با بافت متفاوت، نسبتا سنگین (لومی رسی شنی) و بافت سبک (شنی) طی 9 ماه به صورت آبیاری با دور 10 روز تاثیر داده شد و سپس هر 3 ماه مقدار فرسایش پذیری بادی خاک های تحت تیمار که هرکدام در سینی های مخصوصی قرار داده شده بود به کمک دستگاه سنجش فرسایش بادی، که نوعی تونل باد قابل حمل است، تحت تاثیر باد با سرعت12 متر بر ثانیه در ارتفاع 20 سانتی متری اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده ضمن نشان دادن اختلاف معنی دار بین نمک های مورد استفاده در فرسایش پذیری بادی خاک، بیانگر نقش دوگانه آنها در غلظت های مختلف و خاکهای با بافت متفاوت می باشد. به نحوی که نمک طعام در خاک های ریزدانه، در غلظت های پائین موجب افزایش حساسیت خاک به بادبردگی می شود ولی در غلظت های بالا یا فوق اشباع در هر دو نوع بافت خاک سنگین وسبک موجب تشکیل سله های نمکی و افزایش پایداری و کاهش پتانسیل بابردگی می شود. در مقابل نمکهای گچ و آهک در غلظت های کم باعث پایداری خاک دانه ها می شوند ولی در غلظت های بالا یا فوق اشباع موجب پوکی خاک شده و حساسیت آن را به بادبردگی افزایش می دهد. در تحقیق حاضر علاوه بر تاثیر نمک های یادشده بر روی فرسایش پذیری بادی خاک (WE)، دیگر تیمارها یا صفات قابل اندازه گیری از جمله مقاومت فشاری (P.C) هدایت الکتریکی (EC) نسبت جذب سدیم (S.A.R) نیز مورد بررسی قرار گرفت. | ||
کلیدواژهها | ||
آهک؛ بادی خاک؛ بافت خاک؛ تونل باد؛ دستگاه سنجش فرسایش بادی؛ فرسایش پذیری؛ گچ؛ مقاومت فشاری خاک؛ نمک طعام | ||
عنوان مقاله [English] | ||
- | ||
چکیده [English] | ||
Wind erosion is a main problem in arid zones, such as Yazd province. Every year, over 20,000 m3 dust falls down on Yazd city, an area of about 7000 hectares. 15% of these materials are variety of salts, specially halite, gypsum and lime. The origin of these salts is evaporation of salty water and deposition of salts on the subsoil. Studies indicate that each year about 15 to 45 ton salts precipitate on subsoil. Then, the salts transform to crystals, increasing the susceptibility of soils to wind erosion. In this project, the effects of three major salt types (i.e., halite, gypsum and lime) on wind erodibility changes of two kinds of soil textures (i.e., loamy clay sandy and sandy) were investigated. After every 3 months, the soils were irrigated by 5 kinds of salt solutions. Changes in soil erodibility potential (AP) were determined using wind tunnel, under wind speed of about 12 rn/s at 20 cm height. Finally, data were collected using split-plot design over the location and time and analyzed by SAS software. Then, data means were compared by Duncan multiple range test. Results indicate significant differences between the effects of salts applied in this research. The results indicated double effects of salts on wind erodibility of soil at various density. Low density of halite increased wind erodibility whereas high densities of halite decreased wind erodibility as it formed salty crust on the soil surface. Voiceovers, gypsum and lime at low densities decreased erodibility of soil by wind. However, at high densities, they changed to crystal, finally leading to hollowness and increasing soil wind erodibility. In this research, other variables including pressure consistency of the soil surface (PC), Electrical Conductivity (EC), Sodium Absorption Ratio (S.A.R) were also studied. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
gypsum, Halite, lime, Salts, Soil Texture, Soil wind erodibility, Wind Erosion, Wind Pressure consistency | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,826 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,234 |