پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,514 |
| تعداد مقالات | 70,374 |
| تعداد مشاهده مقاله | 123,857,504 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,025,729 |
تحلیل نظری نظام‌های بهره‌برداری از مراتع | ||
| توسعه محلی (روستائی-شهری) | ||
| مقاله 1، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 802372، اسفند 1390، صفحه 1-28 اصل مقاله (672.69 K) | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی ازکیا1؛ علی ایمانی2 | ||
| 1Professor of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, (responsible author) | ||
| 2PhD. Student of Rural Social Development, Faculty of Social Sciences, University of Tehran | ||
| چکیده | ||
| شیوه‌های تولید در هر جامعه‌ای، بنیان ساختار و سازمان اجتماعی آن جامعه را تشکیل می‌دهند. این موضوع آنقدر اهمیت یافته است که متفکرانی نظیر مارکس و طرفداران نظریه‌های مارکسیستی، عوامل اقتصادی، یعنی نیروهای تولید و روابط تولید را محرک تکامل تاریخی جوامع انسانی دانسته‌اند. در ایران نیز به ویژه تحت تأثیر نظریه‌های مارکسیسم، صورت‌بندی اجتماعی در دوره‌های مختلف تاریخی، سنخ‌شناسی شده و مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. این صورت‌بندی‌ها، فئودالیسم، شیوه تولید آسیایی، شیوه تولید ملوک‌الطوایفی یا خان‌خانی و دهقانی، شیوه تولید سرمایه‌داری و آمیختگی شیوه‌های تولید را شامل می‌شوند. گروهی از پژوهشگران معتقدند که ایران، نظامی فئودالی داشته و اقتصاد سیاسی آن نیز باید در پرتو فئودالیسم و قوانین عمومی مربوط به توسعه فئودالیسم و نیز تناقض‌هایی مورد بررسی قرار گیرد که موجب پیدایش سرمایه‌داری از فئودالیسم می‌گردد. گروه دیگری از پژوهشگران که عمدتاً تحت تأثیر نظریه‌های مارکسیستی هستند، با تأکید بر دیدگاه مارکس درباره شیوه تولید آسیایی، تاریخ ایران را در قالب این مدل مورد ارزیابی قرار می‌دهند. پژوهشگران مذکور به نظریه ویتفوگل درباره شیوه تولید آسیایی در کتاب "استبداد شرقی" اعتقاد دارند که بر اساس آن، جوامع آسیایی سیر تکاملی خاصی را طی کرده‌اند و از این رو، با فئودالیسم اروپایی متفاوت هستند. لیکن این دیدگاه نیز همه جوامع آسیایی را بدون توجه به تنوع فرهنگی، اقلیمی و جغرافیایی آنها، یکسان در نظر می‌گیرد. با وجود این، برخی از پژوهشگران نیز از تفاوت‌های ساختاری میان غرب فئودالی و ایران ماقبل سرمایه‌داری آگاهی داشته‌اند. آنها وجود شهرهای بزرگ، اقتصاد پولی، سکونت ارباب‌های ایرانی و شاهان در شهر، فقدان اشرافیت موروثی و عدم تضاد شهر و روستا، فقدان نظام منوری و سرواژ، وجود نظام آبیاری متمرکز و تحت مدیریت دولت و سیطره دولت را بر ساختارهای اجتماعی، تفاوت‌های اصلی میان فئودالیسم غربی و شیوه‌های تولیدی در ایران بیان کرده‌اند. برخی از پژوهشگران نیز با تأکید بر صورت‌بندی‌های خاص جامعه ایران، آن را نظام ملوک‌الطوایفی یا خان خانی در نظر گرفته‌اند و برخی نیز بر امتزاج و آمیختگی شیوه‌های تولید در کشورهای جهان سوم، از جمله ایران تأکید کرده‌اند. نظام‌های بهره‌برداری از مراتع نیز که عمدتاً تابع نظام‌های زمین‌داری بوده‌اند، اساساً مربوط به دوره اصلاحات ارضی و حکومت شبه‌مدرنیستی پهلوی است که دچار دگرگونی‌های فراوانی شده است. این تغییرات در حوزه مدیریت مراتع و نیز در ساختار اجتماعی ایلات و عشایر مشاهده می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ایلات و عشایر؛ شیوه‌های تولید؛ صورت‌بندی اجتماعی.؛ مراتع؛ منابع طبیعی؛ نظام‌های بهره‌برداری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Theoretical analysis of land exploitation systems with an emphasis on pastures | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mostafa Azkia1؛ Ali Imani2 | ||
| چکیده [English] | ||
| Production methods in any communities make the foundation and structure of social organizations of that the community. This issue is so important that thinkers such as Marx and advocates of Marxist theories consider the economic factors, namely the production forces and production relations, as the historical evolution motivator of human societies. In Iran, particularly under the influence of Marxism theories, social formations at different historical periods have been investigated and categorized. These categories include feudalism, Asian mode of production, peasants’ mode of production, the capitalist mode of production and a mixture of production methods. Some researchers believe that Iran has a feudalism system and its political economy should be investigated in the light of feudalism and public laws relating to the feudalism development as well as contradictions that bring about the emersion of capitalism from feudalism. Another group of researchers who are mainly influenced by Marxist theories, with an emphasis on Marx's views about the Asian mode of production, evaluate Iran’s history in the form of this model. These researchers believe in Vitfogel theory about Asian mode of production, as it stated in "Oriental despotism" book, based on which Asian societies have passed a special evolution path, and hence, are different from European feudalism. According to this view, all Asian societies are the same regardless of cultural, climatic and geographical diversity. However, some researchers have had enough knowledge about structural differences between feudalism West and pre-capitalist Iran. They state that the main differences between western feudalism and production modes in Iran are the existence of large cities, monetary economics, habitation of Iranian kings and Arbab in cities, lack of hereditary aristocracy and lack of rural-urban conflict, lack of Manorial System and Serfdom system, and presence of concentrated irrigation systems under government management and control of social structures by government. Some researchers, emphasizing the specific formulations of Iran society, have considered a KhanKhani or Molook-u-Tavayefi system for Iran. Exploitation systems of the pastures that were mostly landowning systems are mainly related to the period of land reform and Pahlavi quasi-modern government and these systems have changed drastically. These changes are observable in pasture management field and nomadic people social structure. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Exploitation Systems, Methods of Production, Natural Resources, Nomadic People, Pastures, Social Formation. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,601 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,168 |
||