تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,506,789 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,770,722 |
اندازهگیری و تهیه نقشه جریان ماسه بادی به روش نصب تلههای رسوبگیر | ||
مجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود) | ||
مقاله 2، دوره 4، شماره 0 - شماره پیاپی 1000335، اسفند 1387 اصل مقاله (351.15 K) | ||
نویسندگان | ||
محمدرضا اختصاصی؛ محمدرضا دانشور؛ محمد ابوالقاسمی؛ سادات فیضنیا؛ محمدعلی صارمینائینی* | ||
چکیده | ||
دشت یزد – اردکان یکی از مناطق توفانخیز و حساس به فرسایش بادی در کشور است. از سال 1367 تاکنون اقدامات پراکندهای در زمینه اندازهگیری دبی جریان رسوبات بادی در این منطقه صورت گرفته است که هنوز هم ادامه دارد. در سال 1381 برای نخستین بار طرح ملی احداث ایستگاههای رسوبسنجی فرسایش بادی در دشت یزد به اجرا درآمد. بدین منظور دو ایستگاه ثابت و بیش از پنج پایگاه موقت اندازهگیری دبی جریان رسوب در دشت یزد احداث شد. به منظور ایجاد ایستگاههای یاد شده ازتلههای رسوبگیر مواد جهشی، که عملکرد مناسب آنها در طرحهای تحقیقاتی قبلی به اثبات رسیده بود، استفاده شد. نمونهبرداری هر 10 روز یکبار یا بعد از وقوع توفانهای شدید صورت میگرفت. به منظورپردازش مقادیر دبی رسوب و رسم خطوط هم جریان ماسه بادی، از روش درونیابی نقاط با استفاده از معادله کریجینگ معمولی ونرمافزار سورفر استفاده شد. سپس با انتقال خطوط هم ارزش جریان ماسه به محیط ایلویس نقشه مربوطه تهیه شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در پارهای از نقاط مرکز دشت یزد، بهویژه در محدوده تپههای ماسهای، دبی جریان حمل ماسه بیشتر از سایر نقاط است و اغلب به بیش 1750 کیلوگرم در واحد عرض یک متر در سال میرسد. از دشت سرپوشیده (زمینهای دشت رسی) به سمت دشت سرهای پخش آب و لخت (دشتهای با پوشش سنگفرش بیابانی) مقدار بار رسوبی به شدت کاهش مییابد، و به کمتر از 50 کیلوگرم در واحد عرض یک متر به مدت یک سال میرسد. نتایج اندازهگیریها بیانگر این واقعیت است که برای اصلی حرکت رسوب حمل شده در دشت یزد از قطاع غربی تا جنوب غربی است، درحالیکه بادهای غالب و گاه توفانی از قطاع شمال غرب تا غرب میوزند. همین مسئله سبب شده تا امتداد یا برای یافتگی خطوط هم جریان ماسه بادی در دشت یزد نیز شمال غربی – جنوب شرقی باشد. از سوی دیگر در ماههای فصل بهار، بهویژه از اردیبهشت تا خرداد نیز، بیشترین مقدار رسوب حمل شده دیده میشود. تجزیه وتحلیل توزیع ارتفاعی رسوبات جهشی نشان داد که بیش از 85 درصد رسوبات در طبقه ارتفاعی کمتر از 50 سانتیمتر، حدود 12 درصد آن در ارتفاع 100-50 سانتیمتر و تنها کمتر از 5 درصد جمعیت جهشی در ارتفاع بیش از 100 سانتیمتر حرکت میکنند. | ||
کلیدواژهها | ||
فرسایش بادی؛ تلههای رسوبگیر؛ نقشه هم جریان ماسه بادی و دشت یزد | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Measurement and Mapping of Aeolian Sand Flowthrough | ||
چکیده [English] | ||
Yazd – Ardakan plain is stormy and one of the sensitive areas to wind erosion in Iran. Since 1988 wind sediment discharge has been being measured in this plain. In 2002 for the first time national project of constructing stations to measure wind erosion sediment was performed in Yazd plain. In order to measure sediment discharge, two permanent and five temporary stations were estabilished in Yazd plain. Samples were taken. Ten-day intervals or after severe storms. In order to analyze and interpolate sediment discharge and determine Iso sand flow map, ordinary Criging method was used by Surfer.8 software. To combine obtained data and mapping, ILWIS software was employed. Results showed that in some parts of Yazd plain, especially near sand dunes, discharge of transported sediment was more than in the other parts and increased to more than 1750 kg in width of one meter per year. Amount of sediment yield decreased to less than 50 kg /yr, per unit of width from a fine-grained plain (flood plain) coarse-grained plain (pediment). Also results indicated that the main direction of transported sediment was from west- southwest, while the prevailing winds and some storms came from northwest-west. There for, the orientation of the Iso sand flow is from NW to SE. Maximum sediment yield was transported towards the end of spring and beginning of summer, especially April to mid June. Analysis of altitudinal distribution of saltation sediments showed that 85% of sediment were transported in a height of less than 50 cm, 12% between the 50-100cm and less than 5% at above 100cm heights. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Wind Erosion, Aeolian sand flow, Sand traps, Sand flow map, Yazd, Iran | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 963 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,612 |