پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,994,337 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,663,964 |
مکان‌یابی مناطق بهینۀ توسعۀ اکوتوریسم در پارک ملی کویر با استفاده از GIS و الگوریتم ژنتیک | ||
| پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
| مقاله 12، دوره 47، شماره 2، تیر 1394، صفحه 367-390 اصل مقاله (1.57 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2015.52188 | ||
| نویسندگان | ||
| مهران مقصودی* 1؛ حسنعلی فرجی سبکبار2؛ حمیده پرواز3؛ حسن بهنام مرشدی3 | ||
| 1دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
| 2دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
| 3کارشناس ارشد جغرافیا و برنامهریزی توریسم، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| پارک ملی کویر بهعنوان گسترهای از سرزمین ایران، با جاذبههای گردشگری چون ورزشی، تاریخی، علمی، تنوع خوب گیاهان و جانوران همساز با محیط و عوارض ژئومورفولوژیکی خاص، یکی از فضاهای نادر در کشور است که در صورت مطالعه و شناسایی قابلیتهای گردشگری آن و برنامهریزی در این زمینه، قابلیت تبدیل به یک منطقة اکوتوریستی فوقالعاده را دارد. با توجه به اینکه سازمان یونسکو به این منطقه، عنوان ذخیرهگاه زیستکره را داده است، بهینهکردن فعالیت اکوتوریسم در راستای توسعة پایدار این منطقه ضرورت بیشتری مییابد. در این پژوهش، سعی برآن است تا بهترین مکان توسعة فعالیت اکوتوریسم مشخص شود. پس از استخراج معیارها از طریق تکنیک دلفی و شناسایی و آمادهسازی تمامی معیارها و عوامل مؤثر بر مکان‌یابی، وزن معیارها از طریق مدل AHP محاسبه شد. پس از آمادهسازی لایههای مربوطه، هریک از نقشهها بهصورت لایههای رستری در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (Arc GIS) تهیه شدند. لایههای اطلاعاتی، پس از ارزشگذاری با یکدیگر تلفیق شدند و در آخر، نقشة مناطق بهینة توسعة اکوتوریسم منطقه تهیه شد. نتایج پژوهش گویای آن است که از مجموع 598/686 کیلومتر مربع مساحت منطقة مورد مطالعه، حدود 01/52 کیلومتر مربع آن برای گسترش اکوتوریسم، بسیار مناسب، 26/98 کیلومتر مربع آن مناسب، 03/169 کیلومتر مربع نسبتاً مناسب، 65/210 کیلومتر مربع نامناسب و 156,08 کیلومتر مربع، بسیار نامناسب است. در انتها، برای اطمینان از مکان بهینة نقشة نهایی GIS، مجدداً منطقه از لحاظ مکانهای بهینه مطالعه و بازبینی شد. این مطالعه با استفاده از الگوریتم ژنتیک انجام شد که یک روش بهینهسازی است و با بهکارگیری انتخاب طبیعی، روی مجموعهای از جوابهای بالقوه عمل میکند و هدف آن، تولید جوابهای بهتر، برای رسیدن به جواب بهینه است. در این خروجی نیز منطقة قصر بهرام، بهترین نقطه در پارک ملی کویر از منظر گسترش اکوتوریسم است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اکوتوریسم؛ الگوریتم ژنتیک؛ پارک ملی کویر؛ مدل فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی؛ مکان‌یابی؛ مناطق بهینه؛ GIS | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Site selection for Tourism Development Using Genetic Algorithm and GIS, Case Study: Kavir National Park | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mehran Maghsoudi1؛ Hassanali Faraji Sabokbar2؛ Hamideh Parvaz3؛ Hassan Behnam Morshedi3 | ||
| 1Associate professor of geomorphology, Faculty of Geography, University Of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Associate professor of geography and rural planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3MA in tourism Planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction Economic diversification, raising the indexes of human development, entrepreneurship, interaction of cultures and especially preservation of environment and totally sustainable development are the concerns with which the modern world is faced. Each of the counties in any level of development tries to find the necessary answer to the concerns. In the meantime, those countries that have tended to economic diversity and want to release their economies from single-product economy are seeking to understand or to create advantages. The importance of this issue in arid and desert ecosystems due to the sensitive and fragile environmental resources is doubled so that the awareness about the environmental characteristics of these areas is a prerequisite for the development. One of the components is tourism and ecotourism. As the spatial model of tourism in the nature, tourism with an ecotourism approach is highly important. This spatial model encompasses the approach of tourists to natural environment with different motivations that a visitor has by travelling to natural environment or nature. However, as a broad, huge and capable activity, desert ecotourism should be organized in the manner that while achieving the intended goals, it can support environmental and cultural resources as well as sustain valuable human heritage of these zones. Therefore, not only the efforts should be made towards removing organizational and administrative impediments of ecotourism, but one should step into new stages such as fundamental planning for the zones and their positioning. In the study and identification of potential tourism and planning in this regard, the ability to become an eco-tourism area is fantastic. Tourism potential and the ability to manipulate the region and especially the use of natural ability to maintain stability characteristics can further develop this area. Thus, this is required to conduct an extensive research in the field of tourism in national parks desert. Kavir National Park of Iran is one of the largest national parks of the country. It is located in Semnan, Ghom, Tehran and Esfahan. As a broad area of Iranian territory that enjoys tourism attractions such as sports, historical and scientific sites as well as good diversity of plans and animals, the region is compatible with environment and special geomorphologic effects. Kavir national park is one of the rare places in entire Iran and it is capable to become an extraordinary zone in case of study and identification of its tourism capabilities and planning. Methodology In this research, the data collected from the studied area could not be used to calculate the weights based on data-based knowledge. Major reason for this is lack of scientific ecotourism positioning. Therefore, the effective criteria were first identified by Delphi technique and the weights of criteria were extracted by using Analytical Hierarchical Process (AHP). After identification and preparation of all criteria and effective factors for the site selection, it would be necessary to prepare factor maps of each of the layers. Preparation of each of the criteria was conducted in the form of raster layers in GIS environment (ArcGIS). After completion of work in this stage, the zone was restudied in view of optimal places by genetic algorithm method for the purpose of accuracy of the positioning on the obtained optimal places. Results and discussion Main criteria of the research are four groups of infrastructures, attraction, facilities, and natural factors. Each of these criteria is divided into sub-elements. The criterion of attractions encompasses index characteristics such as biodiversity (animal life, special plant species), desert attractions, water attractions and historical-cultural attractions. Infrastructures contain communication roads (earth road, asphalted road, and highway), human settlements (village, city), residential infrastructures, utility infrastructure (electricity, gas), and access to water resources (sweet water spring and refined water). The index of facilities contains security and number of tourists. Finally, natural factors are topography (direction gradient-height), geology, plant coverage, land use and climate. Then, in order to develop hierarchical structure, Expert Choice software was used for pairwise comparisons and preparation of evaluation matrix. After preparation of the classified layers, in order to prepare the final map, the layers should be combined with each other and the final coefficient obtained by AHP should be applied to them. These processes were made through Raster calculator tool in ArcGIS. Ultimately, the final map of the places capable of ecotourism was obtained. Conclusion Research results indicate that tourism development model is extended in the center and northwest parts of the region. It is recommended that the development of fundamental infrastructures of the complex is limited so that it can avoid the loss in the quality of its ecological resources. The areas around the central zone in the west and east are in the second priority of tourism activities development. Some parts of this zone have formed the spinal column of the zone with access to the north-south road. They have contained in themselves villages and large and important settlements of the zone. The importance of this zone is mainly due to centralization of infrastructures of services such as transportation, residential and entertainment services. This is in the manner that they show a centralized tourism with an emphasis on cultural tourism. The limits of the protected zone in the north suburb of Kavir national park is one of the environmental reserves of the zone. The east and south parts of the zone are in the third degree of importance for development of tourism activities in view of tourism development. The zones with warm and dry climate, lands with scattered desert attractions are also specified. Finally, the fifth area has no facility for ecotourism development and may be used as the entrance gate to Dasht-e Kavir for the extensive tourism development. In the final section, genetic algorithm was used to find the optimum zone. This zone is located inside a very suitable area. This confirms the accuracy of research and assurance of finding the correct optimal areas by the model. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Analytical Hierarchical Process (AHP), Ecotourism, Genetic Algorithm, GIS, Kavir National Park, optimum zones, Site Selection | ||
| مراجع | ||
|
ارجمند، احمد،1390، امکانسنجی ایجاد مناطق نمونة اکوتوریسم، مطالعة موردی: ورزنه، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران. پهلوانی، پرهام، 1384، طراحی و پیادهسازی یک سیستم اطلاعات مکانی براساس الگوریتم ژنتیک، جهت تعیین مسیر بهینة درونشهری، پایاننامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما: محمدرضا دلاور، دانشکدة فنی، دانشگاه تهران. تقوایی، مسعود و تقیزاده، محمد مهدی و حسین کیومرثی، 1389، مکان‌یابی دهکده‌های گردشگری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل SWOT (نمونه موردی: ساحل دریاچه کافتر)، مجلة جغرافیا و برنامهریزی محیطی، شمارة 6. تقوایی، مسعود، 1388، نقش و جایگاه برنامهریزی چندبعدی در توسعة توریسم و اکوتوریسم (مطالعة موردی: منطقة خور و طبس، جغرافیا و برنامهریزی محیطی، شمارة 3. دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست، 1387. رحیمی، سعید و عباسپور، رحیم علی و مدیری، مهدی، 1392، مدل فازی پخش سیلاب در حوزة آبخیز کره- هرات با استفاده از الگوریتم ژنتیک و AHP، مجلة جغرافیا و برنامهریزی محیطی، شمارة 3. طرح جامع گردشگری نیشابور، 1388، سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور. فانی ثانی، فیروزه، 1381، بررسی اکوتوریسم در مناطق حفاظتشدة مازندران (مطالعة موردی: خشکهداران)، پایاننامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما: عباس اسماعیلی، دانشکدة منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. فرجزاده اصل، منوچهر و رفیق کریمپناه، 1387، تحلیل پهنههای مناسب توسعة اکوتوریسم در استان کردستان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، مجلة جغرافیای طبیعی، شمارة 65. قنبرینسب، علی، 1388، تحلیل جای پای بومشناختی گردشگری خانههای دوم در نواحی روستایی (مطالعة موردی: دهستان رودباد قصران- شهرستان شمیرانات، پایاننامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما: محمدرضا رضوانی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران. کریمی، آزاده، 1384، مکان‌یابی پهنههای مناسب برای اکوتوریسم در مناطق ساحلی شهرستانهای رودسر تا آستانة اشرفیه در استان گیلان با استفاده از GIS، پایاننامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما: مجید مخدوم، دانشکدة علوم زمین، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. مخدوم، مجید، 1378، شالودة آمایش سرزمین، چاپ هفتم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. 13.مهندسان مشاور آرمانشهر، 1385، کاربرد تصمیمسازی چندمعیارة فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی در برنامهریزی گردشگری. مهندسان مشاور آرمانشهر و بومآرای چهارمحال، 1386، طرح جامع محور گردشگری کویرها و بیابانهای ایران، جلد اول: مبانی نظری و مروری. نگهبان، سعید، 1388، بررسی مقایسهای مدلهای برآورد آسایش اقلیمی در شهر یزد و تأثیر روند تغییر اقلیم بر روی آن جهت کاربرد در برنامهریزی توریسم، پایاننامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما: غلامرضا روشن، دانشکدة برنامهریزی محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران. لی، جان، 1378، گردشگری و توسعه در جهان سوم، ترجمه شده توسط رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، ناشر شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,989 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,763 |
||