قپانچی, حسام, صفری, صادق. (1394). مبانی فقهی احیای قاعدۀ منع مجازات مجدد در قانون مجازات اسلامی 1392. , 11(1), 183-210. doi: 10.22059/jorr.2015.54658
حسام قپانچی; صادق صفری. "مبانی فقهی احیای قاعدۀ منع مجازات مجدد در قانون مجازات اسلامی 1392". , 11, 1, 1394, 183-210. doi: 10.22059/jorr.2015.54658
قپانچی, حسام, صفری, صادق. (1394). 'مبانی فقهی احیای قاعدۀ منع مجازات مجدد در قانون مجازات اسلامی 1392', , 11(1), pp. 183-210. doi: 10.22059/jorr.2015.54658
قپانچی, حسام, صفری, صادق. مبانی فقهی احیای قاعدۀ منع مجازات مجدد در قانون مجازات اسلامی 1392. , 1394; 11(1): 183-210. doi: 10.22059/jorr.2015.54658
مبانی فقهی احیای قاعدۀ منع مجازات مجدد در قانون مجازات اسلامی 1392
2کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
اصولاً جوامع دچار هنجارها و ارزش‌هایی هستند که در قالب مجموعه‌ای بهنام حقوق موضوعه گردآوری می‌شوند و طبعاً نقض این ارزش‌ها در حقوق کیفری، جرم تلقی می‌شود و مرتکب، مستحق تحمل ضمانت اجرای پیش‌بینی‌شده برای نقض آن عمل است. بر اساس یک تفکر و اندیشۀ ساده، هر عملی که این ارزش‌ها را نقض کند، تنها باید یک‌بار مجازات شود. این اندیشه در قالب قاعدۀ منع محاکمه و مجازات مجدد بیان می‌شود.
مرور قوانین کیفری ایران بیانگر آن است که قاعدۀ منع مجازات مجدد (احتساب مجازات قبلی) در دوره‌های مختلف، همواره با فراز و نشیب‌هایی مواجه بوده است و رویکرد واحد و یکسانی، در قبل و بعد از انقلاب نسبت به این قاعده مشاهده نمی‌شود. به‌طوری‌که قانونگذار ایران در قبل از انقلاب، این قاعده را به صراحت پذیرفته بود. اما در قوانین بعد از انقلاب؛ شاهد آن هستیم که ابتدا این اصل بدیهی، از قوانین ایران در سال 1361 و 1370حذف شد و سپس در سال 1392 مجدداً احیا شد. نگارندگان در این مقاله قصد دارند ضمن بیان مفهوم این قاعده، به‌طور خاص، مبنای کار قانونگذار ایران در بعد از انقلاب را ریشه‌یابی کنند و به این موضوع بپردازند که آیا عمل قانونگذار ایران در حذف این قاعده، با مبانی فقهی مطابقت دارد یا احیای دوبارۀ آن در قانون مجازات اسلامی جدید، بر مبانی فقهی مبتنی بوده است.
Jurisprudential basis for restoring the rule prohibiting re punishment in the Islamic Penal Code1392
نویسندگان [English]
hesam ghapanchi1؛ sadegh safari2
1Faculty of Law Ferdowsi University of Mashhad
2Master of Criminal Law and Criminology of the Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]
Basically societies have norms and values which are collected in a set called the statute law, andnaturallyviolatethevaluesofcriminal law, make the crime and commit, deservesanctionspredicted forviolation oftheact. According to a simple thought, any action that harms or violates the values and violate it should be punished only once; This idea is expressed in the form of the rule prohibiting the re-trial. Review of Iranian penal code indicates that the rule banning punished again (considering previous penalties) in different periods, are always ups and downs faced, and unit approach and the same before and after the revolution to this rule is not observed. So that legislators in Iran before the revolution, the rule explicitly accepted. But the rules after the revolution we are witnessing. Certainly the first principle, the Iranian laws in 1361 and 1370 has been canceled and then restore again in 1392.The authors in this paper are intended stating the meaning of this rule and distinguish it from similar concepts and terms, in particular, the basis for legal work in after the revolution roots and on the issue whether a legislative act in the removal of this rule corresponds to the state of jurisprudence, create and revive it again in the new Penal Code, based on the principles of jurisprudence.
کلیدواژه‌ها [English]
International Criminal Law, Validity ofsealingmatter, Bannedagainpunishment, Retrial, Double punishment
مراجع
آزمایش، علی (1365). زمینۀ حقوق جزای بین‌الملل در قانونگذاری ایران. نشریۀ مؤسسۀ حقوق تطبیقی، شمارۀ 3.
اسمیت، روناک.م (1388). کتاب درسی حقوق بین‌المللی بشر. ترجمۀ فاطمه کیهانلو، تهران: نشر شهر دانش، چاپ اول.
امام خمینی، سیّد روح‌الله (1365). تحریرالوسیله. تهران: انتشارات مکتب اعتماد.
امیرارجمند، اردشیر (1386). مجموعه اسناد بین‌المللی حقوق بشر. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول.
پرادل، ژان؛ کورستنز، گئرت؛ فرملن، گرت (1393). حقوق کیفری شورای اروپا. ترجمه محمد آشوری، تهران: نشر خرسندی، چاپ اول.
پرالوس، میشل (1377). بررسی قاعدۀ منع تعقیب مجدد در حقوق جزای بین‌الملل و حقوق جوامع اروپا. ترجمۀ علی اوسط جاویدزاده، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 25.
پوربافرانی، حسن و بیگی حسن، فاطمه (1392). اعمال قاعده منع محاکمه مجدد در جرایم مستوجب مجازات‌های شرعی. فصلنامۀ پژوهش‌نامۀ حقوق کیفری دانشگاه علامه طباطبایی، سال چهارم، شمارۀ اول.
توجهی، عبدالعلی و قربانی قلجلو، مهدی (1390). ممنوعیت محاکمه و مجازات مجدد در حقوق کیفری ایران و تعارضهای آن با اسناد بین‌المللی. مجلۀ حقوقی بین‌المللی، نشریۀ مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری، سال 28، شمارۀ 45.
