پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,226 |
| تعداد مقالات | 67,700 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,008,811 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,690,800 |
برابرنهادهای واژه «وادی» در دوره‌های تاریخی ترجمه و تفسیر فارسی قرآن | ||
| پژوهشنامه تفسیر کلامی قرآن | ||
| مقاله 6، دوره 2، شماره 1، فروردین 1394، صفحه 119-152 اصل مقاله (433.14 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| مهران اسماعیلی* | ||
| عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی | ||
| چکیده | ||
| واژۀ عربی «وادی» که برای عربزبانان بیاباننشین معنای روشنی داشت، در متون کهن فارسی به کار نرفته بود. آغاز کاربرد این واژه در آثار فارسی، به ترجمههای کهن فارسی قرآن کریم در اواخر سدة سوم هجری برمیگردد؛ هنگامی که مترجمان ناچار شدند برای ده کاربرد قرآنی آن، برابرنهادی بجویند. این پژوهش درصدد است دریابد در هر دوره، چه برابرنهادهایی در ترجمه و تفسیرهای فارسی قرآن به کار رفته است. مسئلۀ دیگر این مقاله، بررسی این امر است که از چه زمانی و چرا مترجمان از ترجمة این واژه دست برداشتند. همچنین پیشنهاد برابرنهادهای مناسب برای ترجمة واژة وادی در قرآن نیز در این مقاله مورد نظر است. بررسیها نشان میدهد برابرنهاد وادی در سه دوره تغییر کرده است. در دورة نخست که تا میانة سدة ششم هجری ادامه یافت، برابرنهادها معمولاً از ریشة «رود» برگرفته شده بودند. در دورة دوم که تا دورۀ معاصر ادامه یافته، غالباً وادی ترجمه نشده است. در دورۀ معاصر برابرنهاد «درّه» و «سرزمین» ترجیح داده شدهاند؛ هرچند در این دوره نیز در بسیاری از موارد این واژه ترجمه نشده باقی مانده است. نبود روابط معنایی مورد نیاز برای تثبیت کاربرد برابرنهاد وادی در زبان فارسی، که برخاسته از تفاوت تجارب زیستی فارسیزبانان و ساکنان شبهجزیره است، بهصورت مانعی در برابر رواج برابرنهادی واحد عمل کرده است. همچنین نمیتوان همزمان با حفظ دلالتهای واژة وادی، برابرنهاد واحدی برای آن در نظر گرفت و مناسبتر آن است که با توجه سیاق معنایی هر آیه، برابرنهادی متفاوت برای ترجمة واژة وادی برگزید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برابرنهاد؛ ترجمه؛ ترجمة قرآن؛ درّه؛ رود؛ وادی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Persian equivalents for 'Wadi' in the historical periods of the Persian translation and interpretation of the Quran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mehran Esma'ili | ||
| Faculty Member of Shahid Beheshti University, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The Arabic word “Wadi”, which was clearly understood by the Arab nomads, had not been used in the ancient Persian texts. The first uses of this word in the Persian works go back to late third century after Hijrah, when the translators had to find equivalents for ten Qur’anic usages of the word. The present research aims to study which equivalents were employed in different periods for this word in the Persian translations and interpretations of the Quran. The other objective of this work is to find out when and why the translators gave up translating this term. Furthermore, a number of appropriate equivalents have been suggested for translating “Wadi” in the Quran. The study shows that the translation strategies employed for dealing with the term “Wadi” varied in three periods. In the first period which lasted up to mid-sixth century after Hijrah, the equivalents were derived from the root word of “river”. In the second period which lasted up to the current period the term was mostly left un-translated. Presently, an equivalent is preferred which means “valley” or “land”; although in many cases the term is also left un-translated. The absence of necessary semantic relations in Persian for a constant employment of an equivalent, originating from the differences in the environmental experiences of the Persian speakers and the residents of the Arabian Peninsula, has prevented the prevalence of a single equivalent. Furthermore, it is impossible to preserve the semantic features of “Wadi” and at the same time decide on an equivalent for the term. Therefore, it is better to consider various equivalents for the translation of this term based on the semantic context in every Quranic verse. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| equivalent, river, Translation, translation of Quran, valley, Wadi | ||
| مراجع | ||
12. بخارایی، محمد بن محمد بن نصر (1365). المستخلص فی ترجمان القرآن، تصحیح سید محمد علوی مقدم و رضا اشرف زاده، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
17. حاج منصوری، فرامرز (1388)، ثمود، در کاظم موسوی بجنوردی (ویراستار)، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، (ج7، ص109-113)، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
24. رازی، ابوالفتوح (1408ق)، رَوض الجِنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، تصحیح محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح، مشهد: آستان قدس. 25. رجایی بخارایی، احمدعلی (1363)، فرهنگ لغات قرآن خطی آستان قدس رضوی شماره 4 با ترجمه فارسی کهن، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
30. صدرایی خویی، علی (1383)، فهرستگان نسخ خطی ترجمههای فارسی قرآن کریم، قم: مرکز ترجمه قرآن مجید به زبانهای خارجی.
34. غیاثی کرمانی، سید محمدرضا (1389)، لغتنامه قران کریم (نگاهی نو به نثر طوبی اثر علامه شعرانی)، قم: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود.
42. مترجمی ناشناس (1364)، ترجمه قرآن نسخه مورخ 556 قمری، تصحیح محمدجعفر یاحقی، مشهد: موسسه فرهنگی شهید محمد رواقی.
49. مرکز توسعه و ترویج فعالیتهای قرآنی (1382)، کارنامه قرآنی جمهوری اسلامی ایران، برزین ضرغامی (ویراستار)، تهران: کتاب مبین.
56. مفسری ناشناس (1349)، تفسیر قرآن مجید از نسخه محفوظ در دانشگاه کمبریج، تصحیح جلال متینی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
66. ــــــــــــــــــــــ (1374)، فرهنگنامه قرآنی: فرهنگ برابرهای فارسی قرآن بر اساس 142 نسخه خطی کهن محفوظ در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,720 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,068 |
||