1استادیار دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
2کارشناس ارشد برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
این پژوهش با هدف شناخت جایگاه شهرداری در اعمال سیاست اجتماعی محلی در چارچوب قانونی موجود، به تمامشماری اسناد بالادستی و تمامی قوانین مربوط به شهرداری‌ها (بهویژه شهرداری تهران) پرداخته است. برای اینمنظور، از روش تحلیل محتوای کیفی- کمی و تحلیل مضمونی استفاده شد. یافته‌ها نشان می‌دهد بسیاری از مأموریت‌ها در مقررات داخلی شهرداری آمده، اما در قالب قوانین فراسازمانی نیامده است؛ بنابراین، انجام آن‌ها را با ابهام همپوشی با سایر دستگاهها مواجه می‌کند. در بعضی از حوزه‌های سیاستی نظیر «بهداشت عمومی»، «حمل‌ونقل» و «اوقات فراغت»، جایگاه مهمی برای شهرداری درنظر گرفته شده است؛ اما شهرداری در بعضی از محورهای رفاهی بهویژه «امور خانوادگی»، «حفظ سطح درآمد»، «مسکن»، «مراقبت اجتماعی» و «امنیت اجتماعی»، نقش رفاهی چندانی ندارد. همچنین بعضی از گروه‌ها (سالمندان و مهاجران) به‌روشنی به‌عنوان گروه هدف شهرداری معرفی نشده‌اند و به گروه‌های دیگر بهویژه کودکان و جوانان کم‌توجهی شده است. نکتة دیگر اینکه در این اسناد، جلب مشارکت شهروندان در زمینة سیاست‌های اجتماعی از سوی شهرداری، بهطورعمده در سطح اجرا پیش‌بینی شده است. نتایج این پژوهش، علاوهبر کسب معرفت از جایگاه قانونی شهرداری در اعمال سیاست‌های محلی، به نهادهای قانونگذار رفاهی برای اصلاح موانع قانونی اعمال این سیاست‌ها یاری میرساند.
The Status of Municipalities in the Implementation of Local Social Policy based on Existing Legislations (The case of Tehran Municipality)
نویسندگان [English]
Ali Akbar Tajmazinani1؛ Mahdie Hamed2
1Assistant Professor (Social Policy), Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba'i Universit
2M.A. in Social Welfare Planning, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]
This paper seeks to explore the status of municipalities in the implementation of local social policy based on the existing legal framework though analyzing all legislations and regulations pertaining to municipalities (specially Tehran Municipality). The paper uses both quantitative and qualitative content analysis and applies thematic analysis. Research findings indicate that most of tasks and missions envisaged in the internal regulations of Tehran municipality are not reflected in national legislations, resulting in ambiguity and overlap with the jurisdiction of governmental bodies. Moreover, some policy domains such as public health, leisure and transportation have received more attention than other domains such as income maintenance, housing and social care. This is also the case for some target groups such as the elderly and immigrants and as well as children and young people to receive less attention or to be absent in the existing regulations. Another finding is that citizen participation in local social policy is mainly restricted to the execution phase not to formulation or evaluation. These findings can provide a better understanding of the status of municipalities with regard to local social policy and could be used in revising existing legislations and removing legal barriers.
کلیدواژه‌ها [English]
local social policy, welfare, Municipality, Citizen participation
مراجع
ادارۀ کل امور ایثارگران شهرداری تهران (1392)، اهم وظایف ادارۀ کل امور ایثار گران شهرداری تهران، http://isargaran.tehran.ir
اداره کل امور زنان شهرداری تهران (1392)، اهم وظایف ادارۀ کل امور زنان شهرداری تهران، http://banovan.tehrani.ir
الکاک، پیت و دیگران (1391)، کتاب مرجع سیاستگذاری اجتماعی، ترجمۀ علی‌اکبر تاج مزینانی و دیگران، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
تاج مزینانی، علی‌اکبر (1391)، «مطالعه تطبیقی رفاه جوانان در نظام‌های رفاهی کشورهای توسعه‌یافته»، مرکز مطالعات و پژوهش‌های راهبردی وزارت ورزش و جوانان، در دست چاپ.
تاج مزینانی، علی‌اکبر (1390)، «گونه شناسی نظام‌های رفاهی جهان»، برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال سوم، شمارۀ 6: 203 - 220.
حاتمی، عباس (1392)، «گونه‌شناسی تطبیقی رژیم‌های توزیعی و بازتوزیعی: به‌سوی رهیافت کارکردی»، فصلنامۀ سیاست، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورۀ 43، شمارۀ 1: 97 - 113.
زاهد زاهدانی، سیدسعید و زهری بیدگلی، سیدمحسن (1391)، «مدیریت شهری و تبیین مشارکت اجتماعی شهروندان در شهرداری»، فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال دوم، شمارۀ 5: 83 - 120.
ذکایی، محمد سعید (1381)، «نظریه و روش در تحقیقات کیفی»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 17: 41 -70.
ساروخانی، باقر (1370)، دائره‌المعارف علوم اجتماعی، تهران: سازمان انتشارات کیهان.
سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور (1387)، اساسنامۀ سازمان آتش‌نشانی، http://www.imo.org.ir
سامانه ملی قوانین و مقررات (1379)، تصویب‌نامه در مورد انتزاع شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه (مترو) از وزارت کشور و واگذاری آن به شهرداری تهران، http://law.dotic.ir/AIPLaw/lawview
سامانه ملی قوانین و مقررات (1378)، قانون نحوۀ تأمین بودجۀ سازمان فرهنگی هنریشهرداریتهران، http://law.dotic.ir
شرفی، مرجان و برک پور، ناصر (1389)، «گونه شناسی تکنیک‌های مشارکت شهروندان در برنامه‌ریزی شهری، برمبنای سطوح مختلف مشارکت»، نامۀ معماری و شهرسازی، شماره 4: 77-101.
شورای اسلامی شهر تهران (1388)، اساسنامۀ سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران، http://services2.tehran.ir
K.Krippendorff, G.J. Paisly, & Ph. J. Stone (Eds) (1969), The analysis ofcommunication content, New York: Wiley.
سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران (1391)، کسر از سرجمع اعتبارات مربوط به درآمد شهرداری‌ها و پرداخت به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه‌داری کل کشور)،http://law.dotic.ir/AIPLaw/lawview.do
شورای اسلامی شهر تهران (1390)، اساسنامۀ سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران،http://services2.ir
شورای اسلامی شهر تهران (1388)، اساسنامۀ سازمان حمل‌ونقل مدیریت ترافیک شهرداری تهران، http://services2.tehran.ird
شورای اسلامی شهر تهران (1389)، اساسنامۀ سازمان رفاه، خدمات و مشارکت اجتماعی شهرداری تهران، http://services2.tehran.ir.
