اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 209 |
| تعداد شماره‌ها | 5,550 |
| تعداد مقالات | 61,109 |
| تعداد مشاهده مقاله | 100,312,456 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 79,806,618 |
جماعت‌وارگی و جماعت هیأتی | ||
| مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق) | ||
| مقاله 6، دوره 18، شماره 39، اسفند 1390، صفحه 153-165 اصل مقاله (548.68 K) | ||
| نوع مقاله: علمی وپزوهشی | ||
| نویسندگان | ||
جبار رحمانی  1؛ علی کاظمی2
| ||
| 1هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی | ||
| 2کارشناسی ارشد علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز | ||
| چکیده | ||
| مناسک مذهبی، علاوه بر ایجاد زمینه‌ای برای کسب تجربه دینی، عامل مهمی در بازتولید وجدان جمعی در جامعه است. این موضوع، بیش از همه در مناسک جمعی و عمومی دیده می‌شود. در جامعه ایران، مناسک عزاداری محرم، یکی از عمومی‌ترین و جمعی‌ترین مناسک مذهبی است که علاوه بر کارکردهای دینی، تأثیر بسیار مهمی در سازماندهی گروه‌های اجتماعی و هویت اجتماعی مردم شیعی دارد. اجتماعات و تشکل‌های دینی که حول این مناسک شکل می‌گیرد، یکی از مجاری اصلی جامعه‌پذیری افراد در حوزه جمعی است. در جامعه شیعی ایران، به نوع خاصی از سازماندهی گروهی و اجتماع مذهبی که در زمینه مناسک عزاداری شکل گرفته است، هیأت مذهبی گفته می‌شود. در مقاله حاضر، به لحاظ انسان‌شناختی مؤلفه‌ها و ساختار هیأت‌های عزاداری و تأثیر و کارکرد آنها در بازتولید شکل خاصی از سازماندهی اجتماعی مؤمنان و هویت اجتماعی گروه‌های مذهبی بررسی شده است. هیأت‌های عزاداری، یکی از اشکال سنتی گروه‌های اجتماعی مذهبی است که ساختار آن در بسیاری از حوزه‌های جامعه ما، بازتولید شده است، بر این اساس در جامعه شیعی ایران، می‌توان از "جماعت هیأتی" یا "اجتماع هیأتی" بحث کرد. بر اساس نظریه‌های ویکتور ترنر درباره حوزه مرحله آستانه‌ای و جماعت‌وارگی، هیأت‌ها به مثابه نوعی جماعت‌واره، در فضاهای آستانه‌ای جامعه شکل گرفته است و عامل مهمی در شکل‌گیری و تداوم هویت اجتماعی- مذهبی مؤمنان است. در شرایط امروز ایران، به دلیل گسترش رسانه‌ها و فضاهای مجازی، شاهد شکل‌گیری جماعت هیأتی مجازی یا رسانه‌ای نیز بوده‌ایم. از این رو، ظاهراً فهم هیأت‌ها، عامل مهمی در فهم ساختارهای تشکیلات جمعی سنتی ایران است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مناسک عزاداری؛ هیأت مذهبی؛ اجتماع هیأتی؛ جماعت هیأتی؛ جماعت هیأتی مجازی؛ جماعت‌واره؛ آستانه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Communities and Hey`ati Community | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Jabbar Rahmani1؛ Ali Kazemi2 | ||
| چکیده [English] | ||
| Rituals are the main context of producing the religious experience. In Iranian society, mourning rituals of Muharram are the central collective rituals. These rituals have important functions to organize social groups and identities of Shias. Assemblies and processions that formed on the base of these rituals are the main process of religious socialization. There is an especial kind of social groups on the base of Muharram rituals, that is called “Hey`at” or Hey`at Azadari. In this paper the author will try to provid an anthropological analysis of components and structure of Hey`at and its functions in reproducing the organization of Shia religious communities. Widespread impacts of Hey`at in Iranian society lead us to use the term “Hey`ati community or Hey`ati society”. On the base of Victor Turner`s theory on Liminal situation and Communities, Hey`at as a community, formed within liminal situation during religious rituals, has most aspects and functions of communists. In the last decade because of mass communication and developing of media and virtual spaces, a special kind of Hey`at has been emerged that we can call it “virtual Hey`at”. Finally due to importance of Hey`at in Iranian Shia communities, Hey`at is a social and cultural key to understand and analysis of the traditional communities in Iran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mourning Rituals, Muharram Ritual, Shiism, Hey`at, Hey`ati Community, Hey`ati Society, Communities, Liminal | ||
| مراجع | ||
|
·چلکووسکی، پی‌تر. جی. بی.تا. تعزیه: نیایش و نمایش در ایران. ترجمه داوود حاتمی. 1367. تهران: علمی و فرهنگی. ·حجاریان، سعید. 1380. از شاهد قدسی تا شاهد بازاری. تهران: طرح نو. ·الحیدری، ابراهیم. 1423. تراجیدیا کربلا. بیروت: دارالکتاب الاسلامی. ·دورکیم، امیل. بی.تا. صور ابتدائی حیات دینی. ترجمه باقر پرهام. 1383. تهران: مرکز. ·سنگری، محمدرضا. 1381. پیوند دو فرهنگ عاشورا و دفاع مقدس. قم: یاقوت. ·لیتل، دانیل. بی.تا. تبیین در علوم اجتماعی. عبدالکریم سروش. 1381. تهران: مؤسسه فرهنگی صراط. ·موریس، به‌رایان. بی.تا. مطالعات مردم‌شناختی دین. ترجمه حسین شرف‌الدین و محمد فولادی. قم: زلال کوثر. ·مؤسسه فرهنگی شیعه‌شناسی. 1384. سنت عزاداری و منقبت خوانی. تهران: مؤسسه شیعه‌شناسی. ·میراث فرهنگ. 1383. همایش بین‌المللی محرم و فرهنگ مردم. تهران: سازمان میراث فرهنگی. میراث فرهنگی. 1379. نخستین همایش محرم. تهران: سازمان میراث فرهنگی.
·Alexander, Bobby. C. 1997. Ritual in Galzer, 139-160. ·Braun, W. and R. T. McCutcheon. 2000. Guide to Study of Religion. New York: Cassel. ·Fischer, m. 1980. Iran: from Religious Dispute to Revolution. London: Cambridge.·Geertz, Clifford. 1973.Interpretation of Cultures. New York: Basic Book.·Glazer, Stephen. D. 1997. Anthropology of Religion. London: Greenwood Press.·Grime, Ronald. L. 2000. “Ritual” in Braun and McCutcheon, 2000:259-270.·Lambek, Misheal. 2002. A Reader in the Anthropology of Religion. oxford: Blackwell.·Smith, Philip. 2001. Cultural Theory. Oxford: Blackwell.·Turner, Victor. 1982. From Ritual to Theatre. New York: PAJ.Turner, Victor. 2002. “Liminality and Communitas” in Lambek, 2002:358-376.·چلکووسکی، پی‌تر. جی. بی.تا. تعزیه: نیایش و نمایش در ایران. ترجمه داوود حاتمی. 1367. تهران: علمی و فرهنگی. ·حجاریان، سعید. 1380. از شاهد قدسی تا شاهد بازاری. تهران: طرح نو. ·الحیدری، ابراهیم. 1423. تراجیدیا کربلا. بیروت: دارالکتاب الاسلامی. ·دورکیم، امیل. بی.تا. صور ابتدائی حیات دینی. ترجمه باقر پرهام. 1383. تهران: مرکز. ·سنگری، محمدرضا. 1381. پیوند دو فرهنگ عاشورا و دفاع مقدس. قم: یاقوت. ·لیتل، دانیل. بی.تا. تبیین در علوم اجتماعی. عبدالکریم سروش. 1381. تهران: مؤسسه فرهنگی صراط. ·موریس، به‌رایان. بی.تا. مطالعات مردم‌شناختی دین. ترجمه حسین شرف‌الدین و محمد فولادی. قم: زلال کوثر. ·مؤسسه فرهنگی شیعه‌شناسی. 1384. سنت عزاداری و منقبت خوانی. تهران: مؤسسه شیعه‌شناسی. ·میراث فرهنگ. 1383. همایش بین‌المللی محرم و فرهنگ مردم. تهران: سازمان میراث فرهنگی. ·میراث فرهنگی. 1379. نخستین همایش محرم. تهران: سازمان میراث فرهنگی. ·Alexander, Bobby. C. 1997. Ritual in Galzer, 139-160. ·Braun, W. and R. T. McCutcheon. 2000. Guide to Study of Religion. New York: Cassel. ·Fischer, m. 1980. Iran: from Religious Dispute to Revolution. London: Cambridge.·Geertz, Clifford. 1973.Interpretation of Cultures. New York: Basic Book.·Glazer, Stephen. D. 1997. Anthropology of Religion. London: Greenwood Press.·Grime, Ronald. L. 2000. “Ritual” in Braun and McCutcheon, 2000:259-270.·Lambek, Misheal. 2002. A Reader in the Anthropology of Religion. oxford: Blackwell.·Smith, Philip. 2001. Cultural Theory. Oxford: Blackwell.·Turner, Victor. 1982. From Ritual to Theatre. New York: PAJ.·Turner, Victor. 2002. “Liminality and Communitas” in Lambek, 2002:358-376. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 938 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 508 |
||
