پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,743 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,073,635 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,804,250 |
پژوهشی در «قواعد فقهی قرآن و گسترۀ آن» | ||
| مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
| مقاله 2، دوره 12، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 37-72 اصل مقاله (396.58 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2016.58012 | ||
| نویسنده | ||
| سید جعفر صادقی فدکی* | ||
| استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی | ||
| چکیده | ||
| قرآن کریم اولین منبع تشریع احکام شرعی به‌شمار می‌رود که همۀ احکام مورد نیاز بشر را دربر دارد؛ ولی از آنجا که همۀ این احکام در قرآن به‌صورت صریح و جزیی بیان نشده‌اند، باید این احکام را در روش‌های دیگر بیان قرآن جست‌وجو کرد و یکی از این روش‌ها، بیان احکام فقهی در قالب قواعد عام و کلی است که از آنها در اصطلاح فقه با عنوان «قواعد فقهی» یاد می‌شود. بر این اساس، فقیهان اسلامی در استنباط احکام شرعی قرآن، افزون بر استناد به آیات مربوط به احکام خاص و جزیی، قواعد عام و کلی متعددی را نیز از قرآن استخراج و وارد حوزۀ فقه کرده‌اند و این تلاش‌ها هرچند ارزشمند بوده و ثمرات فراوانی را در پی داشته است، از یک سو همۀ قواعد عام و کلی قرآن نیست و در قرآن آیات دیگری نیز وجود دارد که شاید به‌عنوان مستند قواعد فقهی جدید استفاده شود و از سویی، در حد ظرفیت این قواعد از آنها در فقه استفاده نشده است و موضوعات دیگری نیز در فقه وجود دارد که می‌توان حکم شرعی آنها را با استناد به این قواعد تبیین کرد. از این‌رو، در این پژوهش ضمن اشاره به ادلۀ استخراج قواعد فقهی از قرآن کریم، برخی از قواعد جدیدی که می‌توان آنها را از آیات قرآن استخراج کرد و نیز موضوعات دیگری که می‌توان حکم شرعی آنها را با استناد به قواعد فقهی موجود تبیین کرد؛ با ارائۀ مستندات قرآنی آنها، بیان و ارائه شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| احکام شرعی؛ فقه؛ قرآن کریم؛ قواعد فقهی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Research on “Juridical Principles of Koran and Its Scope” | ||
| نویسندگان [English] | ||
| sayyed jafar sadeghi fadaki | ||
| Assistant Professor in Islamic Culture and Sciences Research Cente | ||
| چکیده [English] | ||
| Koran is the first and most important resource to canonize religious commands which encompasses all commands required by humans; however, since all these commands are not expressed in Koran explicitly and detailed, they must be sought through other Koran’s expression methods. One of these methods is expressing juridical commands in form of overall principles, which are known as “the Juridical Principles”. On this basis the Islamic jurists in deducting the Koran’s religious commands, in addition to citing to the verses related to the special and small commands, have drawn numerous general and overall principles out of this divine book and have inserted these rules and principles into the domain of jurisprudence and its discursive resources; therefore, these efforts although being worthy and fruitful, on one hand, are not the totality of the general and overall Koranic rules, and there are many other verses in Koran, which can be used as the documentary of modern juridical principles, and on the other hand they are not used in jurisprudence up to their level of capacity, and there are many other cases the religious commands of which can be clarified on the strength of these rules and principles. Therefore, within this research, in addition to alluding to the reasons of extracting the juridical principles out of Koran, some instances of other rules which can be extracted out of the Koran’s verses and also other subjects the religious commands thereto can be specified based on the available juridical principles are expressed and proposed. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Holy Koran- Jurisprudence- Religious Commands- Juridical Principles | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌فارس (1404). معجم مقاییس‌اللغه، تحقیق: محمد عبدالسلام محمد هارون، قم، مکتبة الاعلام الاسلامی. ابن‌قدامه، عبدالله (بی‌تا). المغنی، بیروت، دارالکتب العلمیه. ابن‌منظور (1405). لسان‌العرب، قم، نشر ادب حوزه. ایروانی، باقر (1423). دروس تمهیدیه فی تفسیر آیات‌الاحکام، قم، دارالفقه للطباعة والنشر. الباحسین، یعقوب‌بن عبدالوهاب (1420). القواعد الفقهیه، ریاض، مکتبة الرشد. باقریان ساروی، احمد (1389). آیات الاحکام در کتاب‌های شهید اول، قم، مؤسسۀ بوستان کتاب. بجنوردی، محمد حسن (1419). القواعد الفقهیه، مهریزی و درایتی، قم، نشر الهادی. بروجردی، سید حسین (1399). جامع احادیث الشیعه، قم، مطبعة العلمیه. تسخیری، محمد علی (1425). القواعد الاصولیة و الفقهیة علی مذهب الامامیة، تهران، المجمع العالمی للتقریب بین‌المذاهب. حر عاملی ( 1414). وسائل الشیعه، تحقیق: مؤسسة آل‌البیت، قم، انتشارات مؤسسة آل‌البیت. حطاب الرعینی (1416). مواهب الجلیل، تحقیق، شیخ زکریا عمیرات، بیروت، دارالکتب العلمیه. حکیم، محمد تقی (1979). الاصول العامة للفقه المقارن، قم، مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث. خزائلی، محمد (1361). احکام القرآن، تهران، سازمان انتشارات جامید. خویی، ابوالقاسم (1419). محاضرات فی الاصول، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی. دارقطنی، علی‌بن عمر (1417). سنن الدارقطنی، تحقیق: مجدی‌بن منصور، بیروت، دارالکتب العلمیه. راغب اصفهانی (1404). مفردات الفاظ القرآن، تهران، دفتر نشر کتاب. الزحیلی، محمد (1327). القواعد الفقهیة و تطبیقاتها فی المذاهب، دمشق، دارالفکر. زرکشی، محمد‌بن عبدالله (بی‌تا ). البرهان فی علوم القرآن، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بی‌جا، دارالاحیاء الکتب العربیه. سیوری، مقداد‌بن عبدالله (1373). کنز العرفان، تهران، انتشارات مرتضوی. شربینی، محمد‌بن احمد (بی‌تا ). الاقناع، بیروت، دارالمعرفه. شهید اول (بی‌تا). القوائد والفوائد، تحقیق: سید عبدالهادی حکیم، قم، مکتبة المفید. شیخ صدوق (1404). عیون اخبارالرضا، تحقیق: حسین اعلمی، بیروت، مؤسسة الاعلمی. شیخ صدوق (بی‌تا)و من لایحضره الفقیه، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی. شیخ طوسی (1365). تهذیب الاحکام، تحقیق: سید حسن موسوی الخرسان، تهران، دارالکتب العلمیه. شیخ طوسی (1407). الخلاف، تحقیق: گروهی از محققان، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی. شیخ طوسی (1414). الامالی، تحقیق: مؤسسۀ بعثت، قم، دارالثقافه. شیخ طوسی (1414). الامالی، قم، مؤسسۀ بعثت. طباطبایی، محمد حسین (بی‌تا). المیزان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی. طریحی، فخرالدین (1408). مجمع‌البحرین، تحقیق: محمود عادل، تهران، فرهنگ اسلامی. طنطاوی (1355). الجواهر فی تفسیر القرآن، تحقیق: احمد سعد علی، بیروت، دارالفکر. عاملی، سید محمد (1410). مدارک الاحکام، قم، مؤسسة آل‌البیت لاحیاء‌التراث. علامه حلی (1413). مختلف الشیعه، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی. علامه حلی (1414). تذکرة الفقهاء، قم، مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث. فتح‌الله، احمد (1415). معجم الفاظ فقه الجعفری، الدمام، بی‌نام. فضل‌الله، سید محمد حسین (1419). تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دارالملاک. فیومی، احمد‌بن محمد (1405). المصباح المنیر، قم، مؤسسة دارالهجره. کاشانی، علاء‌الدین (1409). بدائع الصنائع، پاکستان، المکتبة الحبیبیه. کلینی، محمد‌بن یعقوب (1363). الکافی، تحقیق: علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه. مجلسی، محمد باقر (1403). بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء. محقق بحرانی، یوسف (بی‌تا). الحدائق الناضره، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی. محقق سبزواری (1423). کفایة الاحکام، تحقیق: مرتضی واعظی، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی. محقق کرکی (1408). جامع المقاصد، قم، مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث. مصری، ابن‌النجیم (1418). البحر الرائق، تحقیق: شیخ زکریا عمیرات، بیروت، دارالکتب العلمیه. مصطفوی، سید محمد کاظم (1417). مأئة قاعدة فقهیه، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی. مطهری، مرتضی (1403). مبانی اقتصاد اسلامی، تهران، نشر حکمت. مغنیه، محمد جواد (1981). التفسیر الکاشف، بیروت، دارالعلم للملایین. مکارم شیرازی، ناصر (1411). القواعد الفقهیه، قم، مدرسة الامام امیرالمؤمنین (ع). موسوی سبزواری، سید عبدالاعلی (1409). مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث. نجفی، محمد حسن (1365). الجواهر الکلام، تحقیق: عباس قوچانی، تهران، دارالکتب العلمیه. ندوی، علی احمد (1414). القواعد الفقهیه، بیروت، دارالقلم. ندوی، علی احمد (1414). القواعد الفقهیه، دمشق، دارالقلم. نراقی، احمد‌بن محمد (1417). عوائد الایام، تحقیق: مرکز پژوهشهای اسلامی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات. نوری، میرزا حسین (1408). مستدرک الوسائل، بیروت، مؤسسۀ آل‌البیت لاحیاء التراث. نووی، محی‌الدین (بی‌تا). المجموع، بیروت، دارالفکر. همایش بین‌المللی امام خمینی و قلمرو دین (1386). کرامت در قرآن و سنت، تهران، چاپ و نشر عروج.
مقالات 1. رحمانی، محمد (1375) «پژوهشی در قواعد فقهی»، مجلۀ فقه اهل‌البیت، مؤسسۀ دائرۀ‌المعارف اسلامی، قم، ش7: 163 تا 200. 2. مکارم شیرازی، ناصر (1390) «پیام آیت‌الله مکارم به همایش ملی فقه و مسائل مستحدثه»، مجموعه مقالات اولین همایش ملی فقه و مسائل مستحدثه، دانشگاه پیام نور، ساری، مرکز انتشارات توسعۀ علوم: 4 تا 6. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,933 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,123 |
||