تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,087,284 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,190,355 |
بررسی روند تغییرات کیفی و سطح ایستابی آبهای زیرزمینی در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه | ||
اکوهیدرولوژی | ||
مقاله 5، دوره 2، شماره 4، دی 1394، صفحه 395-404 اصل مقاله (1.23 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ije.2015.58065 | ||
نویسندگان | ||
سعید مهری1؛ علی اصغر آل شیخ* 2؛ زهرا جوادزاده3 | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد GIS، دانشکدۀ مهندسی ژئودزی و ژئوماتیک، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی | ||
2استاد گروه مهندسی GIS، دانشکدۀ مهندسی ژئودزی و ژئوماتیک، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی طبیعت، دانشکدۀ علوم و فنون نوین دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
کیفیت آبهای زیرزمینی، تأثیر مستقیم بر زندگی جوامع بشری دارد و پایش کیفیت این منابع از اهمیت ویژهای برخوردار است. هدف این پژوهش بررسی روند تغییرات کیفی و سطح ایستابی آبهای زیرزمینی در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه است که میزان مناسببودن صرف این منابع برای مصارف کشاورزی و شرب با استفاده از نمودارهای ویلکوکس و شولر، در دو دشت تسوج و شیرامین، بررسی شد. کلاس غالب آب زیرزمینی در دو دشت بهترتیب، برای مصارف کشاورزی، با نمودار ویلکوکس، C3S1 و C2S4و برای مصارف شرب، با نمودار شولر، «خوب» و «نامطبوع» طبقهبندی شد. بررسی میانگین پارامترهای EC، PH، SO4، TH، TDS، Mg، Ca و Cl در بازۀ زمانی سالهای 1382ـ 1393 نشان داد که کیفیت آب در هر دو دشت، در گذر زمان کاهش یافته است. میانگین همبستگی روند تغییرات مکانی سطح ایستابی و Ec، در دشت، 37/0- محاسبه شد که نشاندهندۀ افزایش شوری با کاهش سطح آب آبخوان است. سطح ایستابی آبخوان تسوج، بهطور متوسط، سالانه 18 سانتیمتر و حجم آن، 27/1 میلیارد مترمکعب کاهش داشته است؛ اما آبخوان دشت شیرامین سالانه 1 سانتیمتر افزایش سطح و 006/0 مترمکعب افزایش حجم داشته است. نتایج نشان داد که با کاهش کیفیت منابع آبی، میزان برداشت سالیانه از آبخوانها، کاهش مییابد. این یافته را میتوان ناشی از نامناسببودن آبها برای مصارف گوناگون مانند کشاورزی دانست. با توجه به نتایج، انجام طرحهای مختلف برای کنترل شوری و اجرای سیستمهای مناسب زهکشی در اراضی کشاورزی، برای حفظ میزان تولیدات کشاورزی، پیشنهاد میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
آنالیز مکانی؛ دریاچۀ ارومیه؛ کیفیت آب؛ نمودار ویلکوکس؛ نمودار شولر | ||
عنوان مقاله [English] | ||
An Assessment of Changes in Groundwater Quality and Groundwater Levels in Lake Urmia Basin | ||
نویسندگان [English] | ||
Saeed Mehri1؛ Ali Asghar Alesheikh2؛ Zahra Javadzade3 | ||
1Faculty of Geodesy and Geomatics Engineering, K.N. Toosi University of Technology, Tehran, Iran | ||
2Faculty of New Sciences and Technologies, University of Tehran | ||
چکیده [English] | ||
Groundwater quality has a direct impact on human life. The main objective of this research is to investigate changes in groundwater quality and levels in Lake Urmia basin. Tasoj and Shiramin plains are selected as a study area. The suitability of groundwater quality for drinking and agricultural purposes were assessed using Schoeller and Wilcox Diagram. According to the Wilcox classification, the groundwater of Tasoj and Shiramin plains fall into C3S1 and C2S4 Classification, respectively. Based on the Schoeller classification, the groundwater of Tasoj plain is suitable for drinking, but the concentrations of pollutants are above the permissible limits for drinking, in Shiramin. Analyzing data from 2003 to 2014, and the parameters like EC, PH, SO4, TH, TDS, Mg, Ca and Cl, showed that the concentrations of these pollutants are increased over time. The correlation of Ec and groundwater level decrease, was computed as -0.37, which can mean that the increase in Ec is a result of groundwater level reduction. The results showed that the reduction of groundwater quality had an inverse relationship with groundwater withdrawal. Every year, underground water level in Tasoj decreased about 18cm and the volume of its aquifer is decreased by 1.27 bcm. For Shiramin, ground water level and volume increased by 1cm and 0.006 bcm every year, respectively. Reduction of groundwater withdrawal in recent years is a result of it’s poor quality. According to the results, the establishment of proper drainage systems to control soil salinity is necessary in study area. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Groundwater quality, Lake Urmia, Wilcox diagram, Schoeller Diagram, Spatial Analysis | ||
مراجع | ||
[1[. جهانگیر، محمدحسین؛ سلطانی، کیوان، 1394، «بررسی دلایل و راهکارهای مدیریتی در احیای رودخانه با استفاده از مدل تحلیلی SWOT (مطالعة موردی: رودخانة گاماسیاب)»، فصلنامۀ علمیـ پژوهشی اکوهیدرولوژی، دورۀ 2، ش 1، صص. 1ـ 10. [2[. حسنی، قاسم؛ محوی، امیرحسین؛ ناصری، سیمین؛ عربعلیبیگ، حسین؛ یونسیان، مسعود؛ قریبی، حامد، 1391، «طراحی شاخص کیفی آبهای زیرزمینی با استفاده از منطق فازی»، مجلۀ سلامت و بهداشت اردبیل، دورۀ سوم، ش 1، صص. 18ـ 31. [3[. دانشور وثوقی، فرناز؛ دینپژوه، یعقوب، 1391، «بررسی روند تغییرات کیفیت آب زیرزمینی دشت اردبیل با استفاده از روش اسپیرمن»، محیطشناسی، سال سی و هشتم، ش 4، صص. 17ـ 28. [4[. رنجبر، غلامحسن؛ بناکار، محمدحسین، 1389، «آستانۀ تحمل به شوری چهار رقم تجاری گندم»، مجلۀ پژوهشهای خاک (علوم خاک و آب)، ج 24، ش 3، صص. 237-242. [5[. زهتابیان، غلامرضا؛ رفیعی، امام علی نقی؛ علویپناه، سیدکاظم؛ جعفری، محمد، 1383، «بررسی آب زیرزمینی دشت ورامین جهت استفاده از آبیاری اراضی کشاورزی»، پژوهشهای جغرافیایی، دورۀ 36، ش 48، صص. 91ـ 102. [6[. سلیمانی، سمیه؛ محمودی قرایی، محمدحسین؛ قاسمزاده، فرشته؛ سیاره، علیرضا، 1392، «بررسی تغییرات کیفی منابع آب باختر کوهسرخ با استفاده از شاخص کیفی GQI در محیط GIS»، علوم زمین، سال بیست و سوم، ش 89، صص. 175ـ 182. [7[. صالحی، حسین؛ زینیوند، حسین، 1393، «بررسی کیفیت آب زیرزمینی برای شرب و کشاورزی و انتخاب مناسبترین روش میانیابی مکانی آن (مطالعۀ موردی: غرب شهرستان مریوان)»، فصلنامۀ علمیـ پژوهشی اکوهیدرولوژی، دورۀ 1، ش 3، صص. 153ـ 166. [8[. عبادتی، ناصر؛ هوشمندزاده، محمد، 1393، «بررسی کیفیت آب رودخانۀ دز در ایستگاه آبسنجی دزفول»، فصلنامۀ علمیـ پژوهشی اکوهیدرولوژی، دورۀ 1، ش 2، صص. 69ـ 81. [9[. قمشیون، مرضیه؛ ملکیان، آرش؛ حسینی، خسرو؛ قرهچلو، سعید؛ خاموشی، محمدرضا، 1391، «بررسی تغییرات مکانی کیفیت آب زیرزمینی دشت سمنانـ سرخه با استفاده از روشهای زمینآمار»، فصلنامة علمیـ پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران، ج 19، ش 3، صص. 535-545. [10[. کرباسی، مریم؛ اسماعیلی، محمد؛ طاهری، مهدی؛ بازگان، جلال، 1390، «مطالعه و برآورد نیاز آبی گیاهان زراعی و باغی با استفاده از روشهای مختلف بهمنظور ارائۀ الگوی مناسب کشت در شبکۀ آبیاری و زهکشی سد قرهدرق»، یازدهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران. [11[. گیگلو، بهنام فرید؛ نجفینژاد، علی؛ مغانی بیلهسوار، وحید؛ غیاثی، اصغر، 1392، «بررسی تغییرات کیفیت آب رودخانۀ زرینگل استان گلستان»، مجلۀ پژوهشهای حفاظت آب و خاک، ج بیستم، ش اول، صص. 77ـ 96. [12[. مشخصات کلی حوضههای آبریز کشور، شرکت مدیریت منابع آب ایران، 1392. [13[. مقدم، علیرضا؛ قلعهبان تکمهداش، میلاد؛ اسماعیلی، کاظم، 1392، «بررسی روند تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفی آب دشت مشهد با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی»، مجلۀ پژوهشهای حفاظت آب و خاک، ج بیستم، ش سوم، صص. 211ـ 225. [14[. ملکوتیان، محمد؛ اکرمی، اکبر، 1383، «بررسی روند تغییرات کیفیت شیمیایی منابع آب زیرزمینی دشت بم و بروات طی سالهای 1376- 1383»، مجلۀ پزشکی هرمزگان، سال هشتم، ش دوم، صص. 109ـ 116. [15[. موسویان، مریم؛ حقیزاده، علی؛ دهداری، سمیه؛ حزباوی، زینب، 1393، «عوامل محیطی مؤثر بر تغییرات زمانی مؤلفههای کیفی آب رودخانۀ زرد در استان خوزستان»، فصلنامۀ علمیـ پژوهشی اکوهیدرولوژی، دورۀ 1، ش 1، صص. 59ـ 68. [16[. نجمی، نادر، «دستورالعمل پایش کیفی آبهای زیرزمینی»، نشریۀ ش ۶۲۰، معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیسجمهور، 1390. [17]. Baba, A., Bundschuh, J., Chandrasekharam, D., Geothermal Systems and Energy Resources: Turkey and Greece, CRC Press.
[18]. Kampbell, D.H., et al., 2003, Groundwater quality surrounding Lake Texoma during short-term drought conditions, Environmental Pollution, 125(2): pp. 183-191.
[19]. Khazaei, E., et al., 2006, Hydrochemical changes over time in the Zahedan aquifer, Iran, Environmental monitoring and assessment, 114(1-3): pp.123-143.
[20]. Kumar, A., Fundamentals of Limnology, APH, 2005, New Delhi, India.
[21]. Mei, K., et al., 2014, Evaluation of Spatial-Temporal Variations and Trends in Surface Water Quality across a Rural-Suburban-Urban Interface, Environmental Science and Pollution Research, 21: pp. 8036–8051.
[22]. Pourmoghadas, H., 2002, Investigation of groundwater quality in Lenjan city, Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research Quarterly, 4: pp. 31-40.
[23].Rizzo, DM., Mouser, JM., 2000, Evaluation of Geostatistics for Combined Hydrochemistry and Microbial Community Fingerprinting at a Waste Disposal Site, Hydrology, pp. 1-11.
[24]. Samson, M., Swaminathan, G., and Kumar, N.V., 2010, Assessing groundwater quality for potability using a fuzzy logic and GIS–A case study of Tiruchirappalli city–India, Computer Modeling and New Technologies, 14(2): pp. 58-68. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,655 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,725 |