پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,468 |
| تعداد مقالات | 69,902 |
| تعداد مشاهده مقاله | 122,427,305 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 95,670,808 |
تفکیک قوا در نظام سیاسی اسلام و جمهوری اسلامی ایران | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| مقاله 5، دوره 49، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 51-67 اصل مقاله (235.84 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2016.60142 | ||
| نویسنده | ||
| حسین جوان آراسته* | ||
| استادیار و عضو گروه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
| چکیده | ||
| اندیشه تفکیک قوا که از سوی اندیشمندانی چون "توماس‌هابز"، "جان لاک"، "منتسکیو" و "روسو" ارائه شد، از قرن نوزدهم به تدریج در نظام‌های سیاسی وارد و در حقوق اساسی کشورها به رسمیت شناخته شد. امروزه کمتر کشوری را می‌توان یافت که ساختار خود را ـ هرچند به صورت ظاهر ـ براساس تفکیک قوا سامان نبخشیده باشد. این مقاله به دنبال بررسی موضع نظام جمهوری اسلامی ایران درباره تفکیک قواست. از آن‌جا که این نظام، الهام گرفته از نظام سیاسی اسلام است، ابتدا باید به این پرسش کلیدی پاسخ داد که آیا تفکیک قوا در نظام سیاسی اسلام به رسمیت شناخته شده است؟ افزون بر اشکالات نظری و عملی که این نظریه با آن مواجه است، این مقاله اثبات می کند که نظام سیاسی اسلام فلسفه اصلی تفکیک قوا را به رسمیت نمی‌شناسد؛ جمهوری اسلامی ایران نیز هرچند تفکیک قوا را به رسمیت شناخته، ولی آن را متناسب با مبانی خود بومی سازی کرده است. تفکیک قوای به رسمیت شناخته شده در اصل 57 قانون اساسی با نگرش فقه سیاسی اسلام انطباق دارد و منطق حاکم بر تفکیک قوای غرب نتوانسته است خود را بر اندیشه تفکیک قوای جمهوری اسلامی تحمیل کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسلام؛ تفکیک قوا؛ نظام سیاسی؛ جمهوری اسلامی ایران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Separation of Powers in the Political System of Islam and the Islamic Republic of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hossein javan arasteh | ||
| Assistant professor in department of law, Research Institute of Hawzah and University | ||
| چکیده [English] | ||
| The idea of separation of powers has been recognized as a model which was first developed and favored by Thomas Hobbes, John Locke, Montesquieu and Rousseau and was progressively adopted by political systems and constitutional law of various countries. Few other countries can be found today that their structure – although seemingly – are not organized on the basis of separation of powers. This paper attempts to investigate Iran’s position on the issue of separation of powers. Since the political system of I. R. Iran has been inspired by the political system of Islam, then the most important question must first be answered here is whether the separation of powers is adopted by the political system of Islam considering its basic principles. In addition to theoretical and practical problems this theory faced with, the present paper proves that the political system of Islam does not validate the real philosophy of this doctrine. Though, I. R. Iran had authenticated the separation of powers but established its principles based on its national needs. The separation of powers which is officially recognized by Article fifty seven of Iran’s constitution is consistent with Islam’s political jurisprudence and the rationale governing Western doctrine of separation of powers failed to impose itself on I. R. Iran’s model of separation of power. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| political system, separation of powers, concentration of powers, Muslim community, Imamate | ||
| مراجع | ||
|
[1]. قرآن مجید [2]. نهج البلاغه [3]. ارسطو (1364). سیاست. ترجمه حمید عنایت، تهران، سپهر. [4]. اسدیان، احمد (1391). تحولات تفکیک قوا. تهران، مجد. [5]. اسکندری، محمد حسین؛ دارابکلایی، اسماعیل (1377). درآمدی بر حقوق اساسی. تهران، سمت. [6]. البیاتی، منیر حمید (1399ق ـ 1979م). الدوله القانونیه و النظام السیاسی الاسلامی. بغداد، الدار العربیه للطباعه. [7]. جعفر پیشه‌فرد، مصطفی (1380). پیشینه نظریه ولایت فقیه، دبیرخانه مجلس خبرگان، قم. [8]. جوادی آملی، عبدالله (1378). ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت. قم، نشر اسراء. [9]. حسینی‌بهشتی، سیدمحمدحسین (1377). مبانی نظری قانون اساسی. تهران، انتشارات بقعه. [10]. حسینی طهرانی، سیدمحمدحسین (1415). ولایت فقیه در حکومت اسلام. تهران، انتشارات موسسه ترجمه و نشر. [11]. حلی، حسن بن یوسف (1399/ 1979). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. [12]. زرگری نژاد، غلامحسین (1377). رسائل مشروطیت. تهران، کویر. [13]. صدوق، محمّد بن علی بن حسین بن بابویه (1390). کمال الدین و تمام النعمه. تصحیح علی اکبر غفاری، تهران، مکتبة الصدوق. [14]. سبحانی، جعفر (1370). مبانی حکومت اسلامی. ترجمه داوود الهامی، قم، انتشارات توحید. [15]. شعبانی، قاسم (1373). حقوق اساسی و ساختار حکومت جمهوری اسلامی ایران. تهران، اطلاعات. [16]. شمس الدین، محمدمهدی (1412ـ1992). نظام الحکم و الاداره فی الاسلام. قم، دارالثقافه للطباعه و النشر. [17]. صدوق، محمدبن علی بن حسین بن بابویه (1413). من لایحضره الفقیه. بیروت، دار الاضواء. [18]. اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی(1362).صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی. [19]. طوسی، ابوجعفر محمّد بن حسن (1365). تهذیب الاحکام. چاپ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلامیه. [20]. فرانتس نویمان (1373). آزادی و قدرت و قانون. ترجمه عزت الله فولادوند، تهران، خوارزمی. [21]. قاضی، ابوالفضل (1370). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. تهران، نشر دادگستر. [22]. قاضی، ابوالفضل (1375). گفتارهایی در حقوق عمومی. تهران، نشر دادگستر. [23]. اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی (1369). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تهران. اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی. [24]. کلینی، محمّدبن یعقوب (1362). الکافی. چاپ دوم، تهران، دارالکتب الاسلامیه. [25]. مدنی، سید جلال الدین (1367). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد دوم. تهران،سروش. [26]. مدنی کاشانی، عبدالرسول (1378). رساله انصافیه، کاشان، مرسل. چاپ اول، [27]. مصباح یزدی، محمد تقی (1378). نظریه سیاسی اسلام. قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. [28]. ـــــــــــــــ (1372). حکومت اسلامی و ولایت فقیه. چاپ دوم، تهران، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی. [29]. مکارمشیرازی، ناصر (1425). انوار الفقاهه، کتاب البیع. قم، انتشارات مدرسة الإمام علی‌بن‌أبی طالب علیه السلام. [30]. منتسکیو (1362). روح القوانین، ترجمه علی‌اکبر مهتدی، چاپ هشتم، تهران، امیرکبیر. [31]. منتظری، حسینعلی (1409). دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه. قم، المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه. [32]. موسوی خمینی، روح اللّه (?). کتاب البیع. قم، اسماعیلیان. [33]. ـــــــــــ (1373). ولایت فقیه. چاپ دوم، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. [34]. مؤمن، محمد (1415). کلمات سدیدة فی مسائل جدیدة. قم، مؤسسة النشرالاسلامی. [35]. نائینی، محمد حسین(1361). تنبیه الامه و تنزیه‌المله. با مقدمه و توضیحات سیدمحمود طالقانی، تهران، شرکت سهامی انتشار. [36]. نراقی، مولی احمد بن محمّد مهدی (1375). عوائد الایام. قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,485 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,765 |
||