پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,117,057 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,221,883 |
فضای شهروندمدار، رویکردی نوین در تحقق توسعۀ پایدار شهری (مطالعۀ موردی: شهر تهران) | ||
| پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری | ||
| مقاله 8، دوره 4، شماره 3، مهر 1395، صفحه 431-448 اصل مقاله (532.65 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2016.60642 | ||
| نویسندگان | ||
| زیبا پرنون* 1؛ محمدتقی رضویان2؛ زهره فنی3؛ محمدحسن پاسوار4؛ جمیله توکلی نیا5 | ||
| 1دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی | ||
| 2دکتری جغرافیا، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی | ||
| 3دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی | ||
| 4دکتری مدیریت، دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 5دکتری جغرافیای انسانی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی | ||
| چکیده | ||
| تطور مفهوم فضا در دهههای گذشته و ایجاد درک مشترک از اینکه فضا یک سازۀ اجتماعی و اجتماع نیز یک سازۀ فضایی است، از یک سو و در نظر گرفتن حقوق شهروندان به‌مثابۀ اساس برنامهریزیهای اجتماعی در گفتمانهای شهروندی از سوی دیگر، اساس نظری تبلور فضای شهروندمدار است. مفهومی که شناخت ابعاد و نحوۀ عینیت یافتن آن موضوع بسیاری از پژوهشها، برنامهریزیها و طرحهای شهری در چند سال اخیر بوده است. این پژوهش به دنبال بررسی و شناخت فضا، شهروندی و فضای شهروندمدار و تجزیه و تحلیل وضعیت فضای شهر تهران بر اساس شناخت است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و اساس آن مبتنی بر مدل CSI یا شاخص رضایت شهروندان از طریق مطالعۀ میدانی (384 پرسش‌نامه) و بهرهگیری از روشهای آماری کایاسکوئر،T-test تک‌نمونه‌ای، ضریب همبستگی اسپیرمن و... در محیط نرمافزار SPSSاست. نتایج نشان می‌دهد که شاخصهای CSI در شهر تهران در وضعیت نامطلوب و نسبتاً مطلوب قرار دارد و شهروندان از فضای شهر تهران رضایتی کمتر از حد متوسط داشته‌اند. نتایج نشان‌دهندۀ دوری و فاصلۀ فضای شهر تهران از ابعاد و شاخصهای فضای شهروندمدار به‌مثابۀ مهم‌ترین حلقۀ مفقودۀ نظام برنامه‌ریزی شهری تهران است که این امر میتواند هشداری برای بروز آسیبهای اجتماعی – فضایی باشد و ضروری است از هم اکنون چارهای برای حل آن اندیشیده شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تهران؛ شهروند؛ فضا؛ فضای شهروندمدار؛ مدل CSI | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Citizen-oriented space, new approach to realization of urban sustainable development (Case study: Tehran) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ziba Parnoon1؛ Mohammad Taghi Razavian2؛ Zohreh Fanii3؛ Mohammad Hassan Pasvar4؛ Jamile Tavakolinia5 | ||
| 1Ph.D. Candidate in Geography and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Iran | ||
| 2Professor, Deparment of Geography, Shahid Beheshti University, Iran | ||
| 3Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Iran | ||
| 4Ph.D. in Management, Tarbiat Modares University, Iran | ||
| 5Assistant Professor, Department of Human Geography, Shahid Beheshti University, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction Theoretical basis of citizenship oriented space definition is consisted of evolution of the space concept in the last decade. It creates a common understanding that space is a social construction and also is a community structure. This takes into account the social rights of citizens as a basis for planning. Citizenship oriented space can be created anytime that urban space is organized in a way that it can meet the needs of citizens. This included physical and functional goals and qualitative and psychological needs of citizen in urban life such as social identity, social security and welfare, sustainable employment, psychological comfort, sense of beauty, solidarity and social belonging. The space can create readability and respond to human needs in space and effort to increase the happiness of the people. Precise comprehension of the citizenship oriented space is required to identify its dimensions and components. The latest and most complete approach in this regard is the Citizen Satisfaction Index (CSI). This model is based on four main axes which include urbanity and diversity, nature and recreation, job opportunities, cost-efficiency and overall satisfaction and attachment as two complementary axes. The main objective of this research is to study Tehran space in terms of citizenship. The following questions are Tehran space within the framework of concept, scope and definitions of citizenship oriented space. To respond to this issue, it is required to review theoretical concepts and principles of the citizenship oriented space, identify its dimensions and indicators, and finally analyze Tehran situation. Methodology Research Methodology in this paper is analytical. The study area is Tehran. This city is involved in the most recent urban projects and planning. What now is appeared in the urban space is reflecting the existing planning system. The status of this space from the rights of citizens and their degree of satisfaction from this space created effective recognition in existing problem. This can be a guide for other cities in recognition of their urban planning in the future. Mixed or cluster sampling was used because of complex and diverse structure in Tehran with different levels of prosperity and economic, social and cultural rights. Therefore, based on research that had been divided the city of Tehran according to spatial equity and level of development, we have selected three-zones including district 1 (high development), district 22 (intermediate level of development) and district 18 (the low level of development). Data collection method is documentary and field survey based on questionnaires. The study population included all citizens in Tehran. Using Cochran formula, the sample size was 384 people. To determine the variables and measure the components of Tehran space, we used CSI model. However, little changes have given in the CSI model due to Tehran city conditions, limitations in assessing some components, and lack of issues in this version. Added indicators are access to public transport, motion flow and movement in the city, and feeling safe in the city. Statistical methods used are cronbach's alpha, chi-square, one sample T-test, and spearman correlation coefficient. Results and Discussion Visual image of the city, environmental quality, parks and open spaces, motion flow and movement in the city, feeling safe in the city, the price of rental housing and cost of living are the indicators that demonstrate dissatisfaction of citizens. Wide range of cultural activities, a variety of shopping opportunities, energy and atmosphere of the city, access to utilities, the sense of security in public spaces, how to accept and absorb the cultures and subcultures, natural green space and public access to public transport indicators demonstrate relative satisfaction of citizens and relative desirability. The indicators of general level of wages and employment opportunities show satisfaction of citizen and ideal situation. Finally, main axis of CSI model and overall satisfaction index demonstrate lack of citizen satisfaction in Tehran space. Conclusion The concept of space, its dimensions and spatial planning are challenging issues of urban planning. Space is not limited to physical aspects. Citizenship oriented space is multi-faceted concept and covers all economic, social, cultural, environmental aspects of life and the rights of citizens. CSI is one of the most comprehensive models to measure citizenship oriented space. Assessment of this model in Tehran city demonstrated that Tehran space is not in the context of citizenship oriented space and dissatisfaction of citizens is undesirable. Higher satisfaction of citizens in both the general level of wages and employment opportunities are the result of the basic problem of the national planning system. This is resulted from concentration of all economic activities in Tehran, needs of citizens to live in this city, and access to jobs. This problem requires urban planning reform with considering citizenship rights to observe the balance between population, activities and space and balance between national, regional, municipal and local planning. The results showed that the balance between population, space and activities have not been met in Tehran. Unsuitable organization of the national space have had a direct effect on Tehran metropolitan situation and caused dissatisfaction of citizens in other fields. Among other factors affecting the noncompliance in Tehran with the citizenship oriented space indicators are the lack of citizen participation in urban planning process, extrovert urban system, urban management accountability to upper authorities, and political context effectiveness on urban management values. Undoubtedly improvement of this situation in Tehran with the huge population cannot be done in a short time and through massive intervention in the physical space of the city. Basis of creating citizenship oriented space is to target satisfaction of citizens in all planning. This would requires changing urban planning approach to bottom-up planning and citizen participation in the policymaking, decision-making, implementation and monitoring. Hence, it is essential to make coordination in civil law, politics, government, foundations and rules of urban management to consider necessity of social management and crisis. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Citizen Satisfaction Index (CSI), citizenship oriented space, Sustainable Development, Urban Management | ||
| مراجع | ||
|
افروغ، عماد؛ (1377). فضا و نابرابری اجتماعی «ارائۀ الگویی برای جداییگزینی فضایی و پیامدهای آن»، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، تهران. ---------؛ (1376). فضا و نابرابری اجتماعی- مطالعۀ جداییگزینی فضایی و تمرکز فقر در محلههای مسکونی، پایاننامۀ دکترا در رشتۀ جامعه‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکدۀ علوم انسانی. ایمانی شاملو، جواد؛ رفیعیان، مجتبی؛ داداشپور، هاشم؛ (1395). سوداگری شهری و واگرایی فضایی تحلیل تحولات فضایی کلان‌شهر تهران مبتنی بر اقتصاد نفت، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال دوازدهم، شمارۀ الف صص 135-104. توسلی، غلام عباس؛ نجاتی حسینی، سید محمود؛ (1383). واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، دورۀ پنجم، شمارۀ 2، صص 62-32. ربانی، رسول؛ (1381). جامعه‌شناسی شهری، انتشارات دانشگاه اصفهان، چاپ اول، اصفهان. رزاقی، حبیبالله؛ (1395). تحلیل کیفی فضا و منظر شهری و الگوی رفتاری استفاده‌کنندگان از فضا (مطالعۀ موردی: کناره رود کرج)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 28، شمارۀ 4، شمارۀ پیاپی 111، صص 112-95. رفیعیان، مجتبی؛ شالی، محمد؛ (1391). «تحلیل فضایی سطح توسعه‌یافتگی تهران به تفکیک مناطق شهری»، مدرس علوم انسانی- برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ شانزدهم، شمارۀ 4، زمستان 91، صص 25-49. دانشمند، فتانه؛ نظریان، اصغر؛ (1389). تقویت روحیۀ شهروندی در مدیریت کلان‌شهرها، مورد مطالعه: همدان، فصلنامه آمایش محیط، دورۀ 3، شمارۀ 8، صص 115-87. ساسانپور، فرزانه؛ تولایی، سیمین؛ جعفری اسدآبادی، حمزه؛ (1393). قابلیت زیستپذیری شهرها در راستای توسعۀ پایدار شهری (مورد مطالعه: کلان‌شهر تهران)، فصلنامۀ جغرافیا، سال دوازدهم، شمارۀ 42، صص 157-129. صرافی، مظفر؛ اسماعیلزاده، حسین؛ (1384). شهروندمداری راهکاری برای حل مسائل شهری در ایران، فصلنامه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شمارۀ 218-217، صص 145-136. ضرغامی، اسماعیل؛ بهروز، سید محمد؛ (1394). نقش و مفهوم «فضا» در بازآفرینی نظریۀ معماری و علوم اجتماعی، فصلنامۀ مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی، دورۀ هفتم، شمارۀ 2، صص 99-81. فالکس، کیث؛ (1381). شهروندی، ترجمۀ محمدتقی دلفروز، تهران، کیمیا. کاظمیان،غلامرضا؛ (1383). رویکرد حکمروایی شهری و ضرورت آن در مدیریت منطقۀ کلان‌شهری تهران، پایان‌نامه مقطع دکتری، دانشگاه تربیت مدرس. نجاتی حسینی، سید محمود؛ (1380). جامعۀ مدرن، شهروندی و مشارکت، فصلنامۀ مدیریت شهری، شمارۀ 5، صص 15-6. نوذری، کمال؛ رجب‌دوست؛ (1388). برنامه‌ریزی مردم‌گرایانه و شهروندمدار یا برنامه‌ریزی مدرنیستی و کارکردگرا، فصلنامۀ رشد آموزش جغرافیا، شمارۀ 86. هاروی، دیوید؛ (1379). عدالت اجتماعی و شهر، مترجمان، فرخ حسامیان، محمدرضا حائری و بهروز منادی‌زاده، چاپ دوم، تهران، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری (وابسته به شهرداری تهران). یان، گل؛ (1392). شهر انسانی، مترجمان علی غفاری و لیلا غفاری، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. Corcoran, Mary P. (2015). “Jacobs, Jane (1916–2006)”. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition). Pages 776–781.
Chado, Jiman & Bte Johar, Foziah. (2016). Public Participation Efficiency in Traditional Cities of Developing Countries: A Perspective of Urban Development in Bida, Nigeria, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 219, 31 May 2016, Pages 185–192.
Cunningham, Frank. (2011)“The virtues of urban citizenship” City, Culture and Society, 2 (2011) 35–44.
Erica.(2003). “European Charter on the Participation of Young People in Local and Regional Life”. Available at: www.youth-partnership.net.
Estévez-Mauriz, Laura & others. (2016). “The livability of spaces: Performance and/or resilience? Reflections on the effects of spatial heterogeneity in transport and energy systems and the implications on urban environmental quality”. International Journal of Sustainable Built Environment, Available online 24 October 2016.
Gilles Clément , Angelia P. Bukley. (2014) “Human space exploration–From surviving to performing”. Acta Astronautica, 100 (2014) 101–106.
Holden, Kritina .L & others. (2013). “Human Factors in space vehicle design”. Acta Astronautica, Volume 92, Issue 1, November 2013, Pages 110–118
K. Jacobson. (2012). “Philosophical Perspectives on Home”. International Encyclopedia of Housing and Home. 2012, Pages 178–182.
Łukasz Stanek, Christian Schmid and Akos Morav anszky. (2016). “Urban Revolution Now: Henri Lefebvre in Social Research and Architecture, Emotion, Space and Society”. Ashgate, Farnham. England. 2014, xv and 345 pp, ISBN: 978-1-4094-4293-6.
Mclean.I. (1996). “Oxford Dictionary of Politics”. Oxford University Press.
Massy, Doreen. (1987). “New Direction in Space”. Gregory & Urry (eds.).Social Relation & Spatial Structure. London: Macmillan Education LTD.
Nigro, Héctor Oscar & Sandra Elizabeth González Císaro. (2016). “The citizen satisfaction index: Adapting the model in Argentine cities”. Cities 56 (2016) 85–90.
Pierre Dias, Thierry Ramadier. (2015). "Social trajectory and socio-spatial representation of urban space: The relation between social and cognitive structures". Journal of Environmental Psychology, 41(2015) 135e144.
Roberts,B. (1997)."The Social Context of Citizenship in Latin America". International Journal of Urban and Regional Research. 20, I: 38-65.
RennieShort,J. (1996). "The Urban Order: An Introduction to Urban Geography". Wiley Blackwell.
Siagian, Morida. (2016). “Social Space as People-Gathering Tool”. ASEAN-Turkey ASLI (Annual Serial Landmark International) Conferences on Quality of Life 2016 AMER International Conference on Quality of Life, AicQoL2016Medan 25 –27 February 2016, Medan, Indonesia.
Spencer, Christopher. (1991). “City Design and City Sense: Writing and Projects of Kevin Lynch T. Bannerjee, M. Southworth”. (Eds.). Journal of Environmental Psychology, Volume 11, Issue 3, Pages 295-297, Available online 8 July 2005.
Zenker, Sebastian & Petersen, Sibylle & Aholt, Andreas. (2013). “The Citizen Satisfaction Index (CSI): Evidence for a four basic factor model in a German sample”. Cities 31 (2013) 156–164.
Turner.B.S. (1993). "Contemporary Problems in the Theory of Citizenship" in Turner (ed) Citizenship and Social theory, sage, chap1. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,719 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,286 |
||