مفهوم نوین امنیت انسانی در سالهای اخیر همزمان با موج گرایش دولتها به اتخاذ استراتژیهای جدید در راستای توسعة پایدار و به‌صراحت با گزارش سال 1994 مرکز توسعة سازمان ملل متحد به جامعة جهانی معرفی شد که در هفت بُعد خود (اقتصادی، غذایی، بهداشتی، زیستمحیطی، فردی، اجتماعی و سیاسی) سیاستهای کلی دولتها را تحت تأثیر قرار داد. در مباحث جامعهشناختی نیز همزمان، با معرفی سرمایة اجتماعی، منبعی نوظهور و تأثیرگذار بر رفتار کنشگران در جامعه شناسایی شد که با اصلیترین مؤلفههای خود یعنی اعتماد، هنجارها و شبکههای اجتماعی نقش مؤثری بر عملکرد و فعالیت افراد جامعه در عرصههای گوناگون ایفا میکند. با توجه به رابطة فعال و بی‌تردید این دو مفهوم در حوزة علوم انسانی و با عنایت به تمرکز پارادایم امنیت انسانی بر تأمین امنیت افراد که کنشگران اصلی عرصة اجتماع میباشند، در هفت بُعد از تهدیدها، آثار متقابل امنیت انسانی و سرمایۀ اجتماعی در عرصة اجتماع در ساحتهایی مانند همبستگی و امنیت اجتماعی، سلامت روانی و امنیت فردی، محیط زیست، مشارکت و امنیت سیاسی، جرم و حمایتهای کیفری، اعتماد و حس امنیت قابل مطالعه است.
Human Security and Social Capital (linking indicators)
نویسندگان [English]
Ruhollah Rahami
Assistant Professor, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
چکیده [English]
In recent years, the new concept of human security concurrent with the wave of governments' inclination to adopt new strategies for sustainable development and explicitly in the 1994 report of the United Nations Development Program (UNDP) introduced to the international community, which in its seven dimensions (Food, health, environmental, individual, social and political) influenced the general policies of the state. Also, in sociological discussions, the introduction of social capital has been identified as an emergent and influential source of behavior on the behavior of activists in society, which has an important role on the performance and activity of people in various fields with its main components: trust, norms and social networks. In consideration with active relationship between these two concepts in the field of human sciences and considering the focus of the human security paradigm on securing the people who are the main actors of the community, in the seven dimensions of threats such as solidarity and social security, mental health and individual security, environment, participation and political security, crime and criminal protections, trust and sense of security, the interactions of human security and social capital in the arena of society, can be studied.
کلیدواژه‌ها [English]
Human Security, Social capital, Mental Health, Participation, environment
مراجع
ابوالحسنی، سید رحیم، کارکردهای سیاسی سرمایۀ اجتماعی، سرمایۀ اجتماعی و سیاست، فصلنامه علمی- پژوهشی سیاست جهانی، دوره دوم، شماره چهارم، زمستان 1392، صفحات 87-69
امیرخانی، طیبه، عارفنژاد، محسن، تحلیل تأثیر رفتار شهروندی سازمانی و سرمایه روانشناختی بر سرمایۀ اجتماعی، فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال هفتم، شماره 26، تابستان 1391، صفحات 112-89
آذری، غلامرضا، امیدوار، تبان، بررسی نقش شبکههای اجتماعی مجازی بر سرمایۀ اجتماعی، فصلنامه فرهنگ ارتباطات ، شماره 6 ، تابستان 1391 ، صفحات 181 - 209
باقری زنور، بهارک، علمی، محمود، سرمایۀ اجتماعی، اعتماد اجتماعی، نشانه‌های آسیب شناختی روابط اجتماعی در ایران، مطالعات جامعهشناسی، سال دوم، شماره پنجم، زمستان 1388، صفحات 138-125
باقری، محمد، دوستدار، رضا، جایگاه امنیت انسانی در سند چشم‌انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران فصلنامه دانش انتظامی، سال یازدهم، شماره سوم، صفحات 106-66
بورقانی فراهانی، سهیلا، رادیو، سرمایۀ اجتماعی و همبستگی اجتماعی، ماهنامه علمی- تخصصی رادیوی جمهوری اسلامی ایران، سال دهم، شماره 60، صفحات20-12
تقی لو، فرامرز، بررسی رابطه سرمایۀ اجتماعی با امنیت اجتماعی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نهم، شماره دوم، تابستان1385، شماره مسلسل32، صفحات 257-239
توسلی، غلامعباس، امانی کلاریجانی، امرالله، سرمایۀ اجتماعی در شبکههای اجتماعی مجازی (سرمایۀ اجتماعی شبکه، مجله مدیریت فرهنگی، سال ششم، شماره هفدهم، پاییز 1391، صفحات 70-55
توسلی، غلامعباس، موسوی، مرضیه، مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریههای سرمایۀ اجتماعی، نامه علوم اجتماعی، شماره 26، زمستان 1384، صفحات 32-1
حیدرنژاد، علیرضا، باقری بنجار، عبدالرضا، اصانلو، علی، مقایسه میزان سرمایۀ اجتماعی در جوانان معتاد و غیر معتاد، فصلنامه علمی پژوهش سوء مصرف مواد، سال ششم، شماره بیست و چهارم، زمستان1391، صفحات 94-85
خضری، محمد، دولت و سرمایۀ اجتماعی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نهم، بهار 1385، شماره 31، صفحات 51-32
خوشفر، غلامرضا، بررسی میزان احساس امنیت و چگونگی مشارکت مردم در برقراری امنیّت، نشریه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، 1380، شماره 163-162، صفحات 155-148
درانی، کمال، رشیدی، زهرا، بررسی تعاریف، مفاهیم و چگونگی ایجاد سرمایه اجتماعی (با تأکید بر اعتماد اجتماعی) ، مهندسی فرهنگی، سال دوم، شماره 17-18، خرداد و تیر 1387، صفحات 19-8
دلپسند، کامل، ایار، علی، خانی، سعید، محمدی، پریخان، حمایت اجتماعی و جرم: مطالعه تطبیقی جوانان مجرم و عادی شهر ایلام، مطالعات و تحقیقات اجتماعی، سال اول، تابستان 1391، شماره 2، صفحات 120-89
ربانی، رسول، کلانتری، صمدی، قاسمی، وحید، عریضی، فروغ السادات، اسماعیلی، رضا، بررسی رابطه رفاه اجتماعی با سرمایه در فرایند توسعه (مطالعه موردی: شهرستان های استان اصفهان)، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی)، جلد بیست و نهم، شماره 1، سال 1387، صفحات 46-23
رحیمی، غلامرضا، سازمان بهداشت جهانی (WHO)، مجله دانشکده پیراپزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، سال پنجم، شماره 1، بهار و تابستان 1389، شماره مسلسل 8
رویایی، رمضانعلی، کاوسی، اسماعیل، طراحی و تدوین الگوی اندازهگیری سرمایۀ اجتماعی، مجله مدیریت، شماره 76، بهار1387، صفحات 29-17
رهبرقاضی، محمودرضا، گشول، سعید، عربیان، حسین، آشتیانی، سهیلا، بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر فرهنگ سیاسی مشارکتی، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی، دوره چهارم، شماره4، بهار 1395، صفحات 122-101
زینالی، امیرحمزه، سرمایۀ اجتماعی: بستری برای اعمال کیفرهای اجتماعمحور در ایران، مجله حقوقی دادگستری دوره جدید، شماره 64، پاییز 1387، صفحات 54-33
سلطانی، طاهره، جمالی، مژده، بررسی رابطه بین سرمایۀ اجتماعی و سلامت روانی: مورد مطالعه دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه شیراز، نشریه فرآیند مدیریت و توسعه، تابستان و پائیز 1387،شماره 68-69 ، صفحات 121-108
صباغیان، علی، امنیت انسانی و دفاع همه جانبه ، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال شانزدهم، شماره چهارم، زمستان 1392، شماره مسلسل 62، صفحات 118-89
عبدالهی، محمد، مسائل و راهحلهای سنجش و تحلیل سرمایۀ اجتماعی در ایران ، نامه علوم اجتماعی، شماره 38-39، صفحات 57-31
عطار، سعید، سرمایۀ اجتماعی، محیط کسب و کار نهادهای دولتی: مبانی نظری، تجربیات علمی وتوصیه ها (با تاکید بر قوه مقننه) فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست و سوم، شماره هشتاد و پنج، بهار 1395، صفحات 167-143
علیوردینیا، اکبر، شارع پور، محمود، ورمزیار، مهدی، سرمایۀ اجتماعی خانواده و بزهکاری، مجله پژوهش زنان، دوره 6، شماره 2، تابستان 1387، صفحات 132-107
غفاری، غلامرضا، اونق، نازمحمد، سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره اول، شماره 1، 1385، صفحات 159- 199
فتحی، سروش، میرقدم، کاظم، بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی برکاهش جرایم (مورد مطالعه:جوانان شهرستان شهریار)، فصلنامه انتظام اجتماعی، سال هفتم، شماره اول، بهار 1391، صفحات 22-1
فروغی قمی، فریبا، بردبار، حامد، تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر مؤلفههای اجتماعی (سازمان، توسعه بهداشت، آموزش و استاندارد زندگی)، راهبرد انجمن پردیس قم دانشگاه تهران، سال دوم، پاییز 1388، شماره 3، صفحات 239-217
قاسمی، محمدعلی، امنیت انسانی: مبانی مفهومی و الزامات راهبردی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هشتم، شماره چهارم، زمستان 1384، مسلسل 30، صفحات 831-817
کینگ، گوی، موری، کویستوفر، (مترجم:بحرانی، مرتضی)، باز اندیشی در امنیت انسانی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هفتم، شماره چهارم، زمستان 1383، شماره مسلسل26، صفحات 25-1
مدیری، فاطمه، بررسی مؤثر در سرمایۀ اجتماعی ایرانیان با تأکید بر تفاوت‌های جنسیتی، پژوهشنامه زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شماره اول، بهار و تابستان 1393، صفحات 139-115
موسوی، میرطاهر، مشارکت اجتماعی یکی از مؤلفههای سرمایۀ اجتماعی، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 23، صفحات 92-67
ناطقپور، محمدجواد، فیروزآبادی، سیداحمد، شکلگیری سرمایۀ اجتماعی و فرا تحلیل عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 28، پاییز 1385، صفحات 190-160
نظری، علی اشرف، سازمند، بهاره، توسعه و امنیت انسانی: امنیت انسانی به عنوان محور توسعه، دو فصلنامه پژوهش سیاست، سال دوازدهم، شماره 28، بهار و تابستان1389، صفحات40-17
نعمت اللهی، زهرا فرجاللهی، امیرحمزه، میرجلیلی، محمدحسین، مؤمنی فرد، حسین ، بررسی عوامل مؤثر بر سرمایۀ اجتماعی (اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی)، فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت نظامی، شماره 50، سال سیزدهم، تابستان 1392، صفحات 202-175
نوغانی، محسن، اصغرپور ماسوله، احمدرضا، بررسی تطبیقی رویکردها و شاخصهای مورد استفاده در سنجش سرمایۀ اجتماعی، نشریه فرآیند مدیریت و توسعه، تابستان و پائیز 1387، شماره 68-69، صفحات62-55
کتاب ها:
آنتونی گیدنز، (1377) پیامدهای مدرنیت، مترجم: محسن ثلاثی، تهران، نشر مرکز
آنتونی گیدنز، (1394) سیاستهای مقابله با تغییرات آب و هوایی، مترجم: صادق صالحی و شعبان محمدی، انتشارات آگه، چاپ اول
باری بوزان، (1378) مردم، دولت و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران
پیترکیوسیتو، (1378) اندیشه های بنیادی در جامعه شناسی، مترجم: منوچهر صبوری، تهران، نشرنی، چاپ هفتم
پییر بوردیو، (1381) نظریه کنش، مترجم: مرتضی مردیها، تهران، نقش و نگار
جان فیلد، (1386) سرمایۀ اجتماعی، مترجم: غلامرضا غفاری، حسین رمضانی، تهران، انتشارات کویر، چاپ دوم
جیمز کلمن، (1384) نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه انسانی در: «سرمایه اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه» به کوشش کیان تاجبخش، مترجم: افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، شیرازه
جیمزکلمن، (1390)، بنیاد های نظریه اجتماعی، مترجم: منوچهرصبوری، تهران، نشر نی
روح الله رهامی، (1393)، امنیت انسانی و دولت، رهایی از ترس، رهایی از نیاز در دولت اجتماعی توسعه گرا، تهران، نشر میزان
فران تونکیس، (1387) اعتماد و سرمایۀ اجتماعی، مترجم: محمد تقی دلفروز، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، چاپ اول.
فرانسیس فوکویاما، (1379) سرمایه اجتماعی و حفظ آن، مترجم: غلامعباس توسلی، تهران، انتشارات جامعه ایرانیان
گزارش تحقیق کمیسیون بهرهوری استرالیا 2003، (1386) سرمایۀ اجتماعی و تأثیر آن در سیاستگذاری عمومی، مترجم: مرتضی نصیری، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، چاپ اول
Adam, Frane, and Borut rovncevic, Benefits and Importance of Social Capital, 2003
Alkire, Sabina “Conceptnal framework for human security”. Available at: <http://www.humansecuritychs.org/activities/outreach/ frame.pdf>, p.1.
Baker, W. 1990. “Market Networks and Corporate Behaviour.” American Journal of Sociology 96: 589 – 625
Declaration of the United Nations Environment Conference on the Human, Stockholm, 1972
DFAT, Canada Department of Foreign Affairs & Trade,1999
James Jacobs, The Death and Life of Groat American Cities, 1961
Japan, Mofa ,Diplomatic Blue book, 2002
Kofi Annan, Towards a Culture of Peace, lecture delivered at: unesco.org/opi2/letters
Kolankiewicz, G (1996), Social Capital and Social Change, British journal of Sociology, 47, Pp. 427-441
Kyoto Protocol To The United Nations Framework Convention On Climate Change, Kyoto, 1997
Lin, Nan (1999), Building a Network Theory of Social Capital, in: Nan Lin, Katern Cook and Ronald s. Burt, Social Capital: Theory and Research, New York, Aldin de Gruyter
Pierre Bourdieu, (1997), The Forms of capital. London: Oxford University Press
Portes, Alejandro. 1998. “Social capital: its origins and applications in modern sociology.” Annual Review of Sociology 24: 1-25
Putnam, Robert D. 1995. “Bowling alone: America’s declining social capital.” Journal of Democracy 6: 65-78
Rio Declaration On Environment And Development, Rio 1992
Shahrbanou Tadjbakhsh, Human Security: Concepts and implications, 2005
Taylor Owen, Prpopsed for a Threshold Defenition, in “What is Human Security? Comments by 21 Authors”, Security Dialogue, vol.35, n 3, September 2004
Zora Popova, The Social Capital as a Security Factor, Journal of Regional Security 2012, 7:1,Pp. 1–15
