پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,181,570 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,929,293 |
ابن أبی‌العوجاء: شخصیت‌شناسی و ارزیابی ادعاهای منسوب به او | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| مقاله 1، دوره 50، شماره 1، فروردین 1396، صفحه 9-31 اصل مقاله (272.58 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2017.224588.668787 | ||
| نویسنده | ||
| قاسم بستانی* | ||
| دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| چکیده | ||
| پدیدۀ جعل حدیث، از دیرباز نزد مسلمانان امری شناخته شده بود و پیوسته دربارۀ آن، هشدارهایی حتی از سوی معصومان(ع) صورت گرفته و تألیفات بسیاری در تبیین و مصداق‌یابی آن نوشته شده است و دانشمندان از جنبه‌های مختلفی بدان پرداخته‌اند که از آن جمله است اشاره به شخصیت‌هایی که به کار جعل حدیث مشغول بوده و احادیثی جعلی بدان‌ها منسوب است. یکی از مشهورترین این افراد، ابن أبی‌العوجاء است که کمتر کتاب مربوط به تاریخ حدیث است که از او و ادعاهایش در خصوص جعل حدیث و تغییر احکام دین بر اساس این احادیث سخن نگفته باشد. امّا آیا او شخصیتی حقیقی دارد یا افسانه‌‌ای؟ ادعاهای منسوب به او از حیث تعداد احادیث جعلی او و تغییر احکام شرعی توسط این جعلیات، تا چه اندازه با حقیقت سازگار است؟ در این مقاله که به روش کتابخانه‌ای و تجزیه و تحلیل داده‌ها است، پس از ذکر گزارش‌هایی تاریخی مربوط به این فرد و بررسی و نقد آن‌ها و معلوم شدن تعارضات و اشکالات سندی و متنی این گزارش‌ها، آشکار می‌شود که هر چند می‌توان از وجود تاریخی این فرد و متکلم بودنش ـ متکلمی معارض اسلام ـ سخن گفت اما نمی‌توان ثابت کرد که وی در کار جعل حدیث و اشاعۀ آن و تغییر احکام اسلامی بر اساس آن‌ها بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابن أبی‌العوجاء؛ حدیث؛ روزه؛ وضع | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Ibn Abi Al-Awja: His Historical Existence and the Evaluations of the claims about Him | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ghasem Bostani | ||
| چکیده [English] | ||
| The phenomenon of Hadith forgery has long been known to Muslims, and there have been constant warnings, even of Imams (a. s.), about it. Many books have been written in explaining and applicability of this phenomenon which have dealt with its different aspects, including the reference to characters to whom fabricated Hadiths are ascribed. The most famous of these characters is Ibn Abi Al-Awja about whom most history books of Hadith have talked. But, who is this character? Is he real or fictional? To what extent the claims about him, in terms of the number of fabricated Hadiths and the changing of religious orders is consistent with truth. In this paper, based on the library method and data analysis, we have shown although this character is real, he has not been engaged in Hadith forgery. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ibn Abi Al-Awja, Hadith, forgery | ||
| مراجع | ||
|
[1]. ابن أبی عاصم، عمرو( 1413هق). کتاب السنة. تحقیق: محمد ناصر الدین ألبانی، چاپ سوم، بیروت، المکتب الإسلامی. [2]. ابن اثیر، علی بن محمد (1386هق). الکامل فی التاریخ. بیروت، دار صادر للطباعة و النشر. [3]. ابن جماعة، محمد بن ابراهیم (1410هق). إیضاح الدلیل فی قطع حجج أهل التعطیل. تحقیق: وهبی سلیمان غاوجی الألبانی، مصر، دار السلام للطباعة و النشر. [4]. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (1386هق). الموضوعات. تحقیق: عبد الرحمن محمد عثمان، مدینه منوره، المکتبة السلفیة. [5]. ــــــــــــ (1413ق). دفع شبه التشبیه بأکف التنزیه. تحقیق: حسن السقاف، چاپ سوم، عمان، دار الإمام النووی. [6]. ابن حجر عسقلانی، أحمد بن علی(1404هق). تهذیب التهذیب. بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع. [7] . ــــــــــــ (1390ق). لسان المیزان. چاپ دوم، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. [8]. ابن حزم اندلسی، علی بن أحمد (1424هق). جمهرة أنساب العرب. چاپ سوم، بیروت، دار الکتب العلمیة. [9]. ابن حنبل، احمد(؟). المسند. بیروت، دار صادر. [10]. ابن خلدون، عبدالرحمن (1391هق). التاریخ. بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. [11]. ابن خلکان، أحمد بن محمد(؟). وفیات الأعیان وأنباء أبناء الزمان. تحقیق: إحسان عباس، لبنان، دار الثقافة. [12]. ابن شهر آشوب، محمد بن علی (1376هق). مناقب آل أبی‌طالب. تحقیق: لجنة من أساتذة النجف الأشرف، نجف اشرف، مکتبۀ الحیدریة. [13]. ابن طاووس، علی بن موسی(1414هق).إقبال الأعمال. تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، بی‌جا، مکتب الإعلام الإسلامی. [14]. ابن عدی، عبد الله (1409هق). الکامل. تحقیق: یحیی مختار غزاوی، چاپ سوم، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع. [15]. ابن عراق کنانی، علی بن محمد(1981م). تنزیه الشریعة المرفوعة. تحقیق: عبد الله بن محمد بن صدیق غماری، چاپ دوم، دار الکتب العلمیة. [۱۶] ابن عساکر، علی بن حسن (1415هق). تاریخ مدینة دمشق. تحقیق: علی شیری، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع. [17]. ابن غضائری، أحمد بن حسین(1422هق). الرجال. تحقیق: سید محمد رضا جلالی، بی‌جا، دار الحدیث. [18]. ابن قتیبة، عبدالله بن مسلم (؟). تأویل مختلف الحدیث. بیروت، دار الکتب العلمیة. [19]. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (1408هق). البدایة والنهایة. تحقیق: علی شیری، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [20]. ابن ندیم، محمد بن إسحاق(1398هق). الفهرست. بیروت، دار المعرفة. [21] أبو تمّام، حبیب بن أوس طائی(1998م). دیوان الحماسه. تحقیق: احمد سحن بسج، بیروت، دار الکتب العلمیه. [22]. أبوحاتم رازی، محمد بن ادریس(؟). أعلام النبوۀ. مقدمه: صلاح الصاوی، بی‌جا. [23]. أبوحیان توحیدی، علی بن محمد (1412ق). أخلاق الوزیرین. تحقیق: محمد بن تاویت طنجی، بیروت، دار صادر. [24]. أبو ریة، محمود (؟). أضواء على السنة المحمدیة. چاپ پنجم، نشر البطحاء. [25]. أبو زکریا، یحیی بن علی شیبانی (؟). شرح دیوان الحماسة. تحقیق: محمد عبد القادر سعید الرافعی، بیروت، دار القلم. [26]. أبوالفرج اصفهانی، علی بن حسین (؟). الأغانی. تحقیق: سمیر جابر، چاپ دوم، بیروت، دار الفکر. [27]. أبویعلی، محمد بن حسین (؟). إبطال التأویلات لأخبار الصفات. تحقیق: محمد بن حمد حمود نجدی، کویت، دار إیلاف الدولیة. [28]. اسفرایینی، طاهر بن محمد(1403هق). التبصیر فی الدین وتمییز الفرقة الناجیة عن الفرق الهالکین. تحقیق: کمال یوسف الحوت، لبنان، عالم الکتب. [29]. اسفرایینی، عبد القاهر بن طاهر (1977م). الفرق بین الفرق وبیان الفرقة الناجیة. چاپ دوم، بیروت، دار الآفاق الجدیدة. [30] بخاری، محمد بن اسماعیل(1401هق). الصحیح. بی‌جا، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع. [31]. برقی، أحمد بن محمد (1330ش). المحاسن. تحقیق: سید جلال الدین حسینی محدث، تهران، دار الکتب الإسلامیة. [32] بستانی، قاسم (1382ش). «معناشناسی کلمۀ زندیق در فرهنگ اسلامی». شماره32و33، ص1ـ22. [33]. ــــــــــــ (1386ش). معیارهای شناخت احادیث ساختگی. اهواز، نشر رسش. [34]. بشار بن برد (1998م). الدیوان. تحقیق و شرح: صالح الدین هواری، بیروت، دار و مکتبۀ الهلال. [35]. بلاذری، احمد بن یحیی (1417هق). جمل من أنساب الأشراف. تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر. [36]. بیهقی، احمد بن حسین (1413هق). الأسماء والصفات. تحقیق: عبد الله بن محمد حاشدی، جده، مکتبة السوادی. [37]. جاحظ، عمرو بن بحر (1384هق). الرسائل. تحقیق: عبد السلام محمد هارون، قاهره، مکتبة الخانجی. [38]. جزیری، عبد الرحمن بن محمد عوض(1424هق). الفقه على المذاهب الأربعة. چاپ دوم، بیروت، دار الکتب العلمیة. [39]. حافظیان بابلی، أبوالفضل(1382ش). رسائل فی درایة الحدیث. قم، دار الحدیث، دار الحدیث للطباعة والنشر. [40]. خطیب بغدادی، احمد بن علی(1405ق). الکفایة فی علم الروایة. تحقیق: أحمد عمر هاشم، بیروت، دار الکتاب العربی. [41]. ــــــــــــ (1417ق). تاریخ بغداد. تحقیق: مصطفى عبد القادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیۀ. [42]. ذهبی، محمد بن احمد (1407ق).تاریخ الإسلام تحقیق: عمر عبد السلام تدمرى، بیروت، دار الکتاب العربی ـ دار الکتاب العربی. [43]. ــــــــــــ (1382ق). میزان الاعتدال. تحقیق: علی محمد بجاوی، بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر. [44]. ــــــــــــ (؟). تذکرة الحفاظ. بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [45]. زرکلی، خیر الدین (1980م). الأعلام. بیروت، دار العلم للملایین، چاپ پنجم. [46]. سید مرتضی، علی بن حسین (1325ق). الأمالی. تحقیق: سید محمد بدر الدین نعسانی حلبی، بی‌جا، منشورات مکتبة آیة الله العظمى المرعشی النجفی. [47]. ــــــــــــ (1417ق). الناصریات. تحقیق: مرکز البحوث والدراسات العلمیة، بی‌جا، رابطة الثقافة والعلاقات الإسلامیة مدیریة الترجمة والنشر. [48]. سیوطی، عبد الرحمن بن أبی بکر (1417هق). اللآلىء المصنوعة فی الأحادیث الموضوعة. تحقیق: صلاح بن محمد بن عویضة، بیروت، دار الکتب العلمیة. [49]. ــــــــــــ (؟). الدر المنثور. بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر. [50]. شهرستانی، محمد بن عبد الکریم(؟). الملل والنحل. بی‌جا، مؤسسة الحلبی. [51]. شهید ثانی، زین الدین بن نورالدین(1408هق). الرعایة فی علم الدرایة. تحقیق: عبد الحسین محمد علی بقال، چاپ دوم، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی. [52]. شوشتری، محمد تقی(1422هق). قاموس الرجال. مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین. [53]. صدر، سید حسن (1351ق). نهایة الدرایة. قم، تحقیق ماجد الغرباوی، قم. [54]. صدوق، محمد بن علی(1417هق). الأمالی. تحقیق قسم الدراسات الإسلامیة ـ مؤسسة البعثة، قم، مرکز الطباعة والنشر فی مؤسسة البعثة. [55]. ــــــــــــ (؟). التوحید. تحقیق: سید هاشم حسینی تهرانی، قم، منشورات جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة. [56] ــــــــــــ (؟). من لا یحضره الفقیه. تحقیق: علی أکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین. [57]. ــــــــــــ (1385هق). علل الشرائع. تحقیق: سیدمحمدصادق بحر العلوم، نجف، منشورات المکتبة الحیدریة و مطبعتها. [58]. طبرسی، احمد بن علی (1386هق). الاحتجاج. تحقیق: سید محمد باقر خرسان، نجف اشرف، دار النعمان للطباعة والنشر. [59]. طبری، محمد بن جریر(1879م). التاریخ. تحقیق: نخبة من العلماء الأجلاء، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات(مطابق نسخه بریل لندن). [60]. طوسی، محمد بن حسن(؟). الاستبصار. تحقیق: سید حسن موسوی خرسان، تهران، دارالکتب الإسلامیة. [61]. ــــــــــــ (1404ق). اختیار معرفة الرجال. تحقیق: میر داماد استرابادی ـ سید مهدی رجائی، قم، مؤسسة آل‌البیت علیهم السلام لإحیاء التراث. [62]. ــــــــــــ (1417هق). الفهرست. تحقیق: جواد قیومی، بی‌جا، مؤسسة نشر الفقاهة. [63]. ــــــــــــ (1414هق). الأمالی. تحقیق: قسم الدراسات الإسلامیة ـ مؤسسة البعثة، قم، دار الثقافة للطباعة والنشر والتوزیع. [64]. ــــــــــــ (1365ش). تهذیب الأحکام. تحقیق: سید حسن موسوی خرسان، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الإسلامیة. [65]. ــــــــــــ (1409ق). الخلاف. تحقیق: سید علی خراسانی، سید جواد شهرستانی، شیخ مهدی نجف، قم، مؤسسة النشر الإسلامى التابعة لجماعة المدرسین. [66]. ــــــــــــ (1417ق). عدة الأصول. تحقیق: محمد رضا انصاری قمی، قم، بی‌نا. [67]. عقیلی، محمد بن عمرو (1418هق). الضعفاء. تحقیق: عبد المعطی أمین قلعجی، چاپ دوم، بیروت، دار الکتب العلمیة. [68]. علامه حلی، حسن بن یوسف (1412هق). مختلف الشیعة. قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین. [69]. عینی، محمود بن احمد (؟). عمدة القاری. بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [70]. غفاری، علی أکبر(1369ش). دراسات فی علم الدرایة. تهران، جامعة الإمام الصادق(ع). [71]. فتنی، محمد طاهر بن علی(1343هق). تذکرة الموضوعات. بی‌جا، إدارة الطباعة المنیریة. [72]. قطب الدین راوندی، سعید بن هبه الله(1409هق). الخرائج والجرائح. تحقیق: مؤسسة الإمام المهدی(ع)، بإشراف سید محمد باقر موحد ابطحی، قم، مؤسسة الإمام المهدی(ع). [73]. قمی، عباس (؟). الکنى والألقاب. تهران، مکتبة الصدر. [74]. کلینی، محمد بن یعقوب (1363ش). الکافی. تحقیق: علی أکبر غفاری، چاپ پنجم، تهران، دار الکتب الإسلامیة. [75]. مالک بن أنس (1406ق). الموطأ. تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [76]. مجلسی، محمد باقر(1403هق). بحار الأنوار. تحقیق: یحیى عابدی زنجانی - عبد الرحیم ربانی شیرازی، چاپ دوم، بیروت، مؤسسة الوفاء – بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [77]. مرزوقی، احمد بن محمد (1424هق). شرح دیوان الحماسة. تحقیق: غرید الشیخ - إبراهیم شمس الدین، بیروت، دار الکتب العلمیة. [78]. مزی، یوسف بن عبدالرحمن(1413هق). تهذیب الکمال. تحقیق: بشار عواد معروف، بیروت، مؤسسةالرسالة. [79]. مسلم بن حجاج نیشاپوری(؟)، الصحیح، بیروت، دار الفکر. [80]. ناشناخته(؟). المصطلحات. تهیه کننده: مرکز المعجم الفقهی، نرم افزار مکتبۀ اهل البیت(ع). [81]. مسعودی، علی بن حسین (1425هق). مروج الذهب و معادن الجوهر. تحقیق: کمال حسن راعی، بیروت، مکتبۀ العصریۀ. [82]. مفید، محمّد بن محمد (1414هق). الإرشاد. تحقیق: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لتحقیق التراث، چاپ دوم، بیروت، دار المفید للطباعة والنشر والتوزیع. [83]. ــــــــــــ (1414ق). الرد علی اصحاب العدد یا جوابات أهل الموصل. تحقیق: مهدی نجف، چاپ دوم، بیروت، دار المفید للطباعة والنشر والتوزیع. [84]. ــــــــــــ (1414ق). الأمالی. تحقیق: حسین أستاد ولی و علی أکبر غفاری، چاپ دوم، بیروت، دار المفید للطباعة والنشر والتوزیع. [85]. مناوی، محمد عبدالرؤوف (1415هق). فیض القدیر. تحقیق: أحمد عبد السلام، بیروت، دار الکتب العلمیة. [86]. مغنیه، محمد جواد(1377ش). الفقه على المذاهب الخمسة. چاپ چهارم، بی‌جا، مؤسسة الصادق للطباعة والنشر. [87]. مفضل بن عمر جعفی(1404هق). التوحید. تحقیق: کاظم مظفر، چاپ دوم، بیروت، مؤسسة الوفاء. [88]. میرداماد، محمد باقر(1422هق). الرواشح السماویة. تحقیق: غلامحسین قیصریه‌ها - نعمة الله الجلیلی، بی‌جا، دار الحدیث للطباعة والنشر. [89]. نجاشی، احمد بن علی(1416هق). الرجال. چاپ پنجم، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین. [90]. نمازی شاهرودی، علی(1412هق). مستدرکات علم رجال الحدیث. تهران، ناشر فرزند مؤلف. [91]. یافعی، عبد الله بن أسعد(1417هق). مرآة الجنان وعبرة الیقظان فی معرفة ما یعتبر من حوادث الزمان. تحقیق: خلیل المنصور، بیروت، دار الکتب العلمیة.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 785 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 628 |
||