تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,477 |
تعداد مقالات | 70,011 |
تعداد مشاهده مقاله | 122,907,900 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,118,733 |
برهمکنش انسان و محیط: تحلیل فضایی- محیطی محوطههای دورهی نوسنگی تا عصر مفرغ بخش لاران، استان چهارمحال و بختیاری | ||
مطالعات باستان شناسی | ||
مقاله 5، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 15، خرداد 1396، صفحه 75-92 اصل مقاله (1.24 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2017.137361.142235 | ||
نویسندگان | ||
محسن حیدری دستنایی* 1؛ مهدی مرتضوی2؛ روح الله شیرازی3؛ محمود خسروی4 | ||
1دانشجوی دکترای باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
2دانشیار گروه باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
3استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
4دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
چکیده | ||
بخش لاران در ارتفاعات زاگرس، در منطقهی بختیاری شامل حوزهی آبخیز رودخانههای زایندهرود و کارون است و شاید جز معدود مناطقی از کشور باشد که تاکنون فعالیتهای عمده باستانشناختی در آن به انجام نرسیده است. با توجه به موقعیت جغرافیایی و قابلیتهای زیستمحیطی منطقه، ضروری است که بدانیم کدام عوامل محیطی در ایجاد، تداوم و یا متروکشدن محوطهها تأثیر داشته و نحوهی برخورد انسان با محیط خود در انتخاب شیوهی زندگی چگونه بوده است؟ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و برای تحلیل و طبقهبندی دادهها از نرمافزار GIS و نرمافزار SPSS استفاده شد. با بررسی عوامل محیطی مشخص شد که وجود مرتع و منابع فصلی آب بیشترین تأثیر را بر ایجاد و تداوم محوطهها داشتهاند. با استفاده از تحلیل خوشهای چهار خوشه بهدست آمد و مشخص شد این محوطهها در زمره استقرارهای موقت هستند که دارای اقتصاد معیشتی دامداری و کشاورزی محدود هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
استان چهارمحال و بختیاری؛ بخش لاران؛ دورهی نوسنگی تا مفرغ؛ انسان و محیط؛ الگوی فضایی- محیطی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Interaction between Humans and Environment: Spatial Environmental Analysis of Neolithic to Bronze Age sites of Laran County, Chahar Mahal and Bakhtiari Province | ||
نویسندگان [English] | ||
Mohsen Heydari Dastenaei1؛ Mehdi Mortazavi2؛ | ||
1PhD Candidate, Department of Archeology, University of Sistan & Baluchestan | ||
2Associate Professor, Department of Archeology, University of Sistan & Baluchestan | ||
چکیده [English] | ||
Laran County in Highland Zagros in Bakhtiari region consist of two major rivers; Karun and zayandeh Roud and Perhaps one of the few areas of the country that has not witnesed archaeological activities. According to Geographical location and ecological capabilities of the region, it is essential that to know which environmental factors Influence to create, bumping or contribute abandoned sites? This study carried out with descriptive and analytical methods to analyze and classify data using GIS and SPSS software. By examining environmental factors we determined that pasture and water seasonal resources have the greatest impact on the creating and sustaining sites. Four clusters were determined through cluster analysis and classified the sites to have been acted as temporary settlements with the animal husbandry and limited farming. subsistence economy. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Chahar Mahal and Bakhtiari Province, Laran County, Neolithic to bronze age, humans and environment, Spatial Environmental Factors | ||
مراجع | ||
اسپرنت، پی، اسمیتون، ان. سی ( 1386)، روشهای آماری ناپارامتری کاربردی، ترجمهی حسینعلی نیرومند، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد. الماسی، طیبه و عباس مترجم (1392)، «بررسی تغییرات فرهنگی دشت کنگاور از دوره مس سنگ تا پایان عصر مفرغ بر اساس مدلهای استقراری»، پژوهشهای باستانشناسی ایران، شماره 5، صفحات 51-62. اوبرلندر، تئودور (1379)، رودخانههای زاگرس از دیدگاه ژئومورفولوژی، ترجمهی معصومه رجبی و احمد عباسیزاده، تبریز، دانشگاه تبریز. بهرامینیا، محسن؛ علیرضا خسروزاده؛ محمد اسماعیل اسمعیلیجلودار (1392)، «تحلیل نقش عوامل طبیعی در توزیع فضایی محوطههای نوسنگی و مسوسنگ شهرستان اردل»، مطالعات باستانشناسی، دوره 5، شماره 2، صفحات 21-37. پلنت، جولی ( 1392)، اس پی اس اس : راهنمای نجات، ترجمهی اکبر رضایی، تبریز، فروزش. جعفری، عباس (1368)، گیتاشناسی ایران: کوهها و کوهنامه ایران، چاپ اول، تهران، سازمان جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. جمعهپور، محمود (1385)، «کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در امکانسنجی توانهای محیطی و تعیین الگوی فضایی بهینه در نواحی روستایی (مورد نمونه: شهرستان تربتحیدریه)»، پژوهشهای جغرافیایی، ش. 55، صفحات 58-35. حافظنیا، محمدرضا (1392)، مقدمهای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران، سمت. خسروی، لیلا (1391)، «بررسی و شناسایی باستانشناختی حوزه آبگیر سد دره باد گرگک، چهارمحال و بختیاری»، چکیده مقالههای یازدهمین گردهمایی سالانهی باستانشناسی ایران، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، صفحه 175. رنه، هانری (1335)، سفرنامه از خراسان تا بختیاری، ترجمه محمدعلی فرهوشی، تهران، امیرکبیر. زاگارل، آلن (1387)، باستانشناسی پیشازتاریخ منطقه بختیاری، ظهور شیوه زندگی در ارتفاعات، ترجمهی کورش روستایی، شهرکرد، میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری. عزیزی، قاسم؛ طیبه اکبری؛ سید حسین هاشمی (1392)، « تغییرات پوشش گیاهی و آبوهوای دیرین در طی گذار آخرین دوره یخبندان- هولوسن، مطالعه موردی: دریاچه نئور در شمال غرب ایران»، پژوهشهای محیطزیست، سال 4، شماره 7، صص 3-12. علیزاده، عباس (1383)، تئوری و عمل در باستانشناسی، تهران، سازمان میراث فرهنگی(پژوهشگاه). علیزاده، عباس (1374)، «اهمیت و شناخت روشهای بررسی در باستانشناسی»، باستانشناسی و تاریخ، سال نهم، شمارهی اول، صفحات 2-8. کوثری، یحیی (1347)، سومین گزارش هیأت بررسی اصفهان و چهارمحال و بختیاری، ادارهی کل باستانشناسی و فرهنگعامه، کد 258 (منتشرنشده) . مورگان، جورج ؛ نانسی لیچ؛ جین گلوکنر؛ کارن بارث (1391)، آمار مقدماتی در اس پی اس اس: کاربرد و تفسیر نتایج، ترجمهی کیومرث زرافشانی و خدیجه مرادی، کرمانشاه، دانشگاه رازی. نخعی، محمد؛ فیروز موسایی؛ اکبر رمضانی؛ وهاب امیری (1392)، «ارزیابی کیفی رودخانه کارون و سرشاخههای آن در استان چهارمحال و بختیاری»، زمینشناسی ایران، سال پنجم، شماره بیستم، صفحات 59-79. نوروزی، علیاصغر (1388)، «مطالعات باستانشناسی در حوضهی آبخیز کارون شمالی (استان چهارمحال و بختیاری)»، مطالعات باستانشناسی، دوره 1، شماره 2، صفحات 161-175. نیکنـامی، کمالالدین، حمید خطیبشهیدی، محمدرضا سعیدیهرسینی، (1386)، «تئوریهـا و تکنیکهای مـدلسـازی پیشبینی (تخمین) مکانها و پراکنشهای سایتهای پیشازتاریخی در پهندشتهای باستانشناختی با کاربرد GIS و رگرسیون لجستیک مطالعه موردی: حوضه رودخانه گاماساب زاگرس مرکزی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دورهی 58، شماره 5، صفحات 193-211. وفایی، آرمان (1391)، «تحلیل فضایی محیطی محوطههای مسوسنگی دشت اسدآباد»، پایاننامه کارشناسی ارشد باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، (منتشرنشده). یوسفی زشک، روحالله؛ سعید باقیزاده (1391)، «کاربرد سیستمهای اطلاعات جغرافیایی در تحلیل الگوی استقراری: مطالعه موردی محوطههای دشت درگز از دوره نوسنگی تا پایان عصر آهن IV »، نامه باستانشناسی، شماره 2، دوره 2، صص 7-25. Alizadeh,A., 1988. Socio-economic Complexity in Southwestern Iran during the Fifth and Fourth Millennia BC: The, Evidence from Tall-e Bakun A. Iran (26):17-34.
Alizadeh, A. 2010. The Rise of the Highland Elamite State in Southwestern Iran. Current Anthropology, Volume 51. (3): 353-383.
Conolly, J. Lake, M., 2006. Geographical Information Systems in Archaeology. Cambridge University Press.
Djamali, M. Beaulieu, J, L. Shah-hosseini, M. Andrieu-Ponel, V. Ponel, P. Amini, A. Akhani, H. Leroy. S., 2008b. A late Pleistocene Long pollen Record from Lake Urmia. NW Iran. Quaternary Research (69): 413–420.
Djamali, M. Kürschner, H. Akhani, H. De Beaulieu, J, L. Amini, A. Andrieu-Ponel, V. Ponel, P. Stevens, L., 2008a. Palaeoecological Significance of the Dpores of the Liverwort Riella (Riellaceae) in a Late Pleistocene Long Pollen Record from the Hypersaline Lake Urmia, NW Iran. Review of Palaeobotany and Palynology (152): 66–73.
Djamili, M., De Beaulieu, J. L., Niller, N. Punel, V.A., Fazeli, H., 2009. Vegetation History of the SE Section of Zagros Mountains During the Last Five Millennia: a Pollen Record from the Maharlou Lake. Fars Province. Iran. Veget Hist Archaeobot (18): 123-136.
Djamili, M. Miller, N.F. Ranezani, V. Andrieu , P., Beaulieu, L., Berberian, M., Guibal, F., Lahijani, H. Lak, R., and Pone, P., 2010. Notes on Arboricultural and Agricultural Practices in Ancient Iran Based on New Pollen Evidence. Paleorient (36-2): 175-188.
El-Moslimany, A. P., 1987. The Late Pleistocene Climates of the Lake Zeribar Region (Kurdistan, Western Iran) Deduced from the Ecology and Pollen Production of Non-Arboreal Vegetation. Vegetatio. Vol. 72. (3): 131-139.
Harrison, J. V., 1932. The Bakhtiari Country, South-Western Persia. The Geographical Journal. Vol. 80, (3):193-207. Henrickson, E. F., 1985. Early Development of Pastoralism in the Central Zagros Highlands (Luristan). Iranica Antiqua. (12): 1-43.
Miller, N. F., 1997. The Macrobotanical Evidence for Vegetation in the Near East. 18 000/16 000 B.C to 4 000 B.C. Paléorient, 23. (2): 197-207.
Minorsky, V., 1945. The Tribes of Western Iran, the Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, 75. (1/2): 73-80.
Niknami, K. A, Chaychi. A. A., 2008. A GIS Technical Approach to the Spatial Pattern Recognition of Archaeological Site Distributions on the Eastern Shores of Lake Urmia, Northwestern Iran. International Archives of the Photogrammetry. Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Vol. XXXVII. Pp. 167-172.
Noorollahi, D., Lashkari, H., Amirzade, M., Gh., Azizi. S., Sharafi, 2011. Climatic and Environmental Reconstruction Based on Stable Isotopes of Parishan Lake (Iran). Journal of Rangeland Science., 1( 3): 203-216.
Parsons, J. R., 1972. Archaeological Settlement Patterns. Annual Review of Anthropology (1): 127-150.
Stevens, L. R., Ito, E., Schwalb, A. and Wright, H. E., 2006. Timing of Atmospheric Precipitation in the Zagros Mountains Inferred from a Multi-Proxy Record from Lake Mirabad, Iran. Quaternary Research, 66: 494–500.
Van Zeist, W., Bottema, S., 1991. Late Quaternary Vegetation of the Near East. Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients. Reihea, 18: 1–156.
Van Zeist, W. Bottema, S., 1977. Palynological Investigations in Western Iran. Palaeohistoria, 19:19–85.
Van Zeist, W. Wright, H, E., 1963. Preliminary Pollen Studies at Lake Zeribar. Zagros Mountains, Southwestern Iran. Science, 140: 65–67.
Warren, R. E. and Asch, D. L., 2000. A Predictive Model of Archaeological Site Location in the Eastern Prairie Peninsula, in: K. L., Wescott and R. J., Brandon (eds.), Practical Applications of GIS for Archaeologists: A Predictive Modeling Kit,. London: Taylor & Fisher pp. 5-25.
Wasylikowa, K., 2006. Palaeoecology of Lake Zeribar. Iran in the Pleniglacial, Lateglacial and Holocene, Reconstructed from Plant Macrofossils, Holocene 15 (5): 720 –735.
Wright H. E. McAndrews J, H., van Zeist, W., 1967. Modern Pollen Rain in Western Iran. and Its Relation to Plant Geography and Quaternary Vegetational History. Journal of Ecology. 55 ( 2 ): 415-443.
Wright H. E., 1968. Natural Environment of Early Food Production North of Mesopotamia. Science, 161(3839): 334-339. Zagarell, A., 1982. The Prehistory of the Northeast Bahtiari Mountains, Iran: The Rise of Highland Way of Life. Beihefte Zum Tubinger Atlas des Vordern Orients. Riehe B. No 42. Weisbaden.
ـــــــــــــــ ,1989. Pastoralism and the Early State in Greater Mesopotamia. in: C, C, Lamberg-Karlovsky(ed.), Archaeological Thought in America. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 280-301.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 910 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 709 |