پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,741 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,072,294 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,801,754 |
کارکرد استعاره‌‌های طنزآمیز شراب در غزلیات حافظ | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| مقاله 10، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12، دی 1396، صفحه 165-184 اصل مقاله (328.05 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2017.65531 | ||
| نویسنده | ||
| تیمور مالمیر | ||
| استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان | ||
| چکیده | ||
| حرمت شراب و باده در فرهنگ اسلامی موجب شده بحث‌های حافظ‌شناسان دربارۀ این پدیده در غزل حافظ به حوزۀ فقهی محدود شود و عمدتاً از دقت در تعابیر هنری جایگزین آن غفلت شود. در این مقاله، تعابیر متعدد حافظ از شراب، متناسب با ساختار غزلیات وی، استخراج شده‌است. در تعابیر حافظ، عمدتاً طنزهایی نهفته‌است که علت کاربرد شراب را در غزل نشان می‌دهد. حافظ به اعتبار رازگشایی شراب، از تعابیر استعاری «پیش‌بین» و «سروش عالم غیب» و «هاتف غیب» و «مفتاح مشکل‌گشایی» بهره جسته تا با این تعابیر، علت نهی و انکار شراب را از قول ریاکاران نشان دهد. متناسب با جنبۀ افشاگری شراب، گاهی از آن به‌صورتِ استعاری به «آفتاب» و «خورشید» تعبیر کرده‌است. «آفتاب صبح امید» و «شمع خلوتگه پارسایی» و «ماه کنعانی» و «ماه تمام»، تعابیری استعاری هستند برای «افشای راز خلوتیانی» که به ظاهر برای عبادت خلوت گزیده‌اند اما به حرام مشغول هستند و «پرده‌ای بر سر صد عیبِ» نهان می‌دارند. در مقابلِ کسانی که برای پنهان کردن هویت اصلی خود برای انجام کارهای زشت، خود را «پیر» می‌شمارند، شاعر همچنان با تعابیر استعاری دست به دامان پیری دیگر می‌شود تا دروغین بودنِ چنان کسانی را نشان دهد که در لباسِ «پیر» دغا می‌ورزند. این پیری که شاعر دست به دامانش شده، برعکس پیران ریاکار صوفیه، دروغ نمی‌گوید و موجب راستی کسانی می‌شود که بدان روی می‌آورند؛ بدین سبب، از شراب با تعابیر استعاری به‌صورتِ «پیر طریقت» و «پیر خرابات» و «شیخ جام» و «شیخ مذهب» یاد می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استعاره؛ حافظ‌شیرازی؛ ساختار؛ شراب؛ غزل | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Function of Wine's Ironic Metaphors in Hafez’s Sonnets | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Teymoor Malmir | ||
| Professor of Language and Literature, University of Kurdistan | ||
| چکیده [English] | ||
| Forbiddingness of wine in Islamic culture has restricted the discussions of Hafez scholars on this phenomenon to jurisprudence and has made them to ignore being careful about its alternative artistic interpretations. Various types of interpretations Hafez uses about wine have been extracted, in accordance with the structure of his sonnets, in present study. There are many ironies in his words that indicate the reason for the use of the word wine in his sonnets. Due to his belief in the secrecy of wine, Hafez has used the metaphorical meanings of the "foreteller" and "inspiration of the unseen world" and "the message from unknown worlds" and "problem solving key" to show why hypocrites had forbidden and denied wine. According to wine's revelation aspect, he has sometimes metaphorically interpreted it as "Sun" and "Sunshine". "The sunshine of the morning of hope", "the candle of the righteous privacy", " the Canaanite moon" and "the full moon" are some metaphorical interpretations that are used to "reveal the secretive ones" who seem choosing loneliness for worshipping but are clandestinely engaged with forbidden affairs and cover a "hundred hidden imperfections under a curtain." Using metaphorical interpretations, the poet gets help to stand against those who introduce themselves "sage" to hide their original identity to do their sinful acts and to reveal the falsehood of those who deceive in "sage" clothes. The "Wiseman" to whom the poet needs help never lies unlike the Sufi hypocrite sages and guide those who refer to him. Hence, the poet uses the word "wine" through metaphorical interpretations such as "Pīre Tarighat", "Pīre Kharābāt", and "Sheikh of wineglass" and "sheikh of religion". | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Metaphor, Hafez, Structure, Wine, Sonnet | ||
| مراجع | ||
|
استعلامی، محمد (1386)، درس حافظ (نقد و شرح غزل‌های حافظ)، چاپ دوم، تهران، سخن. اسلامی‌ندوشن، محمدعلی (1382)، تأمل در حافظ (بررسی هفتاد و هفت غزل در ارتباط با تاریخ و فرهنگ ایران)، چاپ اول، تهران، آثار و یزدان. اشرف‌زاده، رضا (1381)، پیغام اهل راز (شرح شصت غزل از حافظ‌شیرازی براساس دیوان حافظ چاپ قزوینی)، چاپ اول، تهران، اساطیر. امامی، نصرالله (1388)، بر آستان جانان (گزیدۀ صدویک غزل حافظ با مقدمه و شرح غزل‌ها)، چاپ اول، اهواز، رسش. اوحدی‌مراغی، رکنالدین (1340)، کلیات، با تصحیح و مقدمۀ سعید نفیسی، چاپ اول، تهران، امیرکبیر. اهور، پرویز (1372)، کلک خیال‌انگیز (فرهنگ جامع دیوان حافظ)، چاپ دوم، تهران، زوار. بخاری، محمد بن اسماعیل (1391)، صحیح البخاری، جلد 7، ترجمۀ عبدالعلی نوراحراری، چاپ دوم، تربت‌جام، شیخالاسلام احمد جام. تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر (1425)، المطول (شرح تلخیص المفتاح)، الطبعةالاولی، بیروت، دار احیاء التراث العربی. ثروتیان، بهروز (1380)، شرح غزلیات حافظ، چاپ اول، تهران، پویندگان راه دانش. جاوید، هاشم (1377)، حافظ جاوید (شرح دشواری‌های ابیات و غزلیات دیوان حافظ)، چاپ دوم، تهران، فرزان‌روز. جلالیان عبدالحسین (1379)، شرح جلالی بر حافظ، چاپ اول، تهران، یزدان. حافظ‌شیرازی، شمس‌الدین محمد (1390)، دیوان، تصحیح قزوینی و غنی، چاپ دهم، تهران، زوار. حمیدیان، سعید (1390)، شرح شوق (شرح و تحلیل اشعار حافظ)، جلد 1، چاپ اول، تهران، قطره. ـــــــ (1392)، شرح شوق (شرح و تحلیل اشعار حافظ)، جلد 2 تا 5، چاپ اول، تهران، قطره. ختمی‌لاهوری، ابوالحسن عبدالرحمان (1387)، شرح عرفانی غزل‌های حافظ، تصحیح بهاءالدین خرمشاهی و همکاران، چاپ ششم، تهران، قطره. خرمشاهی، بهاءالدین (1367)، حافظ‌نامه (شرح الفاظ، اعلام، مفاهیم کلیدی و ابیات دشوار حافظ)، چاپ دوم، تهران، علمی و فرهنگی و سروش. ـــــــ (1368)، ذهن و زبان حافظ، چاپ چهارم، تهران، البرز. دادبه، اصغر (1374)، «ماجرای پایان‌ناپذیر می در شعر حافظ»، نامۀ شهیدی (جشن‌نامۀ استاد دکتر سیدجعفر شهیدی)، چاپ اول، تهران، طرح نو، صص 297ـ333. رزاز، علی‌اکبر (1385)، شرح اشارات حافظ، چاپ دوم، تهران، علمی و فرهنگی. سودی‌بسنوی، محمد (1378)، شرح سودی بر حافظ، ترجمۀ عصمت ستارزاده، چاپ پنجم، تهران، زرین و نگاه. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1368)، موسیقی شعر، چاپ دوم، تهران، آگاه. صفوی، کورش (1391)، نوشته‌های پراکنده (دفتر اول)، چاپ اول، تهران، علمی. غنی، قاسم (1368)، یادداشتهای دکتر قاسم غنی در حواشی دیوان حافظ، چاپ سوم، تهران، علمی. کوری، گریگوری (1391)، روایت‌ها و راوی‌ها، ترجمۀ محمد شهبا، چاپ اول، تهران، مینوی‌خرد. مجتبایی، فتح‌الله (1385)، شرح شکن زلف (بر حواشی دیوان حافظ)، چاپ اول، تهران، سخن. محمودی، خیرالله و صغری حیران (1386)، کلک مشاطۀ صنع (بررسی تصاویر در اشعار حافظ)، چاپ اول، تهران، آسیم. نظری، جلیل (1386)، مغبچگان باده‌فروش در شعر حافظ، چاپ اول، تهران، آسیم. هروی، حسینعلی (1367)، شرح غزل‌های حافظ، چاپ اول، تهران، نو. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 700 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,994 |
||