پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,114,560 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,218,319 |
بررسی ساختاری آثار گنجینه جیحون | ||
| مطالعات باستان شناسی | ||
| مقاله 11، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 18، دی 1397، صفحه 171-184 اصل مقاله (615.07 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2019.68537 | ||
| نویسندگان | ||
| صدرالدین طاهری* 1؛ رضا بایرام زاده2 | ||
| 1استادیار گروه پژوهش هنر، دانشگاه هنر اصفهان | ||
| 2دانش‌آموخته کارشناسی ارشد تاریخ هنر ایران باستان، دانشگاه آزاد اسلامی شبستر | ||
| چکیده | ||
| این نوشتار تلاش دارد با بررسی آثار «گنجینه جیحون» به گونه‌شناسی این مجموعه و نشانه‌شناسی بن‌مایه‌های هنری آن بپردازد. مهم‌ترین اهداف این پژوهش بررسی فن‌آوری ساخت و تزیین آثار گنجینه جیحون، دسته‌بندی آن‌ها بر پایه کاربرد و پی‌جویی معنای اسطوره‌ای و کهن‌الگویی بن‌مایه‌های هنری آن است. پژوهشگران، این دست‌ساخته‌ها را حاصل هنر بومی ایران می‌دانند که از درآمیختن تجربه ساکنان فلات ایران با هنر فرهنگ‌‌های همجوار (میان‌رودان، اورارتو، مصر و هند) و هنر اقوام مهاجر آسیایی شکل‌گرفته است. گستره تاریخی آثار موزه‌ای بررسی‌شده، میانه دوره هخامنشی (سده‌های پنجم و چهارم پ.م) را در برمی‌گیرد. رویکرد این پژوهش تاریخی باهدف توسعه‌ای، مقایسه تطبیقی ساختار اشیاء برای تبیین گونه‌شناسی و دسته‌بندی فرمی آن‌ها، بررسی فن‌شناختی آثار و نیز نشانه‌شناسی بن‌مایه‌های به‌کاررفته در این مجموعه بوده است. در بررسی این اشیاء از دید کاربرد دستکم به 22 گونه متفاوت برمی‌خوریم: نمونک ارابه، پیکره، درپوش، دسته ظرف، نمونک اسب، آرایه پوشاک، نیم‌تاج، گوشواره، گردن‌بند، آویز، دستبند و بازوبند، انگشتری، لوحه آیینی، پوشش سپر، نیام شمشیر، تنگ، کاسه، جام ماهی‌گون، بست لگام، میله، مهر و سکه. این اشیای زرین و سیمین با فن‌آوری‌هایی همچون ریخته‌گری (قالب‌گیری)،قلم‌زنی و چکش‌کاری، پرچ‌کردن و لحیم‌کاری ساخته‌شده‌اند. بر روی آثار این گنجینه پنج دسته نقش‌مایه (انسانی، جانوری، برساخته، گیاهی و هندسی) دیده می‌شود که با الگوهای آشنای هنر رسمی، فرا نژادی و تلفیقی پا گرفته در دربار هخامنشی همسانی کامل دارند. نشانه‌شناسی نقش‌مایه‌های این مجموعه نشان از کارکرد آیینی و درباری و خاستگاه ایرانی این آثار دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گنجینه جیحون؛ هنر هخامنشی؛ فن‌شناسی؛ گونه‌شناسی؛ نشانه‌شناسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analytical Study on the Objects of the Oxus Treasure | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sadreddin Taheri1؛ Reza Bayramzadeh2 | ||
| 1Dean in Faculty of Research Excellence in Art and Entrepreneurship, Art University of Isfahan. | ||
| 2M. A. in Art History of Ancient Iran, Islamic Azad University, Shabestar Branch | ||
| چکیده [English] | ||
| This article tries to look at the Oxus treasure and to have a survey on this glorious ancient collection, typology of its objects and semiotics of its motifs. Our most important purposes in this article are; first, a survey on techniques of making and decorating and typology of the objects in the collection based on form, material and usage. Second, a survey on the semantic meanings of the motifs and patterns. Researchers believe these handmade artifacts to be native and territorial. In addition, they think that these artifacts had been formed with combination of Persian experiences with the art of adjacent cultures (e.g. Mesopotamia, Urartu, Egypt and India), and the art of immigrant tribes. We gathered the research data through a library and museum study. The surviving objects have at least 22 dissimilar types and usages including model chariots, figurines, stoppers for a flask, vessel handles, horse models, cloth ornaments, an aigrette, earrings, necklaces, pendants, armlets and bracelets, rings, votive plaques, a shield ornament, a sword sheath, a jug, bowls, a fish vessel, a strap fitting, coins, rods and seals. There are five types of artistic decorations and patterns on these handmade artifacts: human motifs (like men and women), animal motifs (like lion, goat, ram, eagle, fish, bull and horse), mythical motifs (like Egyptian god Bes, winged globe, gopat and shirdal), vegetational motifs (like lotus and barsom) and geometric motifs. Semiotic analysis of motifs reveals the ritual and courtier functions and Iranian origin of this treasure. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The Oxus Treasure, Achaemenid Art, Decorative Motifs, technology, Typology, Semiotics | ||
| مراجع | ||
|
اوشیدری، جهانگیر (1371)، دانش‌نامه مزدیسنا، واژه‌نامه توضیحی آیین زرتشت، تهران: مرکز. ایونس، ورونیکا (1373)، اساطیر هند، ترجمه باجلان فرخی، تهران: گلشن. باقری، مهناز (1389)، بازتاب اندیشه‌های دینی در نگاره‌های هخامنشی، تهران: امیرکبیر. بلک، جرمی و آنتونی گرین (1383)، فرهنگ‌نامه خدایان، دیوان و نمادهای بین‌النهرین باستان، ترجمه پیمان متین، تهران: امیرکبیر. تفضلی، احمد (1354)، مینوی خرد، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. پوپ، آرتور آپهام و فیلیس اکرمن (1387)، سیری در هنر ایران از دوران پیش از تاریخ تا امروز، تهران: علمی و فرهنگی. پورداود، ابراهیم (1386)، یشت‌ها، ج1و2، تهران: دانشگاه تهران. جابز، گرترود (1370)، سمبل‌ها، ترجمه محمدرضا بقاپور، تهران: جهان‌نما. دهخدا، علی‌اکبر (1377)؛ لغت‌نامه، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. رضی، هاشم (1371)، آیین مهر یا میتراییسم، تهران: بهجت. سرخوش کُرتیس، وستا (1392)، میراث ایران باستان، ترجمه لیلی نوربخش، در: امپراتوری فراموش‌شده جهان پارسیان باستان، ویراستاران جان کرتیس و نایجل تالیس، تهران: کتاب آمه. سرفراز، علی‌اکبر و بهمن فیروزمندی (1389)، باستان‌شناسی و هنر دوران تاریخی ماد، هخامنشی، اشکانی، ساسانی، نشر مارلیک. طاهری، صدرالدین (1388)، «بن‌مایه ماهی درهم در قالی ایرانی»، فروزش، شماره 20، صص 98ـ101. فرنبغ دادگی (1380)، بندهش، به کوشش مهرداد بهار، تهران: توس. کُرتیس، جان (1387)، ایران باستان به روایت موزه بریتانیا، ترجمه آذر بصیر، تهران: امیرکبیر. ملک‌زاده بیانی، ملکه (1345)، «شاهین نشانه فر ایزدی»، بررسی‌های تاریخی، سال هفتم، شماره 1، صص 1ـ34. ملکی، ایرج (1344)، «خسرو و ریدگ قبادی»، موسیقی، شماره 97، صص 81ـ85. میتفورد، میراندا بروس (1388)، فرهنگ مصور نمادها و نشانه‌ها در جهان، ابوالقاسم دادور و زهرا تاران، تهران: دانشگاه الزهرا. هال، جیمز (1380)، فرهنگ نگاره‌ای نمادها، ترجمه رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر. ـــــــ (1391الف)، «کهن‌الگوی شیر در ایران، میان‌رودان و مصر باستان»، هنرهای زیبا، شماره 49، صص 83ـ93. ـــــــ (1391ب)، «گوپت و شیردال در خاور باستان»، هنرهای زیبا، دوره 17، شماره 4، صص 13ـ22. ـــــــ (1396)، نشانه‌شناسی کهن‌الگوها، در هنر ایران و سرزمین‌های همجوار، تهران: شورآفرین. ـــــــ (1397)، هنر عصر آهن ایران، چاپ دوم، تهران: شورآفرین.
Abdi, K., 1999. Bes in the Achaemenid Empire, Ars Orientalis 29: 111-140. Agrawal, D. P., 2000. Ancient metal technology and archaeology of South Asia, New Delhi, Aryan Books International. CAIS Archaeological & Cultural News (17 July 2005), Authenticity of Oxus treasure to be examined by Iranian expert at British Museum. Cooper, J., 1968. Illustrated Encyclopedia of traditional symbols, London, Thomes and Hudson. Curtis, John E., Tallis, N., 2005. Forgotten Empire: the world of ancient Persia, London: The British Museum. Dalton, O.M., 1970. The treasure of the Oxus with other examples of early oriental metal-work, reviewed by Edwin M. Yamauchi, Journal of the American Oriental Society 90 (2): 340-343. Ghirshman, R., 1963. Perse: Proto-Iraniens, Mèdes, Achéménides, Paris, Relie. Goblet d'Alviella, E., 1894. The migration of symbols, London, A. Constable and Co. MacKenzie, D. A., 1915. Myths of Babylonia and Assyria, Glasgow, The Gresham Publishing Company. MacKenzie, D. N., 1990. A concise Pahlavi dictionary, Reissue, with corrections, London: Routledge. Mongiatti, A., Nigel M., and Simpson, St. J., 2010. A gold four-horse model chariot from the Oxus Treasure: a fine illustration of Achaemenid goldwork, London, The British Museum. Pitschikjan, I.R., 1992. Oxos-Schatz und Oxus-Tempel: Achämenidische Kunst in Mittelasien, Berlin, Akademie Verlag. Rogers, R.W., 1929. A history of ancient Persia from its earliest beginnings to the death of Alexander the Great, New York: Charles Scribner's Sons. Xenophon 1839. Anabasis, transl. by E., Spelman, New York: Harper & Brothers. Zeder, M. A., 2008. Domestication and early agriculture in the Mediterranean nasin: origins, diffusion, and impact, Proceedings of the National Academy of Sciences 19, 105 (33). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,505 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,098 |
||