پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 154 |
| تعداد شماره‌ها | 5,828 |
| تعداد مقالات | 63,996 |
| تعداد مشاهده مقاله | 106,231,604 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 83,133,123 |
بررسی مقایسه‌ای صورتبندی مسالة «مردم» در آراء شریعتی و مطهری | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| مقاله 8، دوره 7، شماره 2، مهر 1396، صفحه 207-175 اصل مقاله (411.67 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2018.238196.1238 | ||
| نویسنده | ||
| قاسم زائری* | ||
| دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| «مردمی» در کنار «اسلامی» از جمله مهمترین صفات ممیزة انقلاب اسلامی است. این مقاله به بررسی موضع «علی شریعتی» و «مرتضی مطهری» در مورد «مردم» اختصاص دارد. این دو متفکر بحث‌های مفصل فلسفی یا جامعه‌شناختی پیرامون مفاهیمی نظیر «فرد» و «جامعه» و «تاریخ» و «ناس» در آثار خود دارند. اما آنها ضمناً به دلیل درگیری عملی در مناسبات اجتماعی و مبارزات انقلابی ناگزیر از پرداختن به «مردم» نه به‌مثابه امری تجریدی و به‌عنوان ابژة نظریه-پردازی‌های فلسفی-جامعه‌شناختی بلکه به‌عنوان مردمِ «عادی»ِ «کوچه بازار» و تعیین جایگاه آنها در طرح‌هایشان برای تغییر در نظم یا تاسیس نظم جدید بوده‌اند. به نظر می‌رسد که شریعتی بیش از همه دلمشغول مناقشة مردم-روشنفکر است و موضع دوگانه‌ای در مورد مردم دارد: از یکسو «مردم» را به‌عنوان معیار کاملی برای سنجش همة امور اجتماعی و دینی اعم از خدا و پیامبر و عبادت و هنر و نظایر آن مطرح می‌کند، و از سوی دیگر گزینشگرانه «شبه‌آدم‌ها» را از افراد «تشنة ایمان» و در حسرت «روزگار برابری انسانی» متمایز می‌کند، و آنها را پایة اصلی طرح تحول اجتماعی خود می‌داند. مطهری بیش از همه بر مناقشة مردم-دین تمرکز دارد، و مفهوم «مستضعف» را برای اشاره به جایگاه مردم عادی به چالش می‌کشد، و معتقد است که «مستضعف» همان «مومن» نیست، و ملاک سنجش مردم عادی نه «استضعاف» بلکه «عمل صالح» است. در این مقاله از روش اسنادی و مرور متن آثار این دو متفکر استفاده شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شریعتی؛ مطهری؛ مردم؛ دین؛ استضعاف؛ انقلاب اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Comparative Study of The Formulation of The Issue of "People" (Márdom) in Shariati's and Motahari's Thoughts | ||
| چکیده [English] | ||
| Along with being "Islamic", being "Public" (Márdomi) is among the most important distinctive features of the Islamic Revolution. This study aimed at Ali Sháriati's stance on the notion of People in comparison with Mortáza Motáhari's. These two thinkers had a great deal of philosophical and sociological debates on such concepts as "The Individual", "Society", "History", and "Nās" in their works. However, due to practical involvement in revolutionary campaigns, they had to deal with the notion of "People" not as an abstract issue and not as the object of philosophical-sociological theorizations, but as the ordinary common people considering their role in plans for change in the current order or establishment of the new order. Seemingly, Shariati was preoccupied most in the problem of people-intellectual and had a twofold stance toward people: from one hand, he considered people as an absolute standard to assess all the social and the religious issues including God, the Prophet, worship, art, and the like. On the other hand, he selectively distinguished between the "Semi-human" and the "thirsty for faith and the deep desirer for the epoch of human equality" and put the latter at the heart of his plan for social evolution. Instead, Motahari focused most on the problem of people-religion and challenged the application of the notion of "the miserable" (Mostázáf) to ordinary people asserting that the miserable was not the same as the believer (Mômen). He assumed "good deed" (Ámal-e-Sāleh) as the criterion to assess ordinary people instead of miserableness. The study utilized documentary research method as well as reviewing the text of these two thinker's works. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Shariati, Motahari, People (Márdom), Religion, Miserableness (Estezāf), Islamic Revolution | ||
| مراجع | ||
|
- ابوطالبی، مهدی (1392)، «نظریه تکامل جامعه و تاریخ استاد مرتضی مطهری»، فصلنامه معرفت فرهنگ اجتماعی، تابستان، شماره 15: 92-75. - پدرام، مسعود (1380)، روشنفکران دینی و مدرنیته در ایران پس از انقلاب، تهران: انتشارات گام نو. - ترکمان محمد (1362)، رسایل، اعلامیه، مکتوبات و روزنامه شیخ شهید فضل الله نوری، جلد اول، تهران: مؤسسة خدمات فرهنگی رسا. - حسینزاده یزدی، مهدی (1392)، «تبیین و بررسی اصالت جامعه از دیدگاه شهید مطهری و استاد مصباح یزدی»، فصلنامه نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، دوره سه، شماره 1: 66-47. - زائری، قاسم (1395)، «بررسی چگونگی تحول جایگاه مردم در گفتمان مسلط منورالفکران ایرانی از دولت مشروطه تا حکومت رضاخان»، فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی، شمارة دو: 404-375. - سوزنچی، حسین (1385)، «اصالت فرد، جامعه یا هردو: بررسی تطبیقی آرای استاد مطهری و استاد مصباح یزدی»، فصلنامه قبسات، شماره 42. - شریعتی، علی (1386)، م.آ .30 (اسلام شناسی)، چاپ هشتم، تهران: انتشارات الهام. - شریعتی، علی (1386)، م.آ. 1 (با مخاطبان آشنا)، چاپ هشتم، تهران: انتشارات الهام. - شریعتی، علی (1386)، م.آ. 15 (تاریخ و شناخت ادیان)، چاپ هشتم، تهران: انتشارات الهام. - شریعتی، علی (1386)، م.آ. 19 (حسین وارث آدم)، چاپ هشتم، تهران: انتشارات الهام. - شریعتی، علی (1386)، م.آ. 28 (روش شناخت اسلام)، چاپ هشتم، تهران: انتشارات الهام. - شریعتی، علی (1386)، م.آ. 29 (میعاد با ابراهیم)، چاپ هشتم، تهران: انتشارات الهام. - شریعتی، علی (1386)، م.آ. 7 (شیعه)، چاپ هشتم، تهران: انتشارات الهام. - شریعتی، علی (1386)، م.آ. 9 (تشیع صفوی و تشیع علوی)، چاپ هشتم، تهران: انتشارات الهام. - شریعتی، علی (1386)، م.آ.4 (بازگشت)، چاپ هشتم، تهران: انتشارات الهام. - صداقت زادگان، شهناز (1393)، «نظریه اجتماعی قضا و قدر از دیدگاه سیدجمال الدین اسدآبادی و مرتضی مطهری»، فصلنامه نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، سال چهارم، بهار و تابستان، شماره 1: 53-29. - عبدالکریمی، بیژن (1370)، نگاهی دوباره به فلسفة سیاسی شریعتی، تهران: مؤلف. - غلامرضا جمشیدیها و مریم توانای نامی (1396)، «اصالت فرد یا جامعه از منظر شریعتی»، فصلنامه نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، دوره 7، شماره 1، بهار و تابستان: 32-9. - فصیحی، محمداسماعیل (1393)، «اسطوه و تاریخ در اندیشة علی شریعتی»، فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی، سال ششم، زمستان، شماره 22: 120-99. - قانعی‌راد، محمدامین (1381)، تبارشناسی عقلانیت مدرن (قرائتی پست مدرن از اندیشة دکتر علی شریعتی)، تهران: انتشارات نقد فرهنگ. - قمی، محسن و میرزاعلی کتابی (1395)، «بررسی تطبیقی آزادی از دیدگاه شهید مطهری و ژان پل سارتر»، مجله آیین حکمت، پاییز، شماره 29: 177-149. - کچویان، حسین (1384)، تطورات گفتمانهای هویتی در ایران (ایرانی در کشاکش با تجدد و مابعدتجدد)، تهران: نشر نی. - کشفی، عبدالرسول و زینب امیری (1393)، «بررسی تطبیقی لیندا زاگزبسکی و استاد مرتضی مطهری در باب علم پیشین الهی و اختیار انسان»، فصلنامه اندیشه دینی، پاییز، شماره 52: 30-3. - گیدرن، نوآم (1396)، «گونههای پوپولیسم: نگاهی به ادبیات و برنامه پژوهشی»، ترجمۀ محسن شفیعی، مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی، بهار و تابستان، شماره 307: 51-30. - لکزایی، نجف (1383)، اندیشة سیاسی آیتالله مطهری، قم: بوستان کتاب. - مصلح، علیاصغر و مهدی پارسا خانقاه (1392)، «خاستگاه واسازی در نیچه»، مجله متافیزیک، سال چهل و نهم (دورة جدید، سال پنجم) شمارة 16، پاییز و زمستان: 114-93، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه اصفهان. - مطهری، علی (1383)، «نگاهی به اندیشه‌های استاد مطهری در فلسفه تاریخ»، فصلنامه قبسات، دورة هشتم، زمستان، شماره 30 و 31: 32-23، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی. - مطهری، مرتضی (1361)، انسان و سرنوشت، تهران: انتشارات صدرا. - مطهری، مرتضی (1361)، قیام و انقلاب مهدی (ع)، تهران: انتشارات صدرا. - مطهری، مرتضی (1378)، م.آ. 1 (جلد اول از بخش اصول عقاید)، چاپ دوم، تهران: انتشارات صدرا. - مطهری، مرتضی (1378)، م.آ. 15 (فلسفة تاریخ)، چاپ دوم، تهران: انتشارات صدرا. - مطهری، مرتضی (1378)، م.آ. 2 (مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی)، چاپ دوم، تهران: انتشارات صدرا. - ملایی توانی، علیرضا (1388)، «مطهری و مفاهیم تاریخی در قلمرو فلسفه علم تاریخ»، فصلنامه تاریخ نگری و تاریخ نگاری، تابستان، شماره دو (پیاپی 88): 170-145. - نصری، عبدالله (1383)، حاصل عمر (سیری در اندیشه‌های استاد مطهری)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. - هاشمی، محمدمنصور (1386)، دیناندیشان متجدد (روشنفکری دینی از شریعتی تا ملکیان)، تهران: انتشارات کویر. - یاسپرس، کارل (1385)، نیچه: درآمدی به فهم فلسفهورزی او، ترجمۀ سیاوش جمادی، تهران: ققنوس. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 251 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 172 |
||