تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,116,516 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,221,114 |
مقاله بازنمایی زال کودکی اسطوره ای در نگاره ای از شاهنامه شاه طهماسبی (با استفاده از رویکرد بینامتنیت) | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
مقاله 7، دوره 24، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 69-78 اصل مقاله (573.2 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2018.233755.665813 | ||
نویسندگان | ||
لیلا چهل امیرانی1؛ جمال عرب زاده* 2 | ||
1دانشگاه هنر | ||
2دانشگاه هنر تهران | ||
چکیده | ||
داستان هایی که دارای قدرت تاثیریِ جهانی هستند، برخوردار از عناصر ساختاری مشترک و جهان شمولی تحت عنوان کهن الگوی سفر قهرمان می باشند که در آنها به مضامینی از جمله مضمون کودکان اسطوره ای (رها شده) پرداخته شده است. مؤید این مطلب کتاب شاهنامه فردوسی است. متنی جامع و سرچشمه ای که بارها و بارها مورد استفاده یِ هنرمندان مختلف از جمله نگارگران قرار گرفته است. بررسی موفقیت نگارگرانِ این نگاره ها در بازنمایی مضمون فوق، هدف محوری این پژوهش میباشد. در همین راستا مقالهی حاضر، زال را به عنوان نمونهی مورد مطالعه از کودکان شاهنامه انتخاب و عناصر ساختاری داستان زال را بر اساس مراحل الگوی کمپبل در نگاره ی «گفتار اندر داستان سام نریمان و زادن زال » از شاهنامه طهماسبی، با استفاده از رویکرد بینا متنیت تطبیق میدهد. پژوهش با این روش، به رابطه یِ بین دو متنِ کلامیِ شاهنامه و متنِ تصویریِ (نگاره) میپردازد. فرض اساسی این مقاله بر آن است که شاهنامه طهماسبی، برخلاف بسیاری از نسخه های تصویریِ شاهنامه ها، با توجه به بافت فرهنگی مذهبی صفویه از عناصری نمادین و در جهت تاکید بر معانیِ اسطوره ای باستانی بهره برده و موفق به بازنمایی مضمون کودکان اسطوره ای و همچنین اعتقاد مردم دوره صفویه به متافیزیک و باورهای خرافی گشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
کودک اسطوره ای؛ شاهنامه طهماسبی؛ بینامتنیت؛ کهن الگوی قهرمان؛ کمپبل؛ زال | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Analysis of the perceptive concept of Zal, the mythical child (forsaken) in the picture of “Conversation on Sam Nariman and the birth story of Zal” in the Tahmasebi’s Shahnameh book (using the intertextuality approach) | ||
نویسندگان [English] | ||
leila chehel amirani1؛ jamal Arabzadeh2 | ||
1University of Art | ||
2University of Art | ||
چکیده [English] | ||
Stories with global impact include mutual and global structural elements called archetypes of the hero’s journey, in which concepts such as mythical (forsaken) children are described Most of them were children of the high-rank society members or kings themselves, who have had a marvelous journey since their childhood or rather their birth, enjoying the best possible days as a kid. This happened since either their parents didn’t want them and left them alone in the hope of their death or never return, or had known them as a threat to their kingdom, family or society due to their ugliness, disabilities, female gender, or even a foretelling. However, against all the odds, they not only survived, but also, though their unsuitable growing environment, raised to be brave and fearless. Ferdowsi’s Shah Name is one of the most significant Iranian stories which due to involving such noble concepts like the same heroic (left-alone) kids became well-known all over the world and is referred to as a rich context in numerous occasions by various artists (including painters) having counter-interests in the area. The proof could easily be found in the Tahmasebi’s Shah Name is one of the most valuable illustrated manuscripts in Iran belonging to the early tenth century (A.H.) and categorized upon the Tabrizian Safavi school.However, whether these artworks were successful in representing this concept or not is significant for consideration. Thus, this article selects Zal as a case sample of children in Shahnameh and tries to compare the structural elements of this story according to global pattern such as Campbell’s pattern in the picture of “Conversation on Sam Nariman and birth story of Zal” from Tahmasebi’s Shahnameh using the intertextual approach. The reason to the selection one of the most important achievements of Joseph Campbell in the mythology (Hero’s journey) as a meter for taking measures on the present study, is not only its world-wide reputation, but also its flexibility makes the omission, repetition, and/or replacement of the events with one another very probable in accordance to the diversities in various cultures. Hence, the hero could express different behaviors regarding his/her era, society, and culture. Therefore, The Campbell’s hero has been called as hero with a thousand faces. Intertextuality has been chosen for its linguistical approach to texts and its study of the inter-relation of at least two texts; and we assumed a painting as an illustrated manuscript to begin with, hence, we have the verbal text of Shah Name as well as the illustrated manuscripts as a painting. According this approach, no text is independent of another and every manuscript is intertextual and has an interconnection with the preceding texts which will be resurfaced in proceeding ones. Therefore the Iranian paintings are nothing but an intertextual relation of a picture with the script. Our second assumption is the independency of paintings in Tahmasebi’s Shah Name and their undeniable relation with world of Ferdowsi’s Shah Name, cultural background of Safawi’s era, and the creativity of the painter in using symbolic items. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
mythological children, Shahnameh Tahmasbi, Intertextuality, The Archetype of Hero, Campbell, Zal | ||
مراجع | ||
آژند،یعقوب (۱۳۹۳)، هفت اصل تزئینی هنر ایران، نشر پیکره، تهران. احمدی، بابک (۱۳۸1)، از نشانهشناسی تصویری تا متن (نشانهشناسی ارتباط دیداری)، نشر مرکز، تهران. اسماعیلپور، ابوالقاسم (۱۳۸۷)، اسطوره بیان نمادین، انتشارات سروش، تهران. ایبرمز، ام . اچ و گالت هرفم، جفری (1383)، فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی، ترجمه سعید سبزیان، رهنما، تهران. پاکباز، رویین (1379)، نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، نشر نارستان، تهران. پاکباز، فرزانه (1392)، معتقدات و باورهای ایرانیان بر پایهی سفرنامههای اروپایی از شاه عباس اول تا پایان ناصرالدین شاه، پایاننامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر علی اکبر تشکری بافقی، استاد مشاور: دکتر سید محسن سعیدی مدنی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یزد. تبریزی، محمد بن خلف (۱۳۴۲)، برهان فاطع، به اهتمام و تعلیغات محمد معین، انتشارات ابن سینا، تهران. جعفری، علی اکبر (1390)، بررسی نگرش زنان شیعه عصر صفوی به خرافات و باورهای نادرست، فصلنامه مباحث بانوان شیعه، شماره 26،صص 133-162. جعفری، علی اکبر و رضایی، مرجان (1391)، بررسی خرافات و زمینههای شکلگیری آن در ایران تا دوران صفویه، فصلنامه پژوهشهای علوم انسانی، شماره 9، صص 9-44. حمیدیان، سعید (1372)، درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، نشر مرکز، تهران. دی، جاناتان و تیلور، لسلی (۱۳۸۷)، روانشناسی رنگ: (رنگ - درمانی)، ترجمه مهدی گنجی، انتشارات ساوالان، تهران. رجبی، محمد و دیگران (1392)، شاهنامهی شاه طهماسبی، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، مؤسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن»: موزه هنرهای معاصر تهران، تهران. رستگار فسایی، منصور (1388)، فرهنگ نامهای شاهنامه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران. رضائی، مرجان (1390)، تحلیل و تبیین خرافات در عصر صفوی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته تاریخ ایران اسلام، استاد راهنما: دکتر علی اکبر جعفری، استاد مشاور: دکتر حسین میر جعفری، دانشگاه اصفهان. سجودی، فرزان (1387)، نشانهشناسی کاربردی: (مجموعه نشانه شناسی و زبان شناسی -1 )، نشر علم، تهران. شامیان ساروکلائی، اکبر و دلپذیر، زهرا (1389)، خویشکاری های موبدان در شاهنامه، فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، شماره 69، صص59-90. صفوی، کورش (1383)، درآمدیبر معنی شناسی، انتشارات سوره مهر، تهران. عباسی، علی (۱۳۸۵)، تقابلها و رابطهها در تابلو نقاشی، مجموعه مقالات نشانهشناسی هنر، ویژهی دومین هماندیشی نشانهشناسی هنر، فرهنگستان هنر، تهران. فردوسی، حکیم ابوالقاسم (۱۹۶۳-۷۱)، شاهنامهی فردوسی(۹جلد)، متن انتقادی، تصحیح متن به اهتمام آبرتلس و دیگران، زیر نظر ع، نوشین، انستیتو خاورشناسی، مسکو. کمپبل، جوزف (1387)، قهرمان هزار چهره، ترجمه شادی خسروپناه، نشر گل آفتاب، مشهد. محرابی، سید محسن (1383)، معماری سنتی ایران، کاروان سراها، حمام ها، خانه ها، در مسلخ معماری مدرن، نگاهی گذرا به معماری ایران، ماهنامه فردوسی، شماره20و21 ، صص14 -19. مختاری، محمد (۱۳۶۹)، اسطوره زال: (تبلور تضاد و وحدت در حماسه ملی)، انتشارات آگاه، تهران. نامور مطلق، بهمن (1390)، درآمدی بر بینامتنیت: (نظریه ها و نقدهای ادبی- هنری )، انتشارات سخن، تهران. نجومیان، امیر علی (1387)، از نشانه شناسی تا واسازی عکس، پژوهشنامه ی فرهنگستان هنر، شماره 5، صص 116-99. هال، جیمز (1383)، فرهنگ نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، انتشارات فرهنگ معاصر، تهران. هازگو، جینی (1353)، لباس ایرانیان در قرن های 10 و 11هجری (16و17میلادی)، ترجمه منصوره نظام مافی(اتحادیه)، دوماهنامه بررسی های تاریخی، شماره 5، صص 157-174. ولیزاده اوغانی، محمد باقر (1393)، اصول و اندیشههای اخلاقی در ساختار فضایی خانههای سنتی ایران اسلامی، نمونهی مورد مطالعه محرمیت و حریم خصوصی، دو فصلنامه پژوهش هنر، شماره 7، صص 47-60. ووگلر، کریستوفر (1385)، ساختار اسطورهای در فیلمنامه، انتشارات نیلوفر، تهران. ووگلر، کریستوفر(1387)، سفر نویسنده، ترجمه محمد گذرآبادی، انتشارات مینوی خرد، تهران. یاحقی، محمد جعفر (۱۳۶۹)، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، انتشارات سروش، تهران. یا حقی، محمد جعفر و براتی، محمد رضا (۱۳۸۶)، فرجام زال، مجله پیک نور، شماره ۱۹، صص 11-3. منبع تصویر رجبی، محمد و دیگران (1392)، شاهنامه ی شاه طهماسبی، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، مؤسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری«متن»: موزه هنرهای معاصر تهران، تهران.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,007 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,026 |