سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,230
تعداد مقالات67,765
تعداد مشاهده مقاله115,205,537
تعداد دریافت فایل اصل مقاله89,953,825
غنی‌زاده, مهدیه, کیخا, محمدرضا. (1397). نقدی بر دیدگاه مشهور فقها در رد شهادت تبرعی با تطبیق آن در فقه مذاهب اسلامی. , 14(4), 907-927. doi: 10.22059/jorr.2018.254018.1008005
مهدیه غنی‌زاده; محمدرضا کیخا. "نقدی بر دیدگاه مشهور فقها در رد شهادت تبرعی با تطبیق آن در فقه مذاهب اسلامی". , 14, 4, 1397, 907-927. doi: 10.22059/jorr.2018.254018.1008005
غنی‌زاده, مهدیه, کیخا, محمدرضا. (1397). 'نقدی بر دیدگاه مشهور فقها در رد شهادت تبرعی با تطبیق آن در فقه مذاهب اسلامی', , 14(4), pp. 907-927. doi: 10.22059/jorr.2018.254018.1008005
غنی‌زاده, مهدیه, کیخا, محمدرضا. نقدی بر دیدگاه مشهور فقها در رد شهادت تبرعی با تطبیق آن در فقه مذاهب اسلامی. , 1397; 14(4): 907-927. doi: 10.22059/jorr.2018.254018.1008005

نقدی بر دیدگاه مشهور فقها در رد شهادت تبرعی با تطبیق آن در فقه مذاهب اسلامی

مجله علمی "پژوهشهای فقهی"
مقاله 7، دوره 14، شماره 4، دی 1397، صفحه 907-927    اصل مقاله (375.51 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2018.254018.1008005
نویسندگان
مهدیه غنی‌زاده1؛ محمدرضا کیخا* 2
1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
2استادیار، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
چکیده
شهادت تبرعی به معنای شهادت داوطلبانه و بدون درخواست محکمه است و پذیرش آن چنانچه در پی اثبات حق‌الناس باشد، موضع خلاف در میان فقهاست. مشهور فقها به‌طور مطلق چنین شهادتی را مردود شمرده‌اند. با توجه به آنکه شهادت یکی از کاربردی‌ترین ادلۀ اثبات دعواست و با ملاحظۀ این امر که در واقع بسیار اتفاق می‌افتد که گواه نسبت به روند دادرسی، جاهل و از این حیث به نحو تبرعی به ادای شهادت مبادرت می‌کند، نادیده گرفتن شهادت به صرف تبرع در بسیاری موارد، منافی با عدالت قضایی و عاملی برای تفویت حق مدعی است؛ لذا در این جستار به شیوۀ توصیفی - تحلیلی به نقد و بررسی ادلۀ مشهور در رد شهادت تبرعی و تطبیق این موضوع با نظر فقهای سایر مذاهب و قانون موضوعه خواهیم پرداخت، یافته‌ها نشان می‌دهند که ادلۀ مشهور، فاقد صلاحیت لازم در اثبات مدعای آنان است، لذا از سویی رد شهادت تبرعی به نحو مطلق فاقد دلیل محسوب می‌شود و از سوی دیگر پذیرش شهادت تبرعی به نحو مطلق، با موانعی چون نقض روند دادرسی و تجاوز به حریم مدعی به‌عنوان ذی‌حق روبه‌روست؛ در نتیجه مطابق قول صحیح در این مسئله می‌توان تبرع را مانع موقتی در پذیرش شهادت به‌شمار آورد.
کلیدواژه‌ها
اثبات دعوا؛ حق‌الناس؛ شهادت تبرعی؛ فقها
عنوان مقاله [English]
A Critique of the Famous Jurisprudents’ View on the Rejection of Voluntary (Tabarru‘i) Testimony According to the Islamic Jurisprudence
نویسندگان [English]
Mahdieh Ghanizadeh1؛ Mohammad Reza Keykha2
1Ph.D Student of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, University of Sistan and Balouchestan, Zahedan, Iran
2Assistant Professor, Faculty of Theology, University of Sistan and Balouchestan, Zahedan, Iran
چکیده [English]
Considering the voluntary (Tabarru‘i) and unpardoned testimony, if it seeks to prove public right, the acceptance of that position is contrary to the jurisprudents. Famous jurisprudents have absolutely rejected this testimony. Considering that testimony is one of the most practical proofs, and that most frequently the witness is ignorant of the proceeding and may bear a witness voluntarily, ignoring the testimony just because of tabarru‘ is in most cases against the judicial justice and is a reason to strengthen the right of the claimant. Therefore, the present study, using a descriptive-analytical method of research, aims at criticizing and reviewing the famous arguments for rejection of voluntary testimony and adapting this matter with the views of the jurisprudents of other Islamic religions and the case law. The findings show that the famous arguments are not qualified to prove their claims. On the one hand, the absolute rejection of voluntary testimony has no reason, and on the other hand, the absolute acceptance of voluntary testimony faces some obstacles including breaching the proceeding and violating the limits of claimant as the rightful person. As a result, according to the right doctrine, tabarru‘ can be considered as a transient barrier to the acceptance of the testimony.
کلیدواژه‌ها [English]
Voluntary (tabarru‘i) Testimony, jurisprudents, Public Rights, Proof of the Dispute
مراجع

ـ قرآن کریم.

  1. ابن‌ادریس حلی، محمد (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، جلد 2، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  2. ابن‌بابویه، محمدبن علی [شیخ صدوق] (1413). من لایحضره الفقیه، جلد 4، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  3. ابن‌براج، عبدالعزیز (1406). المهذب، جلد 2، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  4. ابن‌تیمیه حرانی، احمدبن عبدالحلیم (1406). منهاج السنة النبویة، جلد 8، چ اول، بی‌جا: مؤسسه القرطبه.
  5. ابن‌حنبل، احمد (1421). مسند احمد‌بن حنبل، جلد 33، چ اول، بی‌جا، مؤسسة الرسالة.
  6. ابن‌عباد، اسماعیل (1414). المحیط فی اللغة، جلد 2، چ اول، بیروت: عالم الکتاب.
  7. ابن‌فهد حلی، احمد (1407). المهذب البارع فی شرح مختصر النافع، جلد 4، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  8. ابن‌قدامه، عبدالله‌بن احمد (1405). المغنی، جلد 12، چ اول، بیروت، دارالفکر.
  9. ابن‌ماجه، محمد (1430). سنن ابن‌ماجة، جلد 3، چ اول، بی‌جا، دارالرسالة العالمیة.

10. ابن‌منظور، ابوالفضل (1414). لسان العرب، جلد 8، چ سوم، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.

  1. اردبیلی، احمد (1403). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، جلد 12، چ اول، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
  2. انصاری، احمدبن محمدبن علی [ابن الرفعة] (2009). کفایة النبیه فی شرح التنبیه، جلد 19، چ اول، بی‌جا، دارالکتب العلمیة.
  3. انصاری، زکریابن محمد (بی‌تا الف). اسنی المطالب فی شرح روض الطالب، جلد 4، بی‌جا، دارالکتاب الاسلامی.
  4. ــــــــــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا ب). الغرر البهیة فی شرح البهجة الوردیة، جلد 5، بی‌جا، المطبعة المیمنیة.
  5. ایروانی، باقر (1427). دروس تمهیدیة فی الفقه الاستدلالی علی المذهب الجعفری، جلد 3، چ دوم، قم، بی‌نا.
  6. بجیرمی، سلیمان‌بن محمد (1369). التجرید لنفع العبید، جلد 4، بی‌جا: مطبعة الحلبی.
  7. بحرانی، حسین (بی‌تا). الانوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع، جلد 14، چ اول، قم: مجمع البحوث العلمیة.
  8. بغوی، ابومحمد حسین‌بن مسعود (1418). التهذیب فی فقه الامام الشافعی، جلد 8، چ اول، بی‌جا: بی‌نا.
  9. بهبهانی، وحید (بی‌تا). الرسائل الاصولیة، بی‌جا: مؤسسه العلامة المجدد الوحید البهبهانی.

20. بهوتی، منصوربن یونس (بی‌تا). کشاف القناع عن متن الاقناع، جلد6، بی‌جا: دارالکتب العلمیة.

  1. بیهقی، ابوبکر (1424). السنن الکبری، جلد 10، چ سوم، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  2. تبریزی، جواد (بی‌تا). أسس القضاء و الشهادة، چ اول، قم، دفتر مؤلف.
  3. جواهری، محمد (1428). الشهادات و الحدود، جلد 1، چ اول، قم: مکتبة الامام الخوئی.
  4. حر عاملی، محمد (1409). وسائل الشیعة، جلد 27، چ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  5. حسینی حائری، کاظم (1415). القضاء فی الفقه الاسلامی، چ اول قم: مجمع اندیشۀ اسلامی.
  6. حلبی، ابوالصلاح (1403). الکافی فی الفقه، چ اول، اصفهان: کتابخانۀ عمومی امیرالمؤمنین(ع).
  7. حلی، جعفر‌بن حسن [محقق حلی] (1408). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد 4، چ دوم، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.

28. حلی، حسن‌بن یوسف (1410). ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، جلد 2، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

  1. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1420). تحریر الاحکام الشرعیة علی المهذهب الامامیة - الحدیثة، جلد 5، چ اول، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
  2. حلی، محمدبن حسن [فخرالمحققین] (1387). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، جلد 4، چ اول، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  3. حمیری، نشوان‌بن سعید (1420). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، جلد 1، چ اول، بیروت: دارالفکر المعاصر.
  4. خوانساری، احمد (1405). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، جلد 6، چ دوم، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
  5. خویی، ابوالقاسم (1410). تکملة المنهاج، چ 28، قم: نشر مدینة العلم.
  6. ـــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). مبانی تکملة المنهاج، جلد 1، بی‌جا: بی‌نا.
  7. ـــــــــــــــــــــــ (1417). مصباح الاصول، جلد 2، چ پنجم، قم: کتابخانۀ داوری.
  8. دمیری، محمدبن موسی (1425). النجم الوهاج فی شرح المنهاج، جلد 10، چ اول، بی‌جا: دارالمنهاج.
  9. رافعی، عبدالکریم‌بن محمد (1417). العزیز شرح الوجیز المعروف بالشرح الکبیر، جلد 13، چ اول، لبنان: دارالکتب العلمیة.
  10. روحانی، سید صادق (بی‌تا). منهاج الصالحین للروحانی، جلد 3، بی‌جا: بی‌نا.
  11. سبحانی، جعفر (1418). نظام القضاء و الشهادة فی الشریعة الاسلامیة الغراء، جلد 2، چ اول، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
  12. سبزواری، محمد باقر (بی‌تا). کفایة الاحکام، جلد 2، چ اول، اصفهان: انتشارات مهدوی.
  13. سرخسی، محمدبن احمدبن ابی‌سهل (1414). المبسوط، جلد 7، لبنان: دارالمعرفة.
  14. سعدی، ابوجیب (1408). القاموس الفقهی لغة و اصطلاحاً، چ دوم، دمشق: دارالفکر.
  15. شوکانی، محمد‌بن علی (بی‌تا). نیل الاوطار، جلد 9، بی‌جا: إدارة الطباعة المنیریة.
  16. شیخ طوسی، محمد‌بن حسن (1400). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، چ دوم، بیروت: دارالکتاب العربی.
  17. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1387). المبسوط، جلد 8، چ سوم، تهران: المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة.
  18. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1407). تهذیب الاحکام، جلد 9، چ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  19. شیخ مفید، محمد (1413). المقنعة، چ اول، قم: کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید.
  20. طباطبایی، سید تقی (1425). هدایة الاعلام الی مدارک شرایع الاحکام، چ اول، قم: انتشارات محلاتی.
  21. طباطبایی، سید علی (1409). الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع، جلد 3، چ اول، قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
  22. ـــــــــــــــــــــــ (1418). ریاض المسائل- الحدیثة، جلد 15، چ اول، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  23. عاملی، زین‌الدین [شهید ثانی] (1410). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة - الحدیثة، جلد 1، چ اول، قم: کتابفروشی داوری.
  24. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1413). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، جلد 14، چ اول، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.

53. عاملی، محمد‌بن مکی [شهید اول] (1414). غایة المراد فی شرح نکت الارشاد، جلد 4، چ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.

  1. عبدری، محمد‌بن یوسف (1416). التاج و الاکلیل لمختصر خلیل، جلد 8، بی‌جا: دارالکتب العلمیة.
  2. عثیمین، محمد‌بن صالح (1422). الشرح الممتع علی زاد المستقنع، جلد 15، چ اول، بی‌جا: دار ابن‌جوزی.
  3. علیش، محمد‌بن احمد (1409). منح الجلیل شرح مختصر خلیل، جلد 8، بیروت: دارالفکر.
  4. غزالی، ابوحامد محمد‌بن محمد (1417). الوسیط فی المذهب، جلد 7، چ اول، قاهره: دارالسلام.
  5. فیض کاشانی، محمد حسن (بی‌تا). مفاتیح الشرائع، جلد 3، چ اول، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی.
  6. فیومی، احمد (بی‌تا). مصباح المنیر، جلد 2، قم: منشورات دارالرضی.
  7. قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1387.
  8. قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392.
  9. قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1379.
  10. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392.
  11. قانون مدنی.
  12. قمی، محمد مؤمن (بی‌تا). مبانی تحریرالوسیلة - القضاء و الشهادات، چ اول، بی‌جا: بی‌نا.
  13. گلپایگانی، محمد رضا (1405). کتاب الشهادات، چ اول، قم: مؤلف الکتاب.
  14. لنکرانی، فاضل (1420). تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة - القضاء و الشهادات، چ اول، قم: مرکز فقهی ائمۀ اطهار(ع).
  15. مارودی، علی‌بن محمد (1419). الحاوی الکبیر، جلد 3، چ اول، لبنان: دارالکتب العلمیة.
  16. مدنی کاشانی، رضا (1410). کتاب القصاص للفقهاء و الخواص، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  17. مرداوی، علی‌بن سلیمان (بی‌تا). الانصاف، جلد 12، چ دوم، بی‌جا: دارالاحیاء التراث العربی.
  18. نجفی، جعفربن خضر [کاشف‌الغطاء] (بی‌تا). کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء - القدیمة، چ اول، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی.
  19. نجفی، محمد حسن [صاحب جواهر] (بی‌تا). جواهر الکلام فی شرح شرایع‌الاسلام، جلد 41، چ هفتم، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  20. نراقی، ملااحمد (1415). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، جلد 18، چ اول، مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
  21. نووی، محی‌الدین یحیی‌بن شرف (1412). روضة الطالبین و عمدة المفتین، چ سوم، دهم و یازدهم، بیروت: المکتبة الاسلامی.

75. یوسفی، حسن‌بن ابی‌طالب (1417). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، جلد 2، چ سوم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

  1. A critique of the famous jurisprudent's view on the rejection of martyrdom with its adaptation in Islamic jurisprudence
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 975
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 571


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب