پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,092,841 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,196,950 |
پهنه بندی خطر سیل در شهر بیرجند | ||
| مجله علمی " آمایش سرزمین " | ||
| مقاله 8، دوره 11، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 159-178 اصل مقاله (412.66 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jtcp.2019.277972.669978 | ||
| نویسندگان | ||
| رستم صابری فر* 1؛ هومر شکری2 | ||
| 1دانشیار دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 2کارشناسی ارشد دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| گسترش فیزیکی شهرها، به‌خصوص شهرهایی که درنتیجۀ تحولات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، شاهد رشد غیرعادی بوده‌اند، باعث مشکلات متعددی شده است. به همین منظور، هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شهر بیرجند ازنظر سیلخیزی و پهنهبندی خطر ناشی از این حادثۀ مهم طبیعی بود. این بررسی به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و به‌منظور پیش‌بینی دامنۀ خسارات ناشی از سیلاب انجام شده است. داده‌های مورد نیاز در بخش کاربری اراضی، تراکم جمعیت، مشخصات مسیل‌های موجود، شیب، تراکم مسکونی و جمعیت، ضریب CN، رواناب، قدمت ابنیه، فضاهای باز و سایر مؤلفه‌های مؤثر در این خصوص گردآوری شد. داده‌های گردآوری‌شده بعد از تصحیح و تبدیل، وزن‌دهی شد و بعد از انجام مقایسات زوجی و تعیین ضرایب نهایی هر لایه، نقشه‌های مورد نیاز تهیه گردید. برای تعیین وزن و ضرایب نهایی به تناسب از مدل AHP و نرم‌افزارهای مربوطه، به‌خصوص Export Choice، ArcGIS و... بهره‌برداری به عمل آمد. نتایج نشان داد تمام وسعت شهر در معرض خطر سیلاب قرار دارد. با وجود این، پهنه‌های جنوب و جنوب شرقی که قریب به 20 درصد از وسعت شهر را به خود اختصاص دادهاند، در معرض خطرپذیری زیاد و خیلی زیاد، محدوده‌های شمال غربی و جنوب غربی با 50 درصد وسعت، در محدودۀ خطرپذیری متوسط و سایر بخش‌های شهر که کمتر از 30 درصد وسعت را به خود اختصاص دادهاند، در پهنۀ خطرپذیری کم و بسیار کم قرار دارند. درنتیجه باید در قسمت‌هایی که آسیب‌پذیری بیشتری پیش‌بینی می‌شود، برای عملیات کنترل سیلاب و سیستم‌های هشداردهندۀ سیل اقدام کرده و به‌منظور رفع تصرف‌های غیرقانونی که در بستر و حریم مسیل‌های موجود صورت گرفته است، اقدام لازم را به عمل آورند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بیرجند؛ پهنهبندی خطر؛ سیلابهای شهری؛ سیلخیزی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Zoning the Risk of Flood in Birjand | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rostam Saberifar1؛ Homer Shokri2 | ||
| 1Associate Professor, College of Social Science, Payam e Noor University, Tehran, Iran | ||
| 2MSc. College of Social Science, Payam e Noor University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Physical expansion of cities, particularly those that have experienced unusual growth due to economic, social, and political transformations, has led to numerous problems. To this end, the purpose of this study was to investigate conditions of Birjand City regarding flooding and hazard zoning caused by this important natural event. The present study is applied regarding the objective and descriptive-analytic considering its methodology. The study was descriptive-analytic and performed through prediction of the scope of damages caused by floods and based on hazard zoning. Data gathered regarding land use, population density, features of existing watercourses, slope, residential and population density, CN coefficient, runoff, the age of buildings, open spaces, and other influencing components. Collected data were weighed after correction and conversion, and required maps were prepared after conducting paired comparisons and determination of eventual coefficients for each layer. AHP model and associated software, particularly Expert Choice, and ArcGIS, were used to determine final weights and coefficients. According to the results, given that development of Birjand City has been done on the sub-basin of the existing watercourse, all the city is exposed to the risk of flooding. However, southern and southeastern zones with almost 20% of the city area are subject to high and very high risk; northwestern and southeastern with 50% of the area are subject to average risk; and other zones of the city with less than 30% of area are subject to low and very low risk. As a result, the operation of flood control and flood warning systems in areas with greater vulnerability should be considered, while illegal occupation of flooding basins and watercourses should be dealt with. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Flooding, Urban Flooding, Hazard Zoning, birjand | ||
| مراجع | ||
|
اصغرپور، محمدجواد (1388). تصمیم‌گیری چندمعیاره، تهران: دانشگاه تهران. اکارت، جان (1384). زمین‌شناسی کواترنری کاربردی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی. بهبهانی، ایران (1381). بقای محیط درون‌شهری و نحوۀ استفادۀ بهینه از آن، تهران: دانشگاه آزاد. پرهیزگار، اکبر و غفاری گیلانده، عطا (1385). سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم‌گیری چندمعیاری، تهران: سمت. تلوری، عبدالرسول (1376). مدیریت مهار سیلاب و کاهش خسارت سیل، همدان: کارگاه آموزشی تخصصی مهار سیلاب رودخانه‌ها. ثروتی، محمدرضا؛ احمدی، محمود؛ نصرتی، کاظم و مزبانی، مهدی (1392). پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی حوضۀ آبخیز سراب دره شهر، جغرافیا، 36، 55-77. جهاد سازندگی خراسان (1380). گزارش هوا و اقلیم پروژۀ امکان‌سنجی بهره‌وری از سیلاب در شرق دشت بیرجند، مشهد: مرکزتحقیقات منابع طبیعی و دام. جوان، جعفر و فال‌سلیمان، محمود (1385). ضرورت اجرای طرح حوضه‌های آبخیز در نواحی خشک (بیرجند)، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌ای، 6، 50-27. رامشت، محمد (1385). کاربرد ژئومورفولوژی در برنامهریزی ملی- منطقه‌ای، اصفهان: دانشگاه اصفهان. رسولی، مسعود (1393). مطالعۀ عوامل اثرگذار بر کاهش خسارات سیلابهای شهری، نمونۀ موردی: شهر فردوس، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه پیام نور. زبردست، اسفندیار (1380). کاربرد فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) در برنامهریزی شهری و منطقه‌ای، نشریۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 10، 13-21. صابری‌فر، رستم (1391). مطالعۀ توسعۀ فیزیکی شهر بیرجند با معیار مخاطرات محیطی، پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، شمارۀ 6، 97-87. صراطی، نرگس (1385). مدلسازی پهنهبندی سیلخیزی مناطق شهری در وب، منطقه مورد مطالعه شمال تهران(دربند)، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم تهران. عبدی، پروانه (1385). بررسی پتاسیل سیلخیزی حوضۀ زنجان رود با روش SCS و سیستم اطلاعات جغرافیایی، مجلۀ آبیاری و زهکشی، 17، 33-22. قدسی‌پور، سیدحسن (1387). فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در تصمیم‌گیری، تهران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر. محمودزاده، حسن؛ امامی‌کیا، وحید و رسولی، علی‌اکبر (1394). ریزپهنه‌بندی خطر سیلاب در محدودۀ شهر تبریز با استفاده از روش AHP، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، 30 (1)، 180-167. مؤمنی، منصور (1389). مباحث نوین تحقیق در عملیات، تهران: انتشارات مؤمنی. وهابی، جلیل (1385). پهنهبندی خطر سیل با استفاده از مدل‌های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی (مطالعۀ موردی: طالقان رود)، پژوهش و سازندگی، 71، 33-40. حدیدی‌نژاد، مهدی (1396). مطالعه و معرفی تکنیک‌های مؤثر در مدیریت و کنترل ترافیک شهری (بیرجند)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه پیام نور. مختاری هشی، حسین و رحیمی، داریوش (1394). پهنهبندی خطر سیل در مراکز انسانی و اقتصادی استان خراسان جنوبی، جغرافیا و برنامهریزی محیطی، 61، 216-199. Abdi, P. (2006). Investigation of flood potential in Zanjan Rud basin by SCS method and GIS, Journal of Irrigation and Drainage, 17, 22-23. (in Persian) Asgharpour, M. J. (2009). Multi-criteria Decision Making, Tehran: University of Tehran. (in Persian) Barron, O. D. Pollock & W. Dawes (2011). Evaluation of catchment contributing areas and storm runoff in flat terrain subject to urbanization. Hydrol Earth Syst Sci, 15, 547-559. Behbahani, Iran (2002). Survival of the urban environment and its optimal use, Tehran: Azad University. (in Persian) Campana, N. A. (2001). Prediction floods in the Diluvio Basin, Porto Alegre. Brazil: Elsevier. Correia, F. N. Saraiva, &R.Isabel (1999). FloodplainManagement in Urdan Development Area. Porto: Dertiu. Eckart, J. (2005). Applied Quaternary Geology, Tehran: Academic Jihad Publications. (in Persian) Ghodsipour, S. H. (2008). Analytical Hierarchy Process (AHP) in Decision Making, Tehran: Amirkabir University of Technology. (in Persian) Hadidinejad, M. (2017). Study and introduction of effective techniques in urban traffic management and control (Birjand), MSc thesis, Department of Geography and Urban Planning, Payame Noor University. (in Persian) Huang, G. & Z. Shen (2019). Urban planning and water related disaster Management. Switzerland: Springer International Publishing. Javan, J. and Fal Solomon, M. (2007). Implementing projects in arid and semi-arid watersheds of Iran (watershed Birjand), Journal of Geography and Regional Development, 6, 50-27. (in Persian) Khorasan Construction Jihad (2001). Weather and Climate Report of Flood Productivity Feasibility Study East of Birjand Plain, Mashhad: Livestock and Natural Resources Research Center. (in Persian) Lindh, G. (1994). Flooding cities. London: published Rudaki. Mahmoudzadeh, H., Emamikia, V., Rasouli, A. A. (2015). Flood Risk Mapping in Tabriz Area Using AHP Method, Journal of Geographical Research, 30 (1), 180-167. (in Persian) Mokhtari Hashi, H., Rahimi, D. (2015). Flood Risk Zoning in Human and Economic Centers of South Khorasan Province, Geography and Environmental Planning, 61, 216-199. (in Persian) Momeni, M. (2010). Recent Topics in Operations Research, Tehran: Momeni Publications. (in Persian) Motta, L. C. &C. E. M.Tucci (1984). Simulation of Urbanization effect in Flow. Hydrological Science Journal, 29(2), 21-30. Neter, J. M. H. Kutner, C. J. Nachtsheim & W. Wasserman (1996). Applied Linear Regression Models. Irwin Press, Illinois. Parhizkar, A., Ghafari Gilandeh, A. (2006). GIS and Multi-criteria Decision Making Analysis, Tehran: Samt. (in Persian) Ramesht, M. (2006). Application of Geomorphology in National-Regional Planning, Isfahan: University of Isfahan. (in Persian) Rasouli, M. (2014). A Study of Factors Influencing Damage Reduction in Urban Floods, Case Study of Ferdows, MA, Thesis, Geography and Urban Planning, Payame Noor University. (in Persian) Saberifar, R. & H. Shokri (2016). Analyzing the Effects of Urban Development onFlooding in the Cities (Case Study: Birjand City). Natural Environment Change, 2(2), 177- 186. Saberifar, R. (2009). Prediction Floods from Urban Development Scenarios: Case Study of the Cabotar Khan Basin. Birjand: PNU. Sabirifar, R. (2012). Study of Physical Development of Birjand with Environmental Hazards Criteria, Urban Ecology Research, 6, 97-87. (in Persian) Sarati, Narges (2006), Modeling Urban Flood Zoning on the Web, Case Study of North Tehran (Darband), M.Sc., Geography, Tarbiat Moallem University, Tehran. (in Persian) Sarvati, M. R., Ahmadi, M., Nosrati, K., Mezbani, M. (2013), Flooding Potential Zoning of Sarab Darreh Watershed, Geography, 36, 77-55. (in Persian) SCS. (1975). Urban Hydrology for Small Watersheds. Washington: US Department of Agriculture (Technical Release). Tallury, A. R. (1997). Flood Restraint Management and Flood Damage Reduction, Hamadan: Specialized Flood Control Workshop. (in Persian) Tucci, C. E. M. (1987). Hydraulic and Water Quality Model for a River Network, Colorado State University. Colorado: Fort Collins Co. United Nations, Development Program (2004). A global report reducing disaster risk. Development, 2(7), 2541-2553. Wahhabi, J. (2006). Flood Risk Zoning Using Hydrological and Hydraulic Models (Taleghan River Case Study), Research and Construction, 71, 40-33. (in Persian) Zarbardast, E. (2001). Application of AHP in Urban and Regional Planning, Journal of Fine Arts, 10, 13-21. (in Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 861 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 730 |
||