پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,229 |
| تعداد مقالات | 67,747 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,089,460 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,836,901 |
بررسی دلایل حرکت زمین در رسالۀ قانون ناصری از عبدالغفار نجم‌الدوله | ||
| تاریخ علم | ||
| مقاله 7، دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 24، شهریور 1397، صفحه 115-139 اصل مقاله (869.23 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2019.287641.371511 | ||
| نویسنده | ||
| مصطفی یاوری* | ||
| پژوهشکدۀ تاریخ علم | ||
| چکیده | ||
| مسألۀ حرکت زمین (حرکت وضعی و حرکت انتقالی آن) و حل ایرادات طبیعی و تجربی حاصل از پذیرش این حرکت، یکی از مسائل مهم در پذیرش یا رد نجوم خورشیدمرکز بوده است. با این که در آثار هیئت دورۀ اسلامی، سعی بر آن بود تا دلایلی که برای بر سکون زمین مطرح می‌شوند، بیشتر دلایلی تجربی باشند، اما به نظر می‌آید در نزد متفکران دورۀ قاجار، این دلایل تجربی نسبت به دلایل طبیعی اهمیت کمتری داشتند. عبدالغفار نجم‌الدوله در کتاب قانون ناصری (1284ق) به تفصیل به مسائل مربوط به نجوم جدید و اکتشافات نجومی روز می‌پردازد. با این که مطالب مطرح شده در این کتاب عموماً از سطح کتاب‌های علم برای عموم فراتر نمی‌رود، اما بررسی آن برای شناخت استدلال‌های نجومی مطرح شده در مورد حرکت زمین در دورۀ قاجار لازم به نظر می‌رسد. مقالۀ حاضر به بررسی دلایل نجم‌الدوله در موضوع حرکت زمین در کتاب قانون ناصری می‌پردازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ ورود علم جدید به ایران؛ حرکت انتقالی زمین؛ حرکت وضعی زمین؛ عبدالغفار نجم‌الدوله؛ علم هیئت جدید؛ قانون ناصری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Survey of the Arguments for the Mobility of the Earth in Qānūn Nāṣirī | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mostafa Yavari | ||
| Institute for the History of Science | ||
| چکیده [English] | ||
| The arguments for the mobility (orbital and spin) of the Earth and the solutions for the natural and observational criticisms have been one of the major problems in the acceptance or rejection of the heliocentrism. Although the works of the Islamic scholars in medieval period have dedicated to find observational reasons for the immobility of the Earth, it seems in the literature of the Qajar period, the observational arguments are less important than natural arguments.ʿAbd al-Ghaffār Najm al-Dawla elaborates on the issues of modern astronomy and astronomical discoveries in his book Qānūn Nāṣirī (1867). Although the topics inside this book do not go beyond the level of popular science publications, a study of its content is necessary to understand the astronomical arguments raised for the mobility of the Earth during the Qajar period. This article reviews the reasons which Najm al-Dawla presented for the mobility of the Earth in his Qānūn Nāṣirī. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| ʿAbd al-Ghaffār Najm al-Dawla, Modern astronomy, Modern sciences in Iran, Orbital motion and rotation of the Earth Qānūn Nāṣirī | ||
| مراجع | ||
|
ارسطو. (1379ش). در آسمان. ترجمۀ اسماعیل سعادت. تهران: نشر هرمس. اعتضادالسلطنه، علیقلی میرزا. (1275ق). مناظره کریم‌خان کرمانی با دانشمندان. نسخۀ خطی شمارۀ 3325 دانشگاه تهران. سادات‌موسوی، سیدامیر. (1394ش). تصحیح و شرح باب پنجم و ششم کتاب قانون ناصری (در خصوص سیارات و دنباله‌دارها) و جایگاه این کتاب در نجوم قرن 13. پایان‌نامه برای دریافت درجۀ کارشناسی ارشد تاریخ علم (گرایش نجوم در جهان اسلام). پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران. فروغی، ابوالحسن. (1353ش). «ترجمۀ حال غفران مآب مرحوم حاجی نجم‌الدوله.» فرهنگ ایران زمین. شمارۀ 20 گمینی، امیرمحمد. (1391ش). «بررسی دلایل مرکزیت و سکون زمین در آثار هیئت دورۀ اسلامی.» تاریخ علم. دورۀ 9، شمارۀ 2، ص51-90. نجم‌الدوله، عبدالغفار. (1284ق). قانون ناصری. نسخۀ خطی شمارۀ 8998 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. (شمارۀ صفحات در این مقاله بر اساس شمارۀ تصویر فایل PDF آمده است) هولتون، رادرفورد، و واتسون. (1380ش). طرح فیزیک هاروارد (واحد 2، حرکت در آسمان). ترجمۀ احمد خواجه نصیر طوسی و هوشنگ شریف‌زاده. تهران: نشر فاطمی. وب‌سایت راه آهن جمهوری اسلامی ایران. (دسترسی 20 مرداد 98). «تاریخچۀ راه آهن در ایران». http://www.rai.ir Arago, François. (1827). Astronomie populaire. Paris: Legrand: Pomey et Crouzet. Ptolemy, Almagest. (1998). Translated and Annotated by G.J. Toomer. Princeton.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 413 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 481 |
||