پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,001,521 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,680,449 |
ناکارآمدی سرشماری عمومی سال 1335ش در احصاء بیکاری؛ نمونه‌ای از نسبت آمارهای اقتصادی با امر واقع تاریخی | ||
| پژوهشهای علوم تاریخی | ||
| مقاله 8، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 19، شهریور 1398، صفحه 133-152 اصل مقاله (599.67 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2019.233282.472815 | ||
| نویسنده | ||
| محمدجواد عبدالهی* | ||
| دانش‌آموختة دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| از سال 1335ش تاکنون، سرشماریهای ادواری عمومیِ نفوسِ جمعیت کشور، اصلی‌ترین منبع رسمی است که در آن آمار بیکاران کشور احصاء میشود. براساس نتایج سرشماری 1335ش، جامعۀ ایران در آن زمان در وضعیت اشتغال کامل قرارداشت. این در حالی بود که در دهههای 1320 و 1330ش، از سویی سرمایهگذاریهای عمرانی به بخشهای غیرمولد یا دیربازده سوق یافته بود و از سوی دیگر، جمعیت روستایی که اکثریت جمعیت آن زمان کشور را تشکیل میداد، از منابع و امکانات تولیدی روستاها پیشی گرفته بود؛ ازاین‌رو، بخش زیادی از جمعیت فعال کشور بهصورت آشکار و پنهان با مشکل بیکاری روبهرو بود؛ بنابراین، پرسش پژوهش حاضر این است که چرا سرشماری سال 1335ش از بازنمایی این بیکاری ناتوان بوده است؟ مدعای نوشتۀ حاضر این است که دستهبندی و مقولاتی که برپایۀ آنها در این سرشماری به آمارگیری و احصاء بیکاران پرداخته شده است، موجب مخدوششدن آمار بیکاری و پنهانشدن آن میشد؛ زیرا این دستهبندی و مقولات، برگرفته از تقسیم‌بندی نیروی کار برپایۀ کار مزدی بود، حال آنکه در جامعة آن زمان، کار رعیتی بر دیگر اشکال کار غلبه داشت. برایناساس، نخست، چگونگی بازنمایی بیکاری در سرشماری یادشده شرح داده میشود و سپس، شیوۀ بهره‌برداری از زمین پیش از اصلاحات ارضی بررسی خواهد شد تا در آخر بتوان نشان داد که آمار بیکاری در سرشماری مذکور، به چه طریقی به شمارش نیامده و پنهان مانده بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آمارهای اقتصادی؛ بهره‌برداری رعیتی؛ کار رعیتی؛ کار مزدی؛ بیکاری؛ سرشماری عمومی سال 1335ش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Inefficiency of the 1956 General Census to Recognize Unemployment An Example of the Ratio of Economic Statistics to Historical Reality | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad-Javad Abdollahi | ||
| Ph.D. Graduate in History, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Since 1956, the results of the periodic general census have been the main official sources of statistics for the unemployed population. Based on the results of the census, the Iranian society was in a full employment situation in 1956. This is while the development investments had led to non-productive or inefficient sectors of the country in the 1940s and the 1950s, on the one hand, and the rural population which was the majority at that time had overtaken the sources and the production facilities of the villages, on the other hand. Hence, a large part of the active population of the country was faced to apparent and hidden unemployment. So, the research question is why the 1956 Iranian general census was unable to show the rate of this unemployment? And the claim is that the categorization or classification which the census of unemployed people had been implemented on made the statistics altered or concealed. This type of classification of the workforce were based on wage labor, whereas in Iranian society at that time, peasantry (raʿīyatī) prevailed over the other forms of laboring. Accordingly, the quality of unemployment representation is initially discussed in the mentioned census, and then, the method through which the agricultural land were being utilized before the land reform will be examined to show how the unemployment figures remained hidden or were not counted in the 1956 general census. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Economic Statistics, Utilization, Peasantry (raʿīyatī), Wage Labor, Unemployment, General Census of 1956 | ||
| مراجع | ||
|
آیرملو، رضا، «مهاجرت از روستاها به شهرها در ایران»، پژوهشهای فلسفی، ش133، 79-116، 1363. ادارۀ آمارشناسی کشاورزی، آمارگیری کشاورزی کشور سال 1339؛ گزارش خلاصة نتایج آمارگیری کشاورزی کل کشور، جلد پانزدهم، تهران، وزارت کشور، 1339. ادارۀ کل آمار عمومی، گزارش خلاصۀ سرشماری عمومی کشور در سال 1335، جلد1و2، تهران، وزارت کشور، 1339 و 1340. استرآبادی میرفندرسکی، میرزا ابوالقاسم، رسالۀ صناعیّه، به کوشش حسن جمشیدی، قم، مؤسسة بوستان کتاب، 1387. اشرف، احمد، «دهقانان، زمین و انقلاب»، مجموعۀ کتاب آگاه (مجموعه مقالات)؛ مسائل ارضی و دهقانی، تهران، آگاه، 1361. اعتماد، گیتی، «مهاجرت در ایران در دهههای اخیر: 1335-1355»، شهرنشینی در ایران، تهران، آگاه، 1363. اکبری، محمدعلی، رفاه اجتماعی در ایران معاصر، تهران، مؤسسة عالی پژوهش تأمین اجتماعی، 1395. امانی، مهدی، شهرگرائی و شهرنشینی در ایران (به انضمام موقعیت و نقش تهران)، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، 1350. بارییر، جی، اقتصاد ایران 1279-1349، ترجمة مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، تهران، مؤسسة حسابرسی سازمان صنایع ملی و سازمان برنامه، 1363. برهان، محمدحسین بن خلف تبریزی، برهان قاطع، جلد1، چاپ دوم، به اهتمام محمد معین، تهران، ابنسینا، 1343. بهداد، سهراب و فرهاد نعمانی، طبقه و کار در ایران، ترجمۀ محمود متحد، تهران، آگاه، 1387. پولانی، کارل، دگرگونی بزرگ؛ خاستگاههای سیاسی و اقتصادی روزگار ما، ترجمۀ محمد مالجو، تهران، پردیس دانش، 1391. حسامیان، فرخ، «شهرنشینی مرحلۀ گذار»، شهرنشینی در ایران، تهران، آگاه، 1363. خسروی، خسرو، مسئلة ارضی و دهقانان تهیدست در ایران، تهران، بیداری، 1360. دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامه، جلد4، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران، 1377. رنانی، محسن، بازار یا نابازار؛ موانع نهادی کارایی نظام بازار در اقتصاد ایران، تهران، سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور، 1384. سپهر، جعفر، بیکاری، تهران، امیرکبیر، 1345. سعدوندیان، سیروس، درآمدی بر جمعیتشناسی تاریخی ایران در عصر قاجار، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1379. سوداگر، محمدرضا، رشد روابط سرمایهداری در ایران (مرحلة انتقالی)1304-40، تهران، پازند، 1357. عبداللهیان، حمید، مفهومپردازی واقعیت در ایران؛ نظام ارباب غایب در ایران، ترجمۀ غلامرضا جمشیدیها و علیرضا صادقی، تهران، جامعهشناسان، 1391. عظیمی آرانی، حسین، مدارهای توسعه‌نیافتگی در ایران، تهران، نی، 1383. عیسوی، چارلز، تاریخ اقتصادی ایران، عصر قاجار 1215-1332ه.ق، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران، گستره، 1362. غفوری خرازی، شهین، بررسی مسائل بیکاری در ایران، تهران، مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، 1350. فرید، یدالله، مقدمهای بر روش تحقیق در شهرهای ایران، تبریز، مؤسسة تحقیقات اجتماعی و علوم انسانی دانشگاه تهران، 1349. کریم (سعیدی)، هما، بیکاری در ایران، تهران، سازمان برنامه و بودجه، 1354. گرنی، جان و منصور صفتگل، قم در قحطی بزرگ 1288 قمری، قم، کتابخانۀ مرعشی نجفی، 1392. لمتون، ا.ک.س، مالک و زارع در ایران، ترجمۀ منوچهر امیری، تهران، علمی و فرهنگی، 1377. لیلاز، سعید، موج دوم تجدد آمرانه در ایران؛ تاریخ برنامههای عمرانی سوم تا پنجم، تهران، نیلوفر، 1392. مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1345 کل کشور، جلد167، سازمان برنامه، 1346. ـــــــــــــ، سرشماری عمومی نفوس و مسکن آبان ماه 1355 کل کشور، نشریة ش186، تهران، سازمان برنامه و بودجه، 1359. ـــــــــــــ، سالنامة آماری کشور سال 1358، تهران، سازمان برنامه و بودجه، 1360. موجدی، ضیاء، تحقیق دربارۀ برقراری نظام بیمۀ بیکاری در ایران، وزارت کار و امور اجتماعی (چاپ‌نشده)، 1356. وزیری، فرزانه، بررسی بیمۀ بیکاری در ایران 1366-1372، سازمان برنامه‌وبودجه (چاپ‌نشده)، 1373. هالیدی، فرد، دیکتاتوری و توسعۀ سرمایهداری در ایران، ترجمۀ فضلالله نیکآیین، تهران، امیرکبیر، 1358. هوگلاند، اریک ج، زمین و انقلاب در ایران 1340-1360، ترجمۀ فیروزه مهاجر، تهران، شیرازه، 1381.
Poire, M.J, “Historical perspectives and the interpretation of unemployment”, Journal of Economic Literature, vol. 25, pp. 1834-1850, 1987.
Thompson, E. P, “Time, Work-Discipline and Industrial Capitalism”, Past and Present, No 38, pp.56-97, 1967.
International labour office, employment and income policies for iran, Geneva. ILO, 1973.
Perry, Matt, Bread and Work; Social Policy and the Experience of Unemployent 1918-1939. London. University of Michigan Press, 2000.
ــــــــــــــــــ, Prisons of Want; The Experience and Protest of the Unemployed in France 1921-45. Burlington, Ashgate Publishing Company, 2007.
Garraty, John A, Unemployment in History; Economic Thought and Public Policy. New York. Harper and Row, 1987.
Keyssar, Alexander, Out of Work; The First Century of Unemployment in Massachusetts, Cambridge. Cambridge University Press, 1986. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 479 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 501 |
||