پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,753 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,088,267 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,829,291 |
تحلیل ساختار سه‌وجهی اندیشه‌های دکتر علی شریعتی | ||
| فصلنامه سیاست | ||
| مقاله 4، دوره 49، شماره 3، مهر 1398، صفحه 645-664 اصل مقاله (317.16 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpq.2019.226840.1007012 | ||
| نویسندگان | ||
| احمد رشیدی* 1؛ حسین دوست محمدی2 | ||
| 1دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران | ||
| 2کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران | ||
| چکیده | ||
| دکتر علی شریعتی از نادر روشنفکران معاصر ایرانی است که طی نیم قرن اخیر توانسته است نفوذ و حضور خود را در حوزۀ اندیشه‌ورزی حفظ کند. در بررسی اجمالی می‌توان دریافت ساختار ذهنی شریعتی اغلب شکلی سه‌وجهی دارد؛ ذهنیتی که ریشه در سنت داشت و در هوای مدرنیته تنفس کرده بود و در جهان سوم و نظام بین‌المللی دوقطبی می‌زیست. شاید «تنوع»، «پویایی» و «تغییر» از عوامل اصلی تکوین ساختار فکری و اندیشه‌ورزی او باشد. در این چارچوب، مقالۀ حاضر در پی این است که با به‌کارگیری نظریۀ مسئولیت روشنفکران و با استفاده از روش تاریخی – تحلیلی، به واکاوی چارچوب اصلی و متد غالب حاکم بر اندیشۀ شریعتی بپردازد و در این میان به این پرسش‌ها پاسخ دهد که ساختار ذهنی و اندیشۀ شریعتی منطبق بر چه الگویی است و از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ و اینکه آیا کاربست این ساختار یا ساختارهای ترکیبی مشابه می‌تواند در برون‌رفت از بن‌بست تاریخی توسعه‌نیافتگی یاریمان کند؟ فرضیۀ اصلی در این تحقیق این است که اندیشه‌های شریعتی تحت تأثیر فلسفۀ تاریخ مارکس و هگل از ساختار سه‌وجهی پیروی می‌کند و در این چارچوب در نوشته‌های وی مهم‌ترین سه‌گانه شامل اسلام، ایران و سوسیالیسم است و به‌نظر می‌رسد در شرایط حاضر نیز این منطق می‌تواند در ایجاد فصل مشترک و نقطۀ اتصال مساعی مردم، جریان‌های سیاسی و دولت در راستای ایجاد تفاهمی آینده‌نگر و توسعه‌خواه مفید باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسلام؛ اندیشه‌های شریعتی؛ ایران؛ تعهد؛ روشنفکری؛ سوسیالیسم؛ مسئولیت اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Survey on Triangular Dimensions of Dr. Ali Shariatie’s Thoughts | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ahmad Rashidi1؛ Hossein Doust Mohammadi2 | ||
| چکیده [English] | ||
| Shariati is one of the rare Iranian contemporary intellectuals that has been able to maintain its influence and presence in the field of thinking during the current century. With a glance, we can see that his mental structure was mainly triangular shape; a mentality was rooted in tradition and had grown in modern world, and lived in the Third World and the bipolar international system. Perhaps the "diversity", "dynamism" and "progress" were the main factors of the formation of his mentality structure. Thus, this article seeks to analyze the framework and structure of Shariati's thought by applying the theory of intellectual’s responsibility and using historical-analysis research method. Meanwhile, we try to answer to this question: What is the reason for the formation of such a structure in Shariati's thought, and whether the application of this structure can help us to coping with the historical underdevelopment dilemma in Iran? The main hypothesis of this study is that the Shariati's thought, under influence of Marx and Hegel's philosophy of history, has a triangular structure and in this context the important triangular was Islam, Iran and socialism. It seems that in the present circumstances of Iran, this logic can be useful to break the deadlock of development. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Shariati's Thoughts, Intellectualism, Social Responsibility, Engagement, Islam, Iran, Socialism | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، حمید (1365). شریعتی در جهان، نقش دکتر علی شریعتی در بیدارگری اسلامی از دیدگاه اندیشمندان و محققان خارجی، تهران: شرکت سهامی انتشار. پوپر، کارل (1379). «آزادی و مسئولیت روشنفکران»، ترجمۀ کورش زعیم، مجلۀ اطلاعات سیاسی و اقتصادی، آذر و دی 1379، ش 159 و 160، ص 81 – 76. درگاهی، محمود (1393). شریعتی آشنای ناشناخته، تهران: کویر. دوست‌محمدی، حسین (1392). بررسی تأثیر اندیشه‌های دکتر علی شریعتی بر گفتمان انقلاب اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، بابلسر: دانشگاه مازندران. رزمجو، حسین (1369). استاد و فرزند برومند او، مشهد: مؤسسۀ چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی. رشیدی، احمد (1391). درآمدی تطبیقی بر مدرنیت و اصالت‌گرایی فرهنگی در روسیه و ایران، بابلسر: انتشارات دانشگاه مازندران. رهنما، علی (1389). علی شریعتی مسلمانی در جستجوی ناکجاآباد، ترجمۀ کیومرث قرقلو، تهران: گام نو. سعیدی، جعفر (بی‌تا). دکتر علی شریعتی از دیدگاه شخصیت‌ها: بی‌جا. شریعتی، علی (1358). شیعه، مجموعۀ آثار، ج 7، تهران: سحاب کتاب. --------- (1371). فرهنگ لغات، تهران: انتشارات قلم. --------- (1384). تاریخ ادیان، مجموعۀ آثار، ج 12، تهران: انتشارات قلم. -------- (1389). خودآگاهی و استحمار، تهران: انتشارات چاپخش. --------- (1392). دربارۀ روحانیت، مشهد: نشر سپیده باوران. --------- (1360). چه باید کرد؟، مجموعۀ آثار، ج 20، تهران: دفتر تدوین و تنظیم آثار شریعتی. --------- (1371). گفتگوهای تنهایی، مجموعۀ آثار، ج 33، تهران: دفتر تدوین و تنظیم مجموعۀ آثار شریعتی. --------- (1372). هبوط در کویر، مجموعۀ آثار، ج13، تهران: انتشارات قلم. --------- (1379). مذهب علیه مذهب، مجموعۀ آثار، ج 22، تهران: دفتر تدوین و تنظیم مجموعۀ آثار شریعتی. --------- (1386). نامه‌ها، مجموعۀ آثار، ج 34، تهران: انتشارات قلم. --------- (1388). اسلام شناسی 2، مجموعۀ آثار، ج 17، تهران: نشر بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی. --------- (بی‌تا[الف]). بازشناسی هویت ایرانی اسلامی، مجموعۀ آثار، ج 27، تهران: دفتر تدوین و تنظیم آثار شریعتی. --------- (بی‌تا[ب]). ابوذر، مجموعۀ آثار، ج 3، تهران: دفتر تدوین و تنظیم مجموعۀ آثار شریعتی. --------- (بی‌تا[ج]). آثار گونه گون، مجموعۀ آثار، ج 35، تهران: دفتر تدوین و تنظیم مجموعۀ آثار شریعتی. --------- (بی‌تا[ه]). ویژگی‌های قرون جدید، مجموعۀ آثار، ج 31، تهران: دفتر تدوین و تنظیم مجموعۀ آثار شریعتی. --------- (بی‌تا[و]). اسلام‌شناسی، مجموعۀ آثار، ج 30، تهران: دفتر تدوین و تنظیم مجموعۀ آثار شریعتی. --------- (بی‌تا[ز]). با مخاطب‌های آشنا، مجموعۀ آثار، ج 1، تهران: دفتر تدوین و تنظیم مجموعۀ آثار شریعتی. --------- (بی‌تا[ح]). خودسازی انقلابی، مجموعۀ آثار، ج 2، تهران: دفتر تدوین و تنظیم مجموعۀ آثار شریعتی. --------- (بی‌تا[ط]). بازگشت، مجموعۀ آثار، ج 4، تهران: دفتر تدوین و تنظیم مجموعۀ آثار شریعتی. --------- (بی‌تا[ی]). حسین وارث آدم، مجموعۀ آثار، ج 19، تهران: دفتر تدوین و تنظیم مجموعۀ آثار شریعتی. عبدالکریمی، بیژن (1393). نوشته‌های اساسی شریعتی، تهران: نقد فرهنگ. علیجانی، علیرضا (1379). «استراتژی شریعتی و تحقق آن در شرایط کنونی»، مجلۀ چشم‌انداز ایران، ش 7، ص 18 – 11. قربانیان، عباس (1388). «نقدی بر اسلام‌شناسی دکتر علی شریعتی»، مجموعه مقالات نشریۀ داخلی دانشگاه علامه طباطبایی، ش 61، ص 65 - 64. کاظمیان، مرتضی (1387). سوسیال‌دموکراسی دینی، محمد نخشب و خداپرستان سوسیالیست، تهران: کویر. کریمی، فاروغ؛ و نوابخش، مهرداد (1388). «روشنفکر و توسعه با تأکید بر کارکرد جامعه‌شناختی روشنفکری در ایران»، فصلنامۀ مطالعات سیاسی، سال دوم، ش 6، ص 46 – 33. ملکوتیان، مصطفی (1387). بازخوانی علل وقوع انقلاب اسلامی در سپهر نظریه‌پردازی‌ها، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. وینوک، میشل (1379). قرن روشنفکران، ترجمۀ مهدی سمسار، تهران: نشر علم.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 539 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 482 |
||