1دانشجوی دکتری انقلاب اسلامی پژوهشگاه بینالمللی المصطفی (ص)
2استاد گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
چکیده
مسئلۀ مقالۀ حاضر بررسی منابع سخت قدرت متعالی در اندیشۀ سیاسی امام خمینی است. بهنظر میرسد امام خمینی، هیچیک از منابع سخت قدرت را بهصورت مستقل، واجد قدرت نمیداند و همۀ آنچه را که بهعنوان منابع قدرت مطرح است و مطرح نیست، درصورتیکه با ایمان به خدا و اراده و انگیزۀ الهی پیوند بخورد، دارای قدرت میداند. برای تبیین این دیدگاه، از چارچوب نظری متخذ از دیدگاه امام خمینی استفاده شده است. براساس نظریۀ انسانشناسی ایشان، انسان دارای سه بعد است؛ غیبی و روحی، برزخی و خیالی، شهودی و دنیوی. این ابعاد دارای رابطهای تشکیکی با یکدیگرند. براساس این نظریه که نقش چارچوب نظری مقالۀ حاضر را ایفا میکند، منابع سخت قدرت ذیل بعد سوم، یعنی بعد جسمی و مادی و در ارتباط با بعد اول و دوم، بحث میشود که در این مقاله با روش توصیفی ـ اکتشافی ارائه شده است.
بررسی منابع سخت قدرت متعالی در اندیشه سیاسی امام خمینی مسئله مقاله حاضر است. به نظر میرسد امام خمینی، هیچ یک از منابع سخت قدرت را به صورت مستقل، واجد قدرت نمیداند و همه آنچه را که به عنوان منابع قدرت مطرح است و مطرح نیست، در صورتی که با ایمان به خدا و اراده و انگیزه الهی پیوند بخورد، دارای قدرت میداند. برای تبیین این دیدگاه، از چارچوب نظری متخذ از دیدگاه امام خمینی استفاده شده است. بر اساس نظریه انسان شناسی ایشان، انسان دارای سه بعد است؛ غیبی و روحی، برزخی و خیالی، شهودی و دنیوی. این ابعاد دارای رابطهای تشکیکی با یکدیگر هستند. بر اساس این نظریه که نقش چارچوب نظری مقاله حاضر را ایفا میکند، منابع سخت قدرت ذیل بعد سوم، یعنی بعد جسمی و مادی و در ارتباط با بعد اول و دوم، بحث میشود که در این مقاله با روش توصیفی ـ اکتشافی ارائه شده است.
کلیدواژهها [English]
امام خمینی, منابع سخت قدرت, اندیشه سیاسی, قدرت متعالی
مراجع
قرآن کریم
ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، مصحح: مجتبی عراقی، قم: دار سید الشهداء للنشر.
اسکندری، محمدحسین؛ و دارابکلائی، اسماعیل (1391). پژوهشی در موضوع قـدرت؛ انواع، منابع، پیامدها و کنترل، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
اغصان، علی رحیق (1384). با همکاری مارک گلی، دانشنامه در علم سیاست، تهران: فرهنگ صبا.
آشوری، داریوش (1389). دانشنامۀ سیاسی، تهران: مروارید، چ نوزدهم.
برسفوردفاستر، مایکل(1388). خداوندان اندیشۀ سیاسی، ترجمۀ علی رامین، جواد شیخ الاسلامی، چ چهارم،تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
جوادی آملی، عبدالله، اسلام و محیط زیست، کتابخانۀ دیجیتال اسراء.
----------- (1388). اسلام و محیط زیست، قم: اسراء.
حر عاملى، محمد بن حسن(1409ق). وسائل الشیعه، مصحح: مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
خمینی (1389). آداب الصلوه، چ هفدهم، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ (1426ق). الاجتهاد و التقلید، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی.
ـــــــــــــــ (1390). ولایت فقیه، چ بیستوچهارم، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ (1381). تقریرات فلسفۀ امام خمینی، تقریر عبدالغنی اردبیلی، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ (1373). دیوان امام، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ (1377). شرح چهلحدیث، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ (1391). شرح دعای سحر، ترجمۀ مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چ سوم، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـــــــــــــــ (1385). صحیفۀ امام، تهران: چ چهارم، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (اکثر جلدها).
ـــــــــــــــ (بیتا). تفسیر سورۀ حمد، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
درزیکلایی، محمدرضا؛ و آقاحسینی، علیرضا، «تأثیر شهادت طلبی از دیدگاه امام خمینی»،فصلنامۀ مطالعات انقلاب اسلامی، دوره نهم، ش 31، ص 106-91.
رشید رضا، الخلافة او الامامة العظمی، القاهرة: الناشر الزهراء للاعلام العربی.
زرقانی، سید هادی (1392). سنجش و رتبهبندی قدرت ملی کشورها در جهان اسلام، دوفصلنامۀ جامعهشناسی سیاسی جهان اسلام، دورۀ 1، ش 2، پاییز و زمستان.
سلمانیان، حسنعلی (1390). قدرت در اندیشۀ سیاسی امام خمینی، قم: مجلس خبرگان رهبری.
عالم، عبدالرحمن (1388). بنیادهای علم سیاست، چ بیستم، تهران: نشر نی.