پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,949,058 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,620,737 |
بررسی دیدگاه امام خمینی دربارۀ مرسلات فقهی شیخ صدوق | ||
| مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
| مقاله 3، دوره 16، شماره 2، تیر 1399، صفحه 249-273 اصل مقاله (637.93 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2019.265158.1008176 | ||
| نویسندگان | ||
| رسول محمدجعفری* 1؛ مجید زیدی جودکی2 | ||
| 1استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک، اراک، ایران | ||
| چکیده | ||
| شیوۀ محدثان فریقین، نقل روایات با ذکر سلسلۀ سند است. در این بین، شیخ صدوق از برجسته‌ترین محدثان شیعه، در «کتاب من لایحضره الفقیه»، روایات را بدون سند و به‌صورت مرسل گزارش کرده‌اند. وی اگرچه بعدها با نگاشتن «مشیخه»، در صدد رفع اشکال مقدر برآمد، مرسلاتی که بدون ذکر راوی گاه با واژۀ «قَالَ» و گاه با واژۀ «رُوِیَ» نقل کرده بود، محل مناقشۀ عالمان شد. قائلان به وثوق سند روایت (سندگراها) همۀ منقولات بدون راوی صدوق را از حجیت ساقط کردند و قائلان به وثوق صدور روایت (صدورگراها) همۀ آنها را یک‌سر حجت دانستند. در این بین امام خمینی دیدگاهی میان آن دو اتخاذ کردند. یافته‌های تحقیق حکایت از آن دارند که از نظر امام خمینی، اولاً، تنها مرسلات جزمی صدوق -با تعبیر «قَالَ»- معتبر هستند؛ ثانیاً، صدوق نه‌تنها یک محدث، بلکه عالمی رجالی برتر از نجاشی و طوسی است، لذا مرسلات جزمی وی، گویای توثیق راویان حذف‌شده از سند هستند؛ ثالثاً، صدوق اهل اجتهاد به معنای متعارف نزد اصولیان و به‌ویژه متأخران آنها نبود، لذا مرسلات جزمی را بر اساس حدس و ظن نقل نکرده است؛ رابعاً، مرسلات جزمی صدوق همسنگ مرسلات ابن ابی‌عمیر هستند؛ خامساً مرسلات جزمی صدوق، برابر با مسانیدش محسوب می‌شوند و بلکه بر آنها رجحان دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امام خمینی؛ دیدگاه‌ها؛ شیخ صدوق؛ مرسلات جزمی؛ مرسلات ظنی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Review of Imam Khomeini's View about Sheikh Sadouq's Mursalāt of Jurisprudence | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rasoul Mohammad Jafari1؛ Majid Zeidi Joudaki2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Qur’an and Hadith Sciences, Shahed University, Tehran, Iran | ||
| 2Ph.D Student, Department of Qur’an and Hadith Sciences, Arak University, Arak, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The method of the Shi'ite and Sunnite Hadith scholars is to quote the narrations by naming the chain of transmitters. In the meantime, Sheikh Sadouq, one of the most prominent Shi'ite Hadith scholars, has reported the narrations in his book "Man lā yaḥḍuruhu-l-faqīh” with incomplete chain of transmitters (mursal). Although, later on, he tried to respond to the assumed critics with writing a "Mashikha", his Mursalāt that have been quoted without mentioning their narrators with such words like "qāla" or "ruviyah", has been controversial among the scholars. Those who believed in the authenticity of the sanad of the narrative abandoned all the hadiths of Sadouq without the narrator and those who believed in the authenticity of the issuing of the narrations considered them authentic. In the meantime, Imam Khomeini took a moderate view. The findings of this study indicated that from Imam Khomeini's point of view, firstly, only dogmatic Mursalāt of Sheikh Sadouq with the word "qāla" are authentic. Secondly, Sadouq is not only a Hadith scholar, but also is a scholar superior to Najjashi and Tousi. Therefore, his dogmatic Mursalāt indicate that the narrators removed from the sanad are authentic. Thirdly, Sadouq is not a mujtahid in its conventional meaning among the scholars of the principles of jurisprudence specifically the later ones. Therefore, he has not quoted the dogmatic mursalāt with guess and speculation. Fourthly, the dogmatic mursalāt of Sheikh Sadouq counterweights that of Ibn Abi 'Umayr. Fifth, not only his mursalāt are equal to his Masānid, but also they are preferred to them. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Sheikh Sadouq, Dogmatic Mursalāt, Speculative Mursalāt, Imam Khomeini, Views | ||
| مراجع | ||
10. ـــــــــــــــــــــــــ (1427 ق). أنوار الهدایة، چ سوم، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س). 11. ـــــــــــــــــــــــــ (1385). کتاب الطهارة، چ دوم، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س). 12. ـــــــــــــــــــــــــ (1388). کتاب البیع، چ سوم، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س). 13. ـــــــــــــــــــــــــ (1418 ق). تنقیح الأصول، بتحقیق: حسین تقوی اشتهاردی، چ اول، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره). 14. بحرالعلوم، محمد مهدی (1363). رجال السید بحرالعلوم «المعروف بالفوائد الرجالیة»، بتحقیق: محمد صادق بحرالعلوم، چ اول، تهران: مکتبة الصادق(ع). 15. بحرانی، یوسف (1405 ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، بتحقیق: محمد تقی ایروانی، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 16. برقی، احمدبن محمد (1371). المحاسن، بتحقیق: جلال‌الدین محدث، چ دوم، قم: دارالکتب الإسلامیة. 17. بهبهانی، محمد باقر (1424 ق). مصابیح الظلام، چ اول، قم: مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانی. 18. پورمدنی، محمد جواد (1396). نگاهی به مرسلات شیخ صدوق و حجیت آنها، پایان‌نامۀ سطح 4، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت آموزش حوزه‌های علمیه. 19. جمعی از مؤلفان (بی‌تا). مجلة فقه أهل البیت علیهم‌السلام (بالعربیة)، چ اول، قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع) لیهم السلام. 20. خطیب بغدادی، احمدبن علی (1422 ق). تاریخ بغداد، بتحقیق: بشار عواد معروف، بیروت: دارالغرب الإسلامی. 21. خویی، ابوالقاسم (1413 ق). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، چ پنجم، بی‌جا: بی‌نا. 22. ــــــــــــــ (1417 ق). الهدایة فی الأصول، بتحقیق: حسن صافی، چ اول، قم: مؤسسۀ صاحب الامر (عج). 23. ــــــــــــــ (1422 ق). مصباح الأصول، بتحقیق: واعظ حسینی بهسودی، چ اول، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی. 24. ـــــــــــــــ (1418 ق). التنقیح فی شرح العروة الوثقی، چ اول، قم: تحت اشراف جناب آقای لطفی. 25. ذهبی، شمس‌الدین (1427 ق). سیر أعلام النبلاء، قاهره: دارالحدیث. 26. سبحانی تبریزی، جعفر (1415 ق). الرسائل الأربع (قواعد اصولیة و فقهیة)، چ اول، قم: مؤسسه امام صادق(ع). 27. ـــــــــــــــــــــــــ (1424 ق). إرشاد العقول الی مباحث الأصول، بتحقیق: محمد حسین حاج عاملی، چ اول، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع). 28. سیستانی، سید علی حسینی (1414 ق). قاعدة لاضرر و لاضرار، چ اول، قم: دفتر آیت‌الله سیستانی. 29. شعبانی، مهدی (1393). حجیت مرسلات شیخ صدوق از دیدگاه فقها، پایان‌نامۀ سطح 4، قم: مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت آموزش حوزه‌های علمیه. 30. شیخ بهایی، محمدبن حسین (1424 ق). الحبل المتین فی إحکام أحکام الدین، بتحقیق: بلاسم الموسوی الحسینی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی. 31. صدر، محمد باقر (1408 ق). مباحث الأصول، بتحقیق: کاظم حسینی حائری، چ اول، قم: مکتب الإعلام الإسلامی. 32. ــــــــــــــــ (1417 ق). بحوث فی علم الأصول، بتحقیق: محمود هاشمی شاهرودی، چ سوم، قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت. 33. صدوق، محمدبن علی (1362). الخصال، بتحقیق: علی اکبر غفاری، چ اول، قم: جامعۀ مدرسین. 34. ـــــــــــــــــــــــــ (1376). الأمالی (للصدوق)، چ ششم، تهران: کتابچی. 35. ـــــــــــــــــــــــــ (1378). عیون أخبار الرضا، بتحقیق: مهدی لاجوردی، چ اول، تهران: نشر جهان. 36. ـــــــــــــــــــــــــ (1385). علل الشرائع، چ اول، قم: کتابفروشی داوری. 37. ـــــــــــــــــــــــــ (1395). کمال الدین و تمام النعمة، بتحقیق: علی اکبر غفاری، چ دوم، تهران: الاسلامیه. 38. ـــــــــــــــــــــــــ (1398). التوحید (للصدوق)، بتحقیق: هاشم حسینی، چ اول، قم: جامعۀ مدرسین. 39. ـــــــــــــــــــــــــ (1403 ق). معانی الأخبار، بتحقیق: علی اکبر غفاری، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 40. ـــــــــــــــــــــــــ (1406 ق). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، چ دوم، قم: دارالشریف الرضی للنشر. 41. ـــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). من لایحضره الفقیه، بتحقیق: علی اکبر غفاری، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 42. ـــــــــــــــــــــــــ (1414 ق). إعتقادات الإمامیه، چ دوم، قم: کنگرۀ شیخ مفید. 43. طباطبایی قمی، تقی (1362). ثلاث رسائل (العدالة، التوبة، قاعدة لاضرر)، بتحقیق: عباس حاجیانی دشتی، ج اول، تهران: محلاتی. 44. طوسی، محمدبن حسن (1373). رجال الطوسی، بتحقیق: جواد قیومی، چ سوم، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجامعة المدرسین بقم المقدسه. 45. ـــــــــــــــــــــــــ (1420 ق). فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنّفین و أصحاب الأصول، چ اول، قم: مکتبة المحقق الطباطبائی. 46. علامه حلی، حسن‌بن یوسف (1413 ق). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 47. قمی، سید صادق حسینی روحانی (1412 ق). فقه الصادق علیه السلام (للروحانی)، چ اول، قم: دارالکتاب - مدرسۀ امام صادق(ع). 48. کاشف الغطاء، علی (1408 ق). مصادر الحکم الشرعی و القانون المدنی، چ اول، نجف اشرف: مطبعه الآداب. 49. کاظمی، اسدالله‌بن اسماعیل (بی‌تا). کشف القناع عن وجوه حجیة الإجماع، چ اول، تهران: احمد شیرازی. 50. کاظمی، عبدالنبی (1425 ق). تکملة الرجال، بتحقیق: محمد صادق بحرالعلوم، چ اول، قم: انوار الهدی. 51. کلینی، محمدبن یعقوب (1407 ق). الکافی، بتحقیق: علی اکبر غفاری، چ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیه. 52. لنکرانی، محمد فاضل موحدی (1418 ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة - الحج، چ دوم، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. 53. مجلسی، محمد باقر (1404 ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، بتحقیق: هاشم رسولی محلاتی، چ دوم، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
55. مکارم شیرازی، ناصر (1428 ق). انوار الأصول، بتحقیق: احمد قدسی، چ دوم، قم: مدرسۀ الامام علی‌بن ابی‌طالب(ع). 56. میرداماد، محمد باقربن محمد (1411 ق). الرواشح السماویة فی شرح الأحادیث الإمامیة، چ اول، قم: دارالخلافه. 57. نایینی، میرزا محمد حسین (1411 ق). کتاب الصلاة (للنائینی)، بتحقیق: محمد علی کاظمی، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 58. نجاشی، احمدبن علی (1365). رجال النجاشی، چ ششم، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجامعة المدرسین بقم المشرفه. 59. نجفی، محمد حسن (1421 ق). جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، چ اول، قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع). 60. نوری، حسین‌بن محمد تقی (1429 ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، چ اول، بیروت: مؤسسة آل‌البیت(ع) لإحیاء التراث. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 584 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 269 |
||