پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,117,080 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,221,909 |
بررسی چگونگی تجدید نظر در قانون «کشف حجاب» در مقطع 1320ـ1322 با تکیه بر مقاومت های فردی و نهادی | ||
| زن در توسعه و سیاست | ||
| مقاله 1، دوره 17، شماره 2، تیر 1398، صفحه 173-192 اصل مقاله (198.59 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwdp.2019.286142.1007691 | ||
| نویسندگان | ||
| قاسم زائری* 1؛ فاطمه یوسفی‌نژاد2 | ||
| 1استادیار گروه جامعه شناسی دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| سیاست «کشف حجاب» اجباری از دی 1314 به‌منزلة سیاست رسمی حکومت پهلوی اول به اجرا درآمد و براساس آن، با اعمال قدرت شهربانی، زنان به بیحجابی ملزم شدند. در شهریور 1322، در دورة پهلوی دوم، دولت به حذف قید «اجباری» در این سیاست حکم داد. این مقاله به بررسی مقاومت عاملان اجتماعی، به‌ویژه عاملیت زنانه، در مقابل اجرای این قانون اختصاص دارد و نشان خواهد داد که در سه مقطع اصلی، از 1306ـ1314، 1314ـ1320 و 1320ـ1322، سه صورت متفاوت مقاومت در برابر بیحجابی شکل گرفته است. آغاز جنگ جهانی دوم در 1318 و حادثة اشغال ایران از سوی متفقین در 1320 مهم‌ترین تحولات ساختاری‌اند که زمینه را برای کنش‌گری عاملان اجتماعی فراهم آورده است. نیاز پهلوی دوم به حمایت یا دستکم عدم مخالفت علما و روحانیت با سلطنتش، تغییر مهم دیگری است که به احیای نهادی روحانیت به‌عنوان یک نیروی مهم در موضوع حجاب کمک میکند. مقاله نشان خواهد داد که روند یکنواخت و برنامهریزیشدهای در مواجهة زنان با «کشف حجاب» وجود ندارد و در برآیند تأثیرات نیروهای پراکندة تاریخی و اجتماعی است که زمینه برای «بازگشت به حجاب» در 1322 فراهم میشود. زنان مجموعهای از راهبردها نظیر مقاومت مثبت و نوآوری در طراحی لباس، مقاومت منفی و درگیری فیزیکی با مأموران شهربانی، مهاجرت، خانهنشینی و پذیرش محرومیت اجتماعی و نیز شکواییهنویسی به مراجع قانونی و نظایر آن را در مقابله با سیاست بیحجابی در پیش گرفتند. در جریان همین مقاومت و بازگشت، احکام گفتار بعدی حجاب، مثل «حجاب به‌مثابة آزادی» یا مسئولیت دولت به ترویج حجاب، و نظایر آن شکل میگیرد. در این مقاله، از شیوة فوکویی تحلیل روندهای تاریخی استفاده شده و از اسناد دست اول و گزارشهای رسمی شهربانی و وزارت کشور و تاریخ شفاهی در مقاطع زمانی پیش‌گفته بهره برده شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کشف حجاب؛ مقاومت؛ زنان؛ فوکو؛ جنگ جهانی دوم؛ علما | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Studying of Revision to the "Unveiling" (Kāshfe Hijáb) Law in 1941-1943 Based on Individual and Institutional Resistances | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ghasem Zaeri1؛ fatemeh yusefinejad2 | ||
| 2sociology, social sciences, university of tehran, tehran. iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Abstract The policy of Compulsory "Unveiling" was implemented in January 1936 (Dāy 1314) as the official policy of the First Pahlavi Regime, and accordingly, women were forced to unveil by the police force. In September 1943, during the Second Pahlavi era, the government ordered to eliminate the term "compulsory" in this policy. This article is studying the resistance of social actors, in particular women's agency, to the implementation of this law and will show that in three main periods, from 1927 to 1935, and from 1935 to 1941, and from 1941 to 1943, three different forms of resistance against unveiling has been formed. The beginning of World War II in 1939 and the occupation of Iran by the Allies in 1941 are the most important structural changes that have provided context for action of social actors. The Second Pahlavi required that the clergy (Ulamā) support his monarchy or at least they do not disagree with it. This is another important change that helps the institutional revival of the clergy as an important power in topic of hijab. The article will show that there is no uniform and planned process in confronting women with "Unveiling" whereas this is resulted from the historical and social dispersed forces which provides the context for "Return to Hijab" in 1943. Women pursue a set of strategies against the policy of unveiling such as positive resistance and innovation in clothing design, negative resistance and physical conflict with police officers, immigration, staying at home and social deprivation, as well as petitioning for legal authorities. During the course of this resistance and return, the next discourse of hijab is formed such as "Hijab as Freedom" or the responsibility of the government to promote hijab. The Foucault method of analyzing historical trends, and first-hand documents, and official reports of the police and the Ministry of Interior, and oral history at the aforementioned time periods has been used in this paper. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Unveiling (Kāshfe Hijáb), Resistance, Women, Foucault, World War II, Clergy (Ulamā) | ||
| مراجع | ||
|
[1] آبراهامیان، یرواند (1389). تاریخ ایران مدرن، ترجمة محمدابراهیم فتاحی‌زاده، تهران: نی. [2] ــــــــــ (1396). ایران بین دو انقلاب: درآمدی بر جامعهشناسی سیاسی ایران معاصر، ترجمة احمد گلمحمدی و محمدابراهیم فتاحی ولیلایی، تهران: نی. [3] آشنا، حسامالدین (1371). خشونت و فرهنگ، اسناد محرمانة کشف حجاب (1313ـ1322)، تهران: شقایق. [4] ــــــــــ (1384). از سیاست تا فرهنگ: سیاستهای فرهنگی دولت در ایران (1320ـ1304)، تهران: سروش. [5] اتابکی، تورج (1385). تجدد آمرانه: جامعه و دولت در عصر رضاشاه، ترجمة مهدی حقیقتخواه، تهران: ققنوس. [6] استادملک، فاطمه (1367). حجاب و کشف حجاب در ایران، تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی عطائی. [7] اسماعیلی، حمیدرضا (1386). دین و سیاست در اندیشة سیاسی معاصر، تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی. [8] امینی، علیرضا (1381). تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در دوران پهلوی، تهران: صدای معاصر. [9] بامداد، بدرالملوک (1347). زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید، تهران: ابن‌سینا. [10] پهلوی، محمدرضا (1347). مأموریت برای وطنم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. [11] جعفری، مرتضی؛ اسماعیلزاده، صغری؛ فرشچی، معصومه (1373). واقعة کشف حجاب (اسناد منتشرنشده از واقعة کشف حجاب در عصر رضاخان)، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی. [12] جعفریان، رسول (1380). رسائل حجابیه: شصت سال تلاش علمی در برابر بدعت کشف حجاب، ج 1، قم: دلیل ما. [13] خطیبی، حسین (1382). رنج رایگان (خاطرات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دکتر حسین خطیبی)، تهران: نوگل. [14] زائری، قاسم (1393). «دیرینهشناسی بیحجابی در ایران»، زن در توسعه و سیاست، ش 45، ص 153ـ186. [15] سنجر، فریدون (1370). حاصل چهل سال خدمت 1316ـ1355: خاطراتی مجمل از پارهای ناهنجاریهای تلخ در گذشتة نیروی هوایی، تهران: پروین. [16] صادقی، فاطمه (1392). کشف حجاب: بازخوانی یک مداخلة مدرن، تهران: نگاه معاصر. [17] صلاح، مهدی (1384). کشف حجاب، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهشهای سیاسی. [18] فوکو، میشل (1381). نیچه، تبارشناسی، تاریخ، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، مندرج در: (کهون، لارنس (1381) متن گزیدههای مدرنیسم و پستمدرنیسم، ترجمة عبدالکریم رشیدیان و دیگران، تهران: نی). [19] مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات (1378). تغییر لباس و کشف حجاب به روایت اسناد، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. [20] مکی، حسین (1374). تاریخ بیست‌سالة ایران، ج 4، تهران: علمی. [21] مؤسسة فرهنگی قدر ولایت (1373). حکایت کشف حجاب 1 و 2، تهران: مؤسسة فرهنگی قدر ولایت. [22] واحد، سینا (1361). قیام گوهرشاد، تهران: وزارت ارشاد اسلامی. [23] هدایت، مهدیقلی (1329). خاطرات و خطرات، تهران: رنگین | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 846 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 858 |
||