پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,766 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,211,814 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,959,586 |
موسیقی و شیخ صفی الدین اردبیلی در دوران ایلخانی در کتاب صفوة الصفا | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| مقاله 3، دوره 25، شماره 1، فروردین 1399، صفحه 25-32 اصل مقاله (7.35 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2020.284820.615329 | ||
| نویسنده | ||
| سید حسین میثمی* | ||
| مدیرگروه کارشناسی های ارشد نوازندگی موسیقی ایرانی و اتنوموزیکولوژی پردیس فارابی دانشگاه هنر تهران | ||
| چکیده | ||
| موسیقی در پیشینۀ حیات عرفانی حکومت صفوی، به صفیالدین اردبیلی در دوران ایلخانی برمیگردد. در این پیشینه موسیقی به عنوان یک عامل مهم نقش بسیار ارزندهای ایفاء کرده است. یکی از آثار مهم و غنی در این ارتباط، کتاب صفوة الصفا اثر ابن بزاز اردبیلی است که نویسنده به مناقب شیخ صفیالدین پرداخته است. هدف از این تحقیق درک عمیقتر پیشینۀ موسیقایی حیات عرفانی دوران صفوی است. روش تحقیق کیفی بر اساس تحلیل محتوا با مقایسۀ دیگر منابع است؛ مبحث سماع به سه نوع عام، خاص و اخص تقسیم میشده، هر سه نوع در عمل در خانقاه شیخ صفی رواج داشته، ولیکن با نوع عام آن رفتاری احتیاط آمیز میشده است. «گفته» در قوّالی به معنای نوعی ضربیخوانی به عنوان یک واژۀ تخصصی در قوّالیِ غزلیات عطار و مولوی مفهوم معناداری داشته است. با توجه به کاربرد اوزان عروضی مختلف، احتمالاً سماعها در ادوار ایقاعی مختلف اجرا میشدهاند. با توجه به طولانی بودن زمان سماعها که احتمالاً ملودیهای این غزلها جنبهی تکرارپذیری داشته، میتوان حدس زد که تا حدی بداهه در اجرای آنها نقش داشته است. قوّالان را میتوان به سه مرتبۀ اجتماعی درباری، خانقاهی و مردمی تقسیم کرد. قوّالان خانقاهی ظاهراً در نواختن نی و گویندگی نقش ایفاء میکردند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صفوة الصفا؛ شیخ صفی؛ عرفان؛ سماع؛ قوّال | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Music and Sheikh Safi al-Dind Ardebili during the Ilkhani era in Safavata al-Safa | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Hossein Meisami | ||
| Head of Ethnomusicology department of Art university of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| In the history of Sufism life in the Safavid government, music returns to Shaykh Safi al-Din Ardebili (650-735 lunar calendar) during the Ilkhani era. His life was spanned the reign of nine Ilkhani kings. He not only formed one of the Tasavof branches in Ilkhani era, but also played a significant role in the formation of the Safavid kingdom. He was the ancestor of Shah Esameel I (907-930 lunar calendar). The spiritual influence of this particular Tasavof branch can be traced back to the Safavid era. In this background of Sufism, performing music had a very valuable role as an important factor. One important and influential works is Safavata al-Safa by Darvish Tavakkoli ebn-e Esmaeel known as Ibn Bazaz Ardebili, written for Sheikh Safi. Among his description, the author describes the lives of other Sheikhs such as Sheikh Zahed Gilani (the master of Sheikh Safi) and Sheikh Sadr-e-din (who died in 794 lunar calendar, and was the son and heir of Sheikh Safi). This book includes 12 chapters and each chapter is divided into specific sections and each section, consists of stories. Among the stories of this book, there are some significant stories about music. The author not only describes various functional aspects of music in spiritual life, but also infers to the social situation of music of the era as well. This article aims to investigate the role of music in spiritual and social dimensions of the time. Other relevant library resources have been used to analyze its musical content. The applied resources emphasize more spiritual and social aspects; however there are three important musical elements in this work. First, the topic of Samaa, with a mainly philosophical discussion, is divided into three categories of: general, specific and very special types. Regarding the disagreements of the intellectual processes of the era, especially the general type, it can be implicitly perceived that Sheikh Safi and his son were cautious about their speech and behavior, although all three types were practiced in Sheikh Safi' Khanqah. The second one is Qawwali. Gofteh had a meaningful concept as a technical term in Qawwali of the Sufism poems of Attar and Molavi. The existance of different poetic meters provides this assumption that there have been many different Advar-e iqayi. Due to the long duration of the sound, the melodies of these Ghazals are likely to be repeatable; it can be perceived that they have been partially improvised in their performance. The third issue was Qawalan. The Qawalans could have been divided into three social groups: courtiers, Khanqahi, and folk. The first group had a higher social status, the second group was mostly active in Khanqahs and therefore it had a relative lower social status. The third group had a seemingly lower social dignity, was active in musical environment of society. The Qawalan of the Khanqahi apparently played a role in playing the Nay and the Guyandgi. It can be predicted that the conditional activity of singers and musicians in Safavid era depending on the following religious principles can be traced back to this background. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Safvat al-safa, Sheikh Safi, Erfan, Samâ, Qawwal | ||
| مراجع | ||
|
امام، سید محمد کاظم (1345)، تصوف (سماع)، مجله مهر، شمارۀ 131، صص 205 – 210. ابن بزاز یا درویش توکلی بن اسمعیل بزاز اردبیلی (1373)، صفوة الصفا، مصحح غلامرضا طباطبائی مجد، ناشر مؤلف، چاپ اول، تبریز. ادریسی، فرهاد و جلیلپور، نوذر (1392)، روح از نگاه عرفانی مولانا، عرفان اسلامی (ادیان و عرفان)، دورۀ 10، شمارۀ 38، صص 161 – 186. بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (1374)، تاریخ بیهقی (در 3 جلد)، مصحح خلیل خطیب رهبر، انتشارات مهتاب، چاپ چهارم، تهران. پورجوادی، نصرالله (1367)، دو اثر کهن در سماع، معارف، دورۀ پنجم شمارۀ 3 آذر، صص. 3 – 78. خواند میر، غیاث الدین بن همام الدین (1380)، تاریخ حبیب السیر (در چهار جلد)، ناشر خیام، تهران. همدانى، رشید الدین فضل الله (1358)، تاریخ مبارک غازانى، تصحیح کارل یان، نشر توسط استفن اوستین، هرتفرد. روملو، حسن بیگ (1357)، احسن التواریخ (جلد دوازدهم)، به تصحیح دکتر عبدالحسین نوایی، انتشارات بابک، چاپ اول، تهران. زرینکوب، عبدالحسین (1379)، جستجو در تصوف ایران (جلد اول)، تهران، مؤسسۀ انتشارات امیر کبیر، چاپ ششم، تهران. زرینکوب، عبدالحسین (1387)، جستجو در تصوف ایران (جلد دوم)، مؤسسۀ انتشارات امیر کبیر، چاپ ششم، تهران. کیانی، محسن (1369)، تاریخ خانقاه در ایران، چاپ فروغ دانش، چاپ اول، تهران. سمنانی، احمدبن محمد علاءالدوله (1383)، مصنفات فارسی علاءالدوله سمنانی، به اهتمام نجیب مایل هروی، انتشارات علمی فرهنگی، چاپ دوم، تهران. شفیعی کدکنی، محمد رضا (1381)، یک اصطلاح موسیقایی در شعر حافظ، فصلنامۀ موسیقی ماهور، سال چهارم، شمارۀ 15، صص 9 – 14. قیس الرازی، شمس الدین محمد بن (1314)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی و تصحیح ثانوی مدرس رضوی، مؤسسۀ خاور، چاپ اول، تهران. کاشانی، عزالدین محمود بن علی (1393)، مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة، نشر هما، چاپ اول. محمد بن منوّر، ابی سعد بن ابی طاهر بن ابی سعید فضل‌الله بن ابی الخیر المیهنی (1364)، اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابی‌سعید ابی‌الخیر، به کوشش محمد رضا شفیعی کدکنی، انتشارات آگاه، چاپ اول، تهران. مراغی، عبدالقادر بن غیبی حافظ (1370)، شرح ادوار (با متن ادوار و زوائد الفائد)، به اهتمام تقی بینش، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول، تهران. مراغی، عبدالقادر بن غیبی حافظ (2536)، مقاصدالالحان، به اهتمام تقی بینش، بنگاه ترجمه و نشرکتاب، چاپ دوم، تهران. مستوفی، حمدالله (1364)، تاریخ گزیده، محقق و مصحح عبدالحسین نوایی، ناشر امیرکبیر، چاپ سوم، تهران. منشی، اسکندر بیک ترکمان (1377)، تاریخ عالم آرای عباسی (3 جلد)؛ تصحیح دکتر محمداسماعیل رضوانی، انتشارات دنیای کتاب، چاپ اول، تهران. نیک فهم خوب روان، سجاد و کردمافی، سعید (1394)، «موسیقی در اشجار و اثمار علاءمنجم بخاری تصحیح انتقادی و شرح متن»، فصلنامهی موسیقی ماهور، سال هجدهم، شمارهی 70، صص. 39 – 86. واله، محمد یوسف (1372)، خُلد برین (ایران در روزگار صفویان)، به کوشش میر هاشم محدث،انتشارات موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، چاپ اول، تهران. Bastani-Parizi, Mohamad Ebrahim (1998), Khaneqah A Phenomenon in the Social History of Iran,
Mehregan– Khaneqah, translated by Morteza and Omid Honari, MEHREGAN in Sydney, proceeding of the Seminar in Perasian study during the Mehregan Persian Cultural festival Sydney, Australia, 28 October-6, November 1994, Edited by Garry Trompf and Morteza Honari with Homer Abramian, pp. 71 – 78.
Bhattacharjee, Anuradha and Alam, Shadab (2012), The Origin and Journey of Qawwali? From Sacred Ritual to Entertainment, Journal of Creative Communications, Mudra Institute of Communications SAGE Publications Los Angeles, London, New Delhi, Singapore, Washington DC. PP. 209-225.
Ellahi Khan, Shaheer; Ghafoor Chaudhry, Abid; Farooq, Haris & Ahmed, Aftab (2015), Reviewing Qawwali: origin, evolution and its dimensions, Pakistan Association of Anthropology, Islamabad, Pakistan, p. 1701.
1704.
Lewisohn, Leonard (1997), The Sacred Music of Islam: Samā' in the Persian Sufi Tradition, British Journal of Ethnomusicology, Vol. 6, pp. 1 - 33.
Nayyar, Adam (1988), Qawwali, Lok virsa research centre Islamabad Press, Islamabad.
https://ganjoor.net/ 20 آبان 1397
https://www.almaany.com/ 10 آبان 1397
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 550 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 723 |
||