تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,479 |
تعداد مقالات | 70,031 |
تعداد مشاهده مقاله | 122,979,196 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,212,011 |
تحلیل فضایی توسعة منطقهای کشور بر مبنای شاخصهای اجتماعی | ||
مجله علمی " آمایش سرزمین " | ||
مقاله 1، دوره 12، شماره 1، فروردین 1399، صفحه 1-28 اصل مقاله (996 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jtcp.2020.287361.670015 | ||
نویسندگان | ||
فیروز جعفری* 1؛ سونیا کرمی2؛ افشار حاتمی3؛ هانیه اسدزاده3 | ||
1استادیار، دانشکدة برنامهریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
2دانشجوی دکتری، دانشکدة برنامهریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
3دانشجوی دکتری، دانشکدة علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
شناخت نحوة توزیع امکانات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره به عنوان اولین گام در برنامهریزی توسعة فضایی، میتواند موجب بهبود خدماترسانی و افزایش تعادل و برابری بین مناطق شود. بنابراین، با توجه به اهمیت شناخت وضعیت مناطق، پژوهش حاضر استانهای کشور ایران را که بر مبنای آخرین تقسیمات کشوری شامل 31 استان است، از نظر برخورداری از شاخصهای اجتماعی تحلیل کرده است. بنابراین، پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. دادههای مورد نیاز از سالنامة آماری سال 1395 در قالب 52 شاخص مهم اجتماعی که شامل دادههای مرتبط با مؤلفههای اجتماعی، فرهنگی، رفاهی، آموزشی و بهداشتی است، گردآوری شده است. آنتروپی شانون، ضریب تغییرات و واسپاس به ترتیب برای وزندهی، بررسی پراکنش و تعیین سطح توسعهیافتگی در بستر متلب بهکار گرفته شدند. نتایج پژوهش توسعة نامتوازن و نامتعادل اجتماعی بین استانهای ایران را نشان داد. بهطوری که فقط چهار استان تهران، اصفهان، خراسان رضوی و فارس در سطح بالاتری از توسعة اجتماعی قرار دارند و استانهای البرز، زنجان، چهارمحال بختیاری، سمنان، خراسانجنوبی، خراسانشمالی، ایلام و کهگیلویه و بویراحمد به عنوان محرومترین مناطق کشور از لحاظ شاخصهای اجتماعی محسوب میشوند. در کل، نتایج نشان داد وضعیت توسعة اجتماعی در استانهای ایران سنخیتی با عدالت اجتماعی و فضایی ندارد و نیازمند توجه و مدیریت صحیح و کارآمد است. | ||
کلیدواژهها | ||
ایران؛ آنتروپی شانون؛ تحلیل فضایی؛ توسعة منطقهای؛ عدالت اجتماعی؛ واسپاس | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Spatial Analysis of Regional Development of the Country based on Social Indicators | ||
نویسندگان [English] | ||
Firouz Jafari1؛ Sonya Karami2؛ Afshar Hatami3؛ Haniyeh Asadzadeh3 | ||
1Assistant Professor, Faculty of Planning and Environmental Sciences, Tabriz University, Tabriz, Iran | ||
2Ph.D. student, Faculty of Planning and Environmental Sciences, Tabriz University, Tabriz, Iran | ||
3Ph.D. student, Faculty of Geographical Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran | ||
چکیده [English] | ||
Understanding how to distribute economic, social, cultural and other opportunities as first step in spatial development planning can improve service delivery and increase equilibrium between regions. This research aimed at study and analysis of 31 provinces of Iran based on social indicatros enjoyment. Therefore, the present study is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of nature and method of research. Required data collected through the statistical yearbook of 1395 (2016) in the form of 52 important social indicators including social, cultural, welfare, educational and health components. Shannon entropy, coefficient of variation (C.V), WASPAS used to Wheightining of criterias, analysis of indicators dispersion and determining the level of development of provinces respectively in the context of MATLAB. The result shows that there is a lack of social development balance between Iran provinces. Tehran, Isfahan, Khorasan Razavi and Fars are four provinces that placed at higher level of social development and Alborz, Zanjan, Chaharmahal Bakhtiari, Semnan, South Khorasan, North Khorasan, Ilam and Kohgiluyeh and Boyer Ahmad are placed at the most deprived areas of the country in terms of social indicators. Overall, the results show that social development status in Iran's provinces is not synonymous with social and spatial justice and requires proper and effective attention and management. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Iran, Social Justice, Spatial Analysis, Regional Development, WASPAS | ||
مراجع | ||
ایزدی، ملیحه و محمدی، جلال (1392). تحلیلی بر سطح توسعهیافتگی شهر اصفهان با استفاده از روش تحلیلی عاملی. مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، دورة 4، شمارة 16، صفحات 104-89. باباییفرد، اسداله (1389). توسعة فرهنگی و توسعة اجتماعی در ایران. فصلنامة رفاه اجتماعی، دورة 10، شمارة 37، صفحات 56-7. میرزازاده حجت و پریزادی، طاهر (1397). توسعة منطقهای در ایران با رویکرد عدالت توزیعی. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دورة ۱۸، شمارة ۵۰، صفحات 198-179. پژوهان، موسی (۱۳۹۳). راهبرد توسعة منطقهای RDS و راهبرد شبکة منطقهای RNS: مقدمهای بر ادغام یک دستورالعمل توسعهای در یک پارادایم نظری. همایش ملی نظریههای نوین در معماری و شهرسازی، قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین. پناهی، محمدحسین (1394). توسعة فرهنگی ضرورت توسعة اقتصادی، اجتماعی و سیاسی. برنامهریزی رفاه و توسعة اجتماعی، دورة 6، شمارة 22، صفحات 23-1. پوراصغر سنگاچین، فرزام، صالحی، اسماعیل و دیناروندی، مرتضی (1391). سنجش سطح توسعهیافتگی استانهای کشور ایران با رویکرد تحلیل عاملی. آمایش سرزمین، دورة 4، شمارة 2، صفحات 26-5. جغتایی، فائزه، موسوی، میرطاهر و زاهدی، محمدجواد (1395). ابعاد و مؤلفههای توسعة اجتماعی در برنامههای توسعه. رفاه اجتماعی، دورة 16، شمارة 63، صفحات 88-55. حکمتنیا، حسن، طاوسیان، علی، الهوردی، مرادعلی و رضایی، حجت (1394). تحلیل فضایی توسعهیافتگی فرهنگی شهرستانهای استان یزد. برنامهریزی و آمایش فضا، دورة 19، شمارة 3، صفحات 128-99. رزمی، جعفر، رضایزدی، سارا و انوری، منا (1387). معرفی شاخصهای ارزیابی و بررسی روند توسعة پایدار شهری در کلانشهر تهران. فرایند مدیریت و توسعه، دورة 21، شمارة 1، صفحات 30-5. زنگنه، مهدی (1395). ارزیابی و تحلیل شاخصهای توسعة انسانی در مناطق شهری کشور. جغرافیا و توسعة فضای شهری، دورة 3، شمارة 1، صفحات 160-149. ساسانپور، فرزانه و حاتمی، افشار (1396). تحلیل فضایی رقابتپذیری آموزشی استانهای کشور. اقتصاد و مدیریت شهری، دورة 5، شمارة 19، صفحات 61-45. شکویی، حسین و کاظمی محمدی، سید مهدی (1383). مؤلفههای اجتماعی- اقتصادی توسعة پایدار شهری (پژوهش موردی قم). مجموعة مقالات همایش شهرسازی ایران، شیراز. فاضلی، محمد، فتاحی، سجاد و زنجان رفیعی، سیده نسترن (1392). توسعة اجتماعی، شاخصها و جایگاه ایران در جهان. مطالعات توسعة اجتماعی فرهنگی، دورة 2، شمارة 1، صفحات 182-159. فتحاللهی، جمال، کفیلی، وحید و تقیزادگان، علیرضا (1396). شکاف توسعة استانهای ایران. پژوهشهای اقتصاد توسعه و برنامهریزی، دورة 5، شمارة 2، صفحات 118-99. فرجی سبکبار، حسنعلی، حسینی، علی، عشورنژاد، غدیر، سلیمانی، هادی، شیریپور، مهدی و احمد توزه، واحد (1394). تحلیل و ارزیابی توسعة سکونتگاهی در نواحی شهری استان آذربایجان شرقی با ترکیبی نوین از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره. آمایش جغرافیایی فضا، دورة 5، شمارة 17، صفحات 54-28. کلانتری، خلیل و عبدالهزاده، غلامحسین (1391). برنامهریزی فضایی و آمایش سرزمین. چاپ اول، تهران: انتشارات پردیس دانش. کنیسی، عبدالکاظم (1389). شاخصهای توسعة انسانی در استانهای ایران. فصلنامة علوم بهداشتی، دورة 2، شمارة 2، صفحات 62-55. کاظمی، مهدی و زمانیان، غلامرضا (1384). تحلیلی از وضعیت توزیع درآمد در مناطق شهری استان سیستان و بلوچستان. مجلةجغرافیاوتوسعه، دورة 3، شمارة 5، صفحات 160-141. گریفین، کیث و مک کنلی، تری (1377). توسعةانسانی:دیدگاهوراهبرد. ترجمة غلامرضا خواجهپور، تهران: انتشارات وداد. لفت ویچ، آدریان (1383). دموکراسیوتوسعه. ترجمة احمد علیقلیان و افشین خاکباز، تهران: انتشارات طرح نو. مابوکونج، آ.ال؛ آر.پی میسرا (1368). توسعة منطقهای روشهای نو. ترجمة عباس مخبر، تهران: انتشارات برنامه و بودجه. محمدی، علیرضا (1392). راهبرد توسعة منطقهای RDS)). اولینهمایشملیجغرافیا، شهرسازیوتوسعةپایدار، تهران. میسرا، آر.پی (1364). مفهوم توسعه، مشخصههای جامعة عقبافتاده. مجلةجهاد (ترویجکشاورزی و توسعة روستایی)، شمارة 76، صفحات 15-12. نوبخت، محمدباقر، غلامی نتاج، سعید و حسنی، زهرا (1390). کارکردهای الگوی توسعه. راهبرد، دورة 20، شمارة 61، صفحات 231-213. هاروی، دیوید (1376). عدالت اجتماعی و شهر. ترجمة محمدرضا حائری، فرخ حسامیان و بهروز منادیزاده، تهران: شرکت پردازش و برنامهریزی شهری. هیلهورست، جوزف (1370). توسعة منطقهای برداشتی سیستمی. ترجمة غلامرضا شیرازیان، مرضیه صدیقی و ابوالقاسم حسینیون، تهران: سازمان برنامه و بودجه. یاسوری، مجید، حاتمینژاد، حسین و اسدزاده، هانیه (1394). تمرکزگراییدرتهرانروندها وسیاستها. تهران: انتشارات سیمای دانش. References
Apostolache, M. A. (2014). Regional development in Romania–from regulations to practice. Procedia Economics and Finance, 8, pp. 35-41. Babaie Fard, A. (2010). Cultural development and social development in Iran. Social Refah Journal, 10(37), pp. 7-56 (in Persian). Bellù Lorenzo, G. (2011). Development and development paradigms a (reasoned) review of prevailing visions. Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO Issue Papers EASYPol Module. Borgatta, E., Montgomery, F., & Rhonda J. V. (2000). Encyclopedia of sociology. Vol. 1, London and New York: Macmillan Reference USA. Bryman, A. (1999). Quality and quantity in social research. London: Unwin Humanly Press. Dupont, V. (2007). Do geographical agglomeration, growth and equity Conflict?. Regional Science, 86(2), pp. 193-213. Estes, R. I. (2001). Social welfare and social development: Partners or competitors. University of Pennsylvania. Fatolahi, J., Kafili, V., & Taghizadeghan, A. (2017). Development divides in Iran Provinces. Journal of Economic Development and Planning, 5(2), pp. 99-118 (in Persian). Fazeli, M., Fatahi, S., & Zanjan Rafiee, S. (2013). Social Development, Indicators and Status of Iran in World. Journal of Socio - Cultural Development Studies,, 2(1), pp. 159-182 (in Persian). Gilbert, A., & Gugler, J. (1984). Cities, Poverty and Development: Urbanization in the Third World. London: Oxford University Press. Griffin, K., & McKinley, T. (1994). Implementing a human development strategy. Springer. Harvey, D. (2010). Social justice and the city. Vol. 1, Georgia: University of Georgia Press. Hekmatnia, H., Tavousian, A., Alahverdi, M. A., & Rezaie, H. (2015). Spatial analysis of development the township of Yazd province with emphasis on cultural factors. MJSP, 19(3), pp. 99-128 (in Persian). Hilhorst, J. G. M. (1967). Regional development theory. Vol. 15, Paris: Mouton & Co. Hosseini, A., & Shiri Pour, M. (2015). Analysis and assessment of settlement development on urban area with the new hybrid multi-criteria decision-making methods, A case study: East Azarbaijan. Geographical Planning of Space, 5(17), pp. 28-54 (in Persian). Izadi, M., Mohammadi, J., & Mohammadi, J. (2013). Analysis of cultural development of Isfahan city using factor analysis method. Journal of Urban - Regional Studies and Research, 4(16), pp. 89-104 (in Persian). Joghataei, F., Mousavi, M. T., & Zahedi Mazandarani, M. J. (2017). Components and dimensions of social development in development programs. Social Refah Journal, 16(63), pp. 55-88. Kalantari, Kh., & Abdolahzadeh, Gh. (2011). Spatial and land use planning. Tehran: Pardis Danesh Publishing (in Persian). Kanisi, A. (2010). Human development index in the provinces of Iran. Journal of Health Science, 2(2), pp. 55-62 (in Persian). Kawachi, I., Subramanian, S. V., & Almeida-Filho, N. (2002). A glossary for health inequalities. Journal of Epidemiology and Community Health, 56(9), pp. 647-652. Kazemi, M., & Zamanian, Gh. (2005). An analysis of income distribution in urban regions of Sistan & Baluchistan. Journal of Geography and Development, 3(5), pp. 141-160 (in Persian). Lees, N. (2010). Inequality as an Obstacle to World Political Community and GlobalSocial Justice. SGIR 7th Annual Conference onInternational Relations, Sweden, September 9-11. Leftwich, A. (1996). Democracy and development: Theory and practice. Boston: Polity Press. Lustig, N., & Ruthanne, D. (1998). The Inter-American Development Bank and poverty reduction: An overview. Washington DC: Inter-American Development Bank. Mirzazadeh, H., & Parizadi, T. (2018). Analysis of factors affecting regional development in Iran. Scientific Journals Management System, 18(50), pp. 179-198 (in Persian). Misra, R. P. (1992). The concept of development: The characters of third nations. Journal of Jahad, 76, pp. 12-15 (in Persian). Mohammadi, A. (2013). Regional development strategy. First national conference of geography, urbanization and sustainable development. Tehran: Civil Aviation Technology College (in Persian). Nobakht, M., Gholami, S., & Hasani, Z. (2011). The applications of development patterns. Journal of Strategy, 20(61), pp. 213-231 (in Persian). Pacione, M. (2003). Urban geography, A global perspective. London: Routledge. Panahi, M. (2015). Cultural development, a requirement for economic, social and political development. Social Development & Welfare Planning, 6(22), pp. 1-23. Pazhohan, M. (2014). Strategies of regional development and strategies of regional network: an introduction to a combination of development agenda in a theoretical paradigm. National Conference of New Theories In Urbanization and Architecture, Gazvin: Azad Islamic University, Gazvin Branch (in Persian). Pourasghar Sangachin, F., Salehi, E., & Dinarvandi, M. (2012). Measurement of the development level of Iran's provinces with factor analysis approach. Town and Country Planning, 4(7), pp. 5-26 (in Persian). Purohit, B. C. (2008). Health and human development at sub-state level in India. Journal of Socio-Economics, 37, pp. 2248–2260. Razmi, J., Reza Yazdi, S., & Anvari, M. (2008). Introduction of evaluation indicators and investigation of the urban sustainable development process in Tehran. Journal of Management and Development Process, 21(1), pp. 5-30 (in Persian). Sasanpour, F., & Hatami, A. (2017). The spatial analysis of educational competitiveness of Iran provinces. IUESA, 5(19), pp. 45-61 (in Persian). Shakouie, H., Kazemi Mohammadi, S. (2012). The social and economic indicators of urban sustainable development case study: Qom. National Conference of Iran Urbanization, Shiraz (in Persian). UNCRD (1988). Regional development dialogue. International Journal Publishing High Quality, 7(1), pp. 31-32. UNIRSD (2016). Transformations to equity and sustainability: UNIRSD Strategy 2016-2020. Available in: http://www.unrisd. United Nation (2002). Financing globle social development symposium February 7, Annotated Agenda and Programe of work, Department of economic and social Affairs. United Nation, NewYork. Verri, L. L. S., & Johnson, R. A. (2007). Confidence bounds and hypothesis tests for normal distribution coefficients of variation, communications in statistics. Theory and Methods, 36, pp. 2187-2206. World Bank, Operations Evaluation Department (2005). Putting social developmentto work for the poor: An OED Review of World Bank Activities. Washington DC. Yasouri, M., Hataminejad, H., & Asadzadeh, H. (2015). Concentration in Tehran, trends and policies: Tehran: Simaie Danesh Publishing (in Persian). Zanganeh, M. (2016). Evaluation and analysis of human development indices in urban areas. Journal of Geography and Urban Space Development, 3(1), pp. 149-160. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,082 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,028 |