پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,112,609 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,216,346 |
ارزیابی سیل‌خیزی زیرحوضههای آبریز گادر بر اساس پارامترهای مورفومتری و همبستگی آماری | ||
| مجله علمی " آمایش سرزمین " | ||
| مقاله 9، دوره 12، شماره 1، فروردین 1399، صفحه 205-224 اصل مقاله (1023.38 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jtcp.2020.293947.670048 | ||
| نویسندگان | ||
| مجتبی یمانی* 1؛ موسی عباسی2 | ||
| 1استاد، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| اولویت‌بندی زیرحوضهها از نظر پتانسیل سیل‌خیزی تأثیری مهم در مدیریت حوضة آبریز دارد. هدف اولویت‌بندی سیل‌خیزی در زیرحوضهها ارائة الگویی برای کاهش خطرات سیل و ارزیابی نقش زیرحوضهها در دبی اوج هیدروگراف سیلاب خروجی از حوضه است. در پژوهش حاضر پتانسیل سیل‌خیزی زیرحوضهها بر اساس پارامترهای 12گانة مورفومتری و اولویت‌بندی زیرحوضههای آبریز گادر بر اساس روش ترکیبی آنالیز مورفومتریک و همبستگی آماری انجام گرفت. ابتدا، مقادیر 12 پارامتر مورفومتری و شاخص Cv محاسبه شده، و زیرحوضهها از نظر پتانسیل سیل‌خیزی پهنه‌بندی شدند. سپس، ارتباط بین پارامترها و تعیین وزن تأثیر هر یک با روشهای همبستگی تاو کندال و آنالیز مجموع وزنی (WSA) تحلیل شد. در نهایت، شاخص اولویت‌بندی زیرحوضهها (SWPI) بر اساس روش ترکیب خطی وزنی (WLS) برای هر یک از زیرحوضهها محاسبه شد. به‌منظور اعتبارسنجی نتایج دادههای موقعیت سیلهای مخرب گذشته در حوضة آبریز گادر به‌کار گرفته شد. نتایج نشان داد در روش پتانسیل سیل‌خیزی که بر اساس 12 پارامتر مورفومتری محاسبه‌شده، زیرحوضههای شیخان‌چای و صوفیان‌چای پتانسیل زیاد سیل‌خیزی، زیرحوضه چشمه‌دول، پتانسیل متوسط، و زیرحوضههای گدار‌چای و نهر نلیوان، پتانسیل کمی برای سیل‌خیزی دارند. در واقع، 83/33 درصد مساحت حوضة گادر دارای پتانسیل خطر زیاد، 28/14 درصد دارای پتانسیل خطر متوسط، و 88/51 درصد دارای پتانسیل خطر کم میباشند. نتایج پارامترهای مورفومتری و همبستگی آماری نشان داد به ترتیب، زیرحوضههای شیخان‌چای و صوفیان‌چای با مقادیر 1/24 و 10/21 اولویتدارترین زیرحوضهها شناسایی شدند. مقایسة نتایج دو روش با شرایط مورفومتری و ژئومورفولوژی زیرحوضهها نشان میدهد نتایجی که با تکیه بر 12 پارامتر مورفومتری حاصل شده است، تطبیق بیشتری با شرایط ژئومورفیک حوضه دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اولویت‌بندی؛ آنالیز همبستگی آماری؛ پارامترهای مورفومتری؛ پتانسیل سیل‌خیزی؛ زیرحوضههای گادر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluation of Flooding below Gadar Catchments based on Morphometric Parameters and Statistical Correlation | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mojtaba Yamani1؛ Mousa Abbasi2 | ||
| 1Professor, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Ph.D. Student, Faculty of Geography, Kharazmi University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Prioritizing sub-basins in terms of flooding potential has an important impact on catchment management. The purpose of prioritizing flood basins below basins is to provide a model to reduce flood hazards and evaluate the role of sub basins in peak discharge hydrograph of outflow from basin. In this study, flood potentials of sub-basins were determined based on 12 morphometric parameters and prioritization of Gadar sub-basins based on combined morphometric analysis method and statistical correlation. Initially, values of 12 morphometric parameters and index (Cv) were calculated and sub-basins were zoned for flood potential. Then, the relationship between the parameters and the effect weight of each were analyzed using Kendall's blend correlation and weighted sum analysis (WSA). Finally, Sub-Basin Prioritization Index (SWPI) was calculated based on WLS method for each sub-basin. In order to validate the results, past destructive flood location data in the Gadar catchment were used. The results showed that in the flood potential method based on 12 morphometric parameters calculated under Sheikhan tea and Sufian tea basins with high flood potential, sub-spring source basin with medium potential and Godard tea basins and Nalivan creek basins have They have little potential for flooding. In fact, 33.83% of Gadar basin area has high risk potential, 14.28% has moderate risk potential and 51.88% has low risk potential. The results of morphometric parameters and statistical correlation showed that sub-basins of Sheikh tea and Sufian tea with 24.1 and 21.10 priority sub-basins were identified respectively. Comparison of the results of the two methods with the morphometric and geomorphologic conditions of the sub-basins shows that the results obtained by relying on 12 morphometric parameters are more in line with the geomorphic conditions of the basin. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Flood potential, Prioritization, Morphometric parameters, Statistical correlation analysis, Sub-basins gadar | ||
| مراجع | ||
|
پروین، منصور (1398). ارزیابی پتانسیل سیل‌خیزی با استفاده از تحلیل پارامترهای مورفومتریک مطالعة موردی: حوضة سرپل زهاب. پژوهشهای دانش زمین، دورة 10، شمارة 39، صفحات 190- 174. رحمتی ، امید، طهماسبی‌پور، ناصر و پورقاسمی، حمیدرضا (1394). اولویت‌بندی سیل‌خیزی بر اساس آنالیز مورفومتریک و همبستگی آماری، مطالعة موردی: زیرحوضههای آبخیز استان گلستان. مجلة اکو هیدرولوژی، دورة 2، شمارة 2، صفحات 161 – 151. زهتابیان، غلامرضا، قدوسی، جمال، احمدی، حسن و خلیلی‌زاده، مجتبی (1388). بررسی اولویت پتانسیل سیل‌خیزی زیرحوضههای آبخیز و تعیین مناطق مولد سیل در آن (مطالعة موردی: حوضة آبخیز مارمه استان فارس). فصل‌نامة جغرافیای طبیعی، شمارة 6، صفحات 38 – 27. شیرانی، کورش و چاوشی، ستار (1396). پهنه‌بندی سیل‌خیزی حوضه با تأکید بر تحلیلهای کمی ژئومورفومتریک؛ مطالعة موردی: حوضة آبخیز زهره جراحی. نشریة علوم آب و خاک، دورة 22، شمارة 4، صفحات 72-59. محمدی، علی‌اصغر و احمدی، حسن (1390). اولویت‌بندی زیرحوضهها جهت ارائة برنامههای احیایی آبخیزداری (مطالعة موردی: حوضة آبخیز معروف). فصل‌نامة جغرافیایی سرزمین، دورة 8، شمارة 29، صفحات 77 – 69. نیری، هادی، سالاری، ممند و میرزامرادی، اسرین (1395). پتانسیل سیل‌خیزی حوضههای آبریز استان کردستان با به‌کارگیری شاخصهای مورفومتری و تحلیلهای آماری.پژوهشهایکمّی، دورة 5، شمارة 1، صفحات 190 -181. References Aher, P., Adinarayana, J., & Gorantiwar, S. D. (2014). Quantification of morphometric characterization and prioritization for management planning in semi-arid tropics of India: A remote sensing and GIS approach. Journal of Hydrology, 511, pp. 850-860. Abuzied, S. M., & Mansour, B. M. (2018). Geospatial hazard modeling for the delineation of flash flood-prone zones in Wadi Dahab basin, Egypt. Journal of Hydroinformatics, 21(1), pp. 180-206. Angillieri, M. Y. E. (2008). Morphometric analysis of Colangüil river basin and flash flood hazard, San Juan, Argentina. Environmental Geology, 55(1), pp. 107-111. Altaf, S., Meraj, G., & Romshoo, S. A. (2014). Morphometry and land cover based multi-criteria analysis for assessing the soil erosion susceptibility of the western Himalayan watershed. Environmental Monitoring and Assessment, 186(12), pp. 8391-8412. Bapalu, G. V., & Sinha, R. (2005). GIS in flood hazard mapping: A case study of Kosi River Basin, India. GIS Development Weekly, 1(13), pp. 1-3. Bhatt, S., & Ahmed, S. A. (2014). Morphometric analysis to determine floods in the Upper Krishna basin using Cartosat DEM. Geocarto International, 29(8), pp. 878-894. Bajabaa, S., Masoud, M., & Al-Amri, N. (2014). Flash flood hazard mapping based on quantitative hydrology, geomorphology and GIS techniques (case study of Wadi Al Lith, Saudi Arabia). Arabian Journal of Geosciences, 7(6), pp. 2469-2481. Chowdary, V. M., Chakraborthy, D., Jeyaram, A., Krishna Murthy, Y. V. N., Sharma, J. R., & Dadhwal, V. K. (2013). Multi-Criteria decision making approach for watershed prioritization using Analytic Hierarchy Process Technique and GIS. Water Resource Management, 27, pp. 3555-3571. Chorley, R. J., Malm, D. E. G., & Pogorzelski, H. A. (1957). A new standard for estimating basin shape. American Journal of Science, 255, pp. 138-141. Horton, R. E. (1945). Erosional development of streams and their drainage basins; hydrophysical approach to quantitative morphology. Geological Society of America Bulletin, 56(3), pp. 275-370. Kumar, R., Kumar, S., Lohani, A. K., Nema, R. K., & Singh, R. D. (2015). Evaluation of geomorphological characteristics of a catchment using GIS. GIs India, 9(3), pp. 13-17. Lykoudi, E., & Zanis, D. (2004). The influence of drainage network formation and characteristics over a catchment’s sediment yield. In: Proceedings of second international conference on fluvial hydraulics-river flow, University of Napoli-Federico II, Naples, pp. 793-800. Mohammadi, A. A., & Ahmadi, H. (2011). Prioritization of sub-basins for presentation of watershed restoration plans (Case study: Famous Watershed). Land Geoscience Quarterly, 29, pp. 77 - 69 (in Persian). Nayiri, H., Salari, M., & Mirza Moradi, E. (2016). Flooding potential of watersheds of Kurdistan province using morphometric indices and statistical analyzes. Journal of Quantitative Research, 5(1), pp. 190 - 181 (in Persian). Ozdemir, H., & Bird, D. (2009). Evaluation of morphometric parameters of drainage networks derived from topographic maps and DEM in point floods. Environmental Geology, 56, pp. 1405-1415. Patton, P. C., & Baker, V. R. (1976). Morphometry and floods in small drainage basins subject to diverse hydrogeomorphic controls. Water Resources Research, 12, pp. 941-952. Parvin, M. (2019), Evaluation of flood potential using morphometric parameters analysis Case Study: Sar-e Pol Zabab Basin. Earth Knowledge Research, 39, pp. 174-190 (in Persian). Pallard, B., Castellarin, A., & Montanar, A. (2009). A look at the links between drainage density and flood statistics. Hydrology and Earth System Sciences, 13, pp. 1019-1029. Rahmati, O., Tahmasebi Pour, N., & Pour Ghasemi, H. R. (2015). Flood prioritization based on morphometric analysis and statistical correlation case study: Sub-watersheds of Golestan Province. Journal of Eco Hydrology, 2 (2), pp. 161 - 151 (in Persian). Strahler, A. N. (1964). Quantitative geomorphology of drainage basins and channel networks. pp. 4-11. In: Chow, V.T. (Ed.), Handbook of Applied Hydrology, New York: McGraw Hill Book Company. Shirani, K., & Chavoshi, S. (2017). Basin flood zoning with emphasis on quantitative geomorphometric analysis case study: Zohreh Jarrahi Watershed. Journal of Water and Soil Science, pp.59-72 (in Persian). Samson, S. A., Eludoyin, A. O., Ogbole, J., Alaga, A. T., Oloko-Oba, M., Okeke, U. H., & Popoola, O. S. (2016). Drainage Basin Morphometric 3. Analysis for Flood Potential Mapping in Owu Using Geospatial Techniques, Journal of Geography. Environment and Earth Science International, 4(3), pp. 1-8. Smith, K. G. (1958). Standards for grading texture of erosional topography. American Journal of Science, 248(9), pp. 655-668. Singh, S., & Singh, M. C. (1997). Morphometric analysis of Kanhar river basin, National Geographic Journal. India, 43(1), pp. 31-43. Wentz, E. A. (2000). A shape definition for geographic applications based on edge, elongation and perforation. Geographical Analysis, 32(2), pp. 95-112. Zahhtabian, Gh., Ghodousi, J., Ahmadi, H., & Khalilizadeh, M. (2009). Investigation of the priority of flood potentials under watersheds and determination of flood generating areas (Case study: Fars Province Marmeh Basin). Journal of Geography Natural, 2(6), pp. 38-27 (in Persian). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 507 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 493 |
||