پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,098,023 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,205,602 |
سنجش و ارزیابی میزان تاب‌آوری کالبدی مناطق شهری در برابر سوانح (مطالعۀ موردی: جزیرۀ کیش) | ||
| پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری | ||
| دوره 8، شماره 2، تیر 1399، صفحه 259-278 اصل مقاله (902.73 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2019.262070.938 | ||
| نویسندگان | ||
| کرامت الله زیاری* 1؛ احمد پوراحمد1؛ رحمت‌اله فرهودی2؛ محمدرضا معمارزاده3 | ||
| 1استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3دکتری رشتة جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، پردیس بین‌المللی کیش دانشگاه تهران، کیش، ایران | ||
| چکیده | ||
| از آنجا که شهرها و شهرک‌ها در اندازة اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، زیست‌محیطی و فرهنگی و نحوة قرارگرفتن در معرض خطرپذیری متفاوت هستند، هریک از آن‌ها رویکرد متفاوتی در سوانح دارند که ضرورت انجام پژوهش در این خصوص و بررسی معیارها و شاخص‌های مرتبط و تأثیرات آن بر تاب‌آوری شهری و ساختار شهری را ایجاب می‌کند. این پژوهش کاربردی و توصیفی- تحلیلی است که هدف آن شناسایی عوامل مؤثر تاب‌آوری و شاخص‌های کالبدی محله‌های شهری، سنجش و ارزیابی میزان تاب‌آوری کالبدی در محله‌های جزیرة کیش است. جامعة آماری این پژوهش، همة خانوارهای ساکن در محله‌های جزیرة کیش است. برای انجام پژوهش، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برآورد شد. حجم نمونة مردم ساکن در جزیرة کیش 384 نفر از سرپرستان خانوار ساکن در جزیرة کیش هستند. در این پژوهش ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، شاخص‌ها و عوامل مؤثر بر تاب‌آوری کالبدی اجتماع شهری شناسایی و تعریف عملیاتی شدند و سپس با استفاده از روش میدانی و پرسشنامه، جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش صورت گرفت و در مرحلة بعد با استفاده از روش فریدمن وضعیت محله‌های جزیرة کیش از نظر تاب‌آوری مطالعه شد. سپس براساس مؤلفه‌های تأثیرگذار وضعیت تاب‌آوری مناطق مشخص شد. براساس این پژوهش، نتایج تحلیل داده‌های پژوهش و رتبه‌بندی به‌دست‌آمده از مؤلفه‌های تاب‌آوری جزیرة کیش، شاهد این مهم هستیم که بعد کالبدی جزیرة کیش در رتبه‌بندی مؤلفه‌های تاب‌آوری در پایین‌ترین ردیف قرار گرفته است و نیاز است در رشد و توسعة جزیرة کیش در مقایسه با تقویت شاخص‌های تاب‌آوری کالبدی اقدامات جدی صورت بگیرد. نتایج نشان می‌دهد از نظر تاب‌آوری کالبدی محلة نوبنیاد و عرب‌ها به‌ترتیب در بهترین و بدترین وضعیت قرار دارند و محله‌های نوار سیاحتی، اراضی شرقی و صدف در رتبه‌های دوم و سوم و چهارم هستند؛ پس ضروری است تا با انتخاب راهبرد متناسب و جذب سرمایه‌گذاری‌های مناسب و با توجه به ضوابط شهرسازی و کنترل‌های لازم، طی برنامه‌های معین در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت، جزیرة کیش پایش و تقویت شود. همچنین به‌دلیل داشتن قابلیت اجرایی می‌توان از چارچوب این پژوهش برای رتبه‌بندی میزان تاب‌آوری در سایر محله‌ها و نواحی شهری استفاده کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاب‌آوری؛ جوامع شهری؛ خطرپذیری؛ جزیرة کیش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluating and Assessing the Physical resilience of Urban Areas Against Accidents, A case Study of Kish Island | ||
| نویسندگان [English] | ||
| karamatollah ziyari1؛ Ahmad Pourahmad1؛ Rahmatollah Farhodi2؛ Mohammad Reza Memarzadeh3 | ||
| 1uni tehran | ||
| 2Assistant Professor, Department of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3student Ph.D of Geographical Urban Planning,uni Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Cities and towns are not equally threatened by different dangers that potentially threatens them. This is because of different social, physical, environmental and cultural sizes of the cities. Therefore, each city or town follows a different approach. This requires thorough research studies on investigating the criteria and related indexes and their impacts of urban structure and resilience. This study has a practical nature and uses descriptive- analytical method to identify the effective resilience factors and physical indexes of urban neighborhoods, and also to evaluating and assess the physical resilience of Kish Island’s neighborhoods. The researcher attempts to present a framework for evaluating the rate of physical resilience. Then the data was collected by field methodology and questionnaire. In the next step, the conditions of neighborhoods in terms of resilience were provided by Friedman method and the resilience condition of the neighborhoods were calculated based on the effective parameters. The results showed that Nobonyad and Arabha Neighborhoods are respectively the best and the worst neighborhoods in terms of resilience. The second, third and the fourth rank of high resilience are line of the beach and respectively belongs to Eest and Sadaf neighbuor hoods. Due to the executive capability of the findings of this research study it is possible to provide a framework for evaluating and assessing the resilience of other urban neighborhoods. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Resilience, Urban communities, physical index, Kish Island | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، عبدالمجید، سعید فتحی و ابراهیم اکبری، 1397، «ارزیابی تاب‌آوری محیط شهری در برابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر زمین‌لرزه با استفاده از منطق فازی و GIS (مطالعة موردی: شهر ارومیه)»، جغرافیا و مخاطرات محیطی، شمارة 27، صص 57-73. ایران‌نژاد، مهدی، 1377، روش‌های پژوهش در علوم اجتماعی، نشر مدرن، تهران. بهرامی، سیروان، رحیم سرور و فریده اسدیان، 1396، «تحلیلی بر وضعیت تاب‌آوری محلات شهر سنندج (مطالعة موردی: محلات سرتپوله، شالمان و حاجی‌آباد)»، فصلنامة مطالعات محیطی هفت‌حصار، سال ششم، شمارة 22، صص 45-62. پاشاپور، حجت‌اله و محمد پوراکرمی، 1396، «سنجش ابعاد کالبدی تاب‌آوری شهری در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله) (مطالعة موردی: منطقة 12 شهر تهران)»، فصلنامة علمی-پژوهشی مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، دورة دوازدهم، شمارة 4، صص 985-1002. پریزادی، طاهر و حبیب‌اله فصیحی، 1396، باقرشهر، شهر تاب‌آور؛ برنامه‌ریزی راهبردی ارتقای تاب‌آوری شهری، طرح پژوهشی، مجری طرح: دانشگاه خوارزمی-کارفرما: شهرداری باقرشهر، تهران. رضایی، محمدرضا، 1392، «ارزیابی تاب‌آوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی (مطالعة موردی: زلزلة محله‌های شهر تهران)»، فصلنامة مدیریت بحران، شمارة 3، صص 27-38. سرشماری نفوس و مسکن عمومی، 1395، مرکز آمار ایران، تهران. شرفی، حجت‌الله، جلال‌آبادی، لیلا و مرضیه جعفری، 1393، «تحلیل تطبیقی شاخص‌های توسعة پایدار شهر بم از زلزلة سال 1382 با سایر نواحی شهری کشور»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شمارة 3، صص 587-602. شیخی، حجت، 1931، «تحلیل توان‌های محیطی برای توسعة شهری (مطالعة موردی: شهر ایلام)»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شمارة 1، صص 111-121. حبیبی، کیومرث و احمد پوراحمد، 1384، توسعة فیزیکی شهر سنندج با استفاده از GIS، چاپ اول، دانشگاه کردستان. رفیعیان، مجتبی، رضایی، محمدرضا، عسگری، علی، پرهیزگار، اکبر و سیاوش شایان، 1390، «تبیین مفهوم تاب‌آوری و شاخص‌سازی آن در مدیریت سوانح اجتماع‌محور (CBDM)»، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، شمارة 4، صص، 19-41. مقیمی، مصطفی و محمدعلی بهشتی‌نیا، 1396، «بهبود کیفیت انتقال مصدومان هنگام وقوع بلایای طبیعی از نقاط مختلف جغرافیایی»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی شمارة 3، صص 539-551. Ahmadi, A., Fathi, S., and Akbari, E., 2018, Evaluating the Resilience of Urban Environment Against Natural Hazards, Emphasizing Earthquake Using Fuzzy Loggic and GIS (Case Study of Urmia), Geography and Environmental Hazards, Vol. 27, PP. 57-73. (In Persian) Bahrami, S., Sorour, R., and Asadian, F., 2017, An Analysis of the Resilience Status of Neighborhoods of Sanandaj (Case Study of Sartopouleh, Shalmaan, and Haaji Abad), Faft Hesar Journal of Environmental Studies, Vol. 22, No. 6, PP. 45-62. (In Persian) Comfort, L. et al., 1999, Reframing Disaster Policy: the Global Evolution of Vulnerable Communities, Environmental Hazards, Vol. 1, PP. 39–44. (In Persian) Davis, I., and Izadkhah, Y., 2006, Building Resilient Urban Communities, Article From OHI, Vol. 31, No. 1, PP. 11-21. Habibi, K., and Pourahmad, A., 2005, Physical Development of Sanandaj Using GIS, Sanandaj: University of Sanandaj Publication. (In Persian) Holling, C. S., 1973, Resilience and Stability of Ecological Systems, Annual Review of Ecology and Systematics, Vol. 1, No. 4, PP. 1–23. Iran Nejad, M., 1998, Research Methodologies in Social Sciences, Tehran: Modiran Publication. (In Persian) Mayunga J. S., 2007, Understanding and Applying the Concept of Community Disaster Resilience: A Capital-Based Approach: A Draft Working Paper Prepared For the Summer Academy for Social Vulnerability and Resilience Building, PP. 22 - 28. Moghimi, M., and Beheshti Nia, M. A., 2017, Injured Transportation Quality Enhancement During Natural Disaster From the Various Geographical Zones, Human Geography Researches, Vol. 49, No. 3, PP. 539-551. (In Persian) Pashapour, H., and Pourakrami, M., 2017, Measuring the Physical Dimensions of Urban Resilience Against Natural Hazards (Earthquake) (Case Study: District 12 of Tehran City), Journal of Studies of Human Settlements Planning, Vol. 12, No. 4, PP. 985-1002. (In Persian) Pimm, S. L., 1984, The Complexity and Stability of Ecosystems, Nature 307, PP. 321–326. Pourahmad, A. Shama’ei. A. (2013). Improvement and Urban Renewal From the Perspective of Geography. Public Census of Population and Housing, 2016, Iran Statistics Center. Rafieian, M. et al., 2011, The Concept of Resilience and Indicators of the Communitybased Disaster Management (CBDM), Spatial Planning, Vol. 15, No. 4, PP. 19- 41. (In Persian) Rafieian, M., Rezaei, M. R. Asgari, A., Parhizgar, and Siavosh, A., 2011, Explaining the Concept of Resilience and Its Indexes Framework in Community-Based Disaster Management (CBDM), Journal of Spatial Planning, Vol. 4, PP. 19-41. (In Persian) Rezaei, M. R., 2010, Explaining the Resilience of Urban Societies in Order to Decrease the Effects of Natural Disasters (Earthquake) (Case Study: Tehran Megacity). Rezaei, M. R., Safar Gaed Rahmati, S, and Hosseini, S. M., 2014, Site Selection for Rescue Center Using Analytic Network Process and GIS Fuzzy in Yazd City, Human Geography Reseearch Quarterly, Vol. 46, No. 1, PP. 85-101. (In Persian) Rezaei, M., 2010, Explain the Resilience of Urban Communities to Reduce the Effects of Natural Disasters (Earthquakes), Case Study: Tehran, Ph.D. Dissertation, Supervisor: M. Rafieian and A. Asgari, Tarbiat Modarres University, Tehran. (In Persian) Rezaei, M., 2013, Evaluate the Economic and Institutional Resilience of Urban Communities Against Natural Disasters, Case Study: Neighborhood Quake in Tehran, Crisis Management Journal, Vol. 2, No. 3, PP. 27- 38. (In Persian) Sharafi, H., Jalalabadi, L., and Jafari, M., 2014, Comparative Analysis of Sustainable Development Indicators in Bam After the Earthquake of 2003 and In the Other Urban Areas of Iran, Human Geography Researches, Vol. 46, No. 3, PP. 587- 602. (In Persian) Sheikhi, H., 2012, Environmental Power Analysis for Urban Development (Case Study: Ilam), Human Geography Researches. Vol.1, No. 121, PP. 105-111. (In Persian) Tierney, K., and Bruneau, M., 2007, Conceptualizing and Measuring Resilience: A Key to Disaster Loss Reduction, TR News, PP. 14–17. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 799 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 659 |
||