رضانژاد, علی, محسنی دهکلانی, محمد, جهانی, علی اکبر. (1400). واکاوی ماهیت تعزیرات منصوص شرعی با رویکرد انتقادی از منظر فقهی و حقوقی. , 17(3), 821-847. doi: 10.22059/jorr.2020.298970.1008750
علی رضانژاد; محمد محسنی دهکلانی; علی اکبر جهانی. "واکاوی ماهیت تعزیرات منصوص شرعی با رویکرد انتقادی از منظر فقهی و حقوقی". , 17, 3, 1400, 821-847. doi: 10.22059/jorr.2020.298970.1008750
رضانژاد, علی, محسنی دهکلانی, محمد, جهانی, علی اکبر. (1400). 'واکاوی ماهیت تعزیرات منصوص شرعی با رویکرد انتقادی از منظر فقهی و حقوقی', , 17(3), pp. 821-847. doi: 10.22059/jorr.2020.298970.1008750
رضانژاد, علی, محسنی دهکلانی, محمد, جهانی, علی اکبر. واکاوی ماهیت تعزیرات منصوص شرعی با رویکرد انتقادی از منظر فقهی و حقوقی. , 1400; 17(3): 821-847. doi: 10.22059/jorr.2020.298970.1008750
واکاوی ماهیت تعزیرات منصوص شرعی با رویکرد انتقادی از منظر فقهی و حقوقی
1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران
2دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران
3استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران
چکیده
قانونگذار قانون مجازات اسلامی سیاست تفکیک میان تعزیرات منصوص از غیرمنصوص شرعی را در پیش گرفته است. وی در این باره معیار و مصداق مشخصی ارائه نکرده است. درحالی‌که استثنا کردن تعزیرات منصوص از برخی نهادهای قانونی، سبب بروز تفاسیر متعدد و اشکالات عدیده‌ای به مقنن شده است. نوشتار حاضر با روش تحلیلی انتقادی به‌دنبال آن بوده است که اولاً معیار دقیقی برای تعزیرات منصوص ارائه دهد و ثانیاً اشکالات وارد به دیدگاه قانونگذار را بیان کند. ازاین‌رو نتایج ذیل حاصل جهد علمی پژوهشگران مقالۀ پیش رو است: نخست آنکه ملاک مطرح‌شده برای شناخت تعزیرات منصوص، مجازات‌های مقدر شرعی غیرمضبوط است که با عنایت به قاعدۀ التعزیر بمایراه الحاکم، اجرا یا عدم اجرای آن برحسب مصالح و مفاسد مقتضی، به تشخیص حاکم اسلامی است؛ دوم، سیاست قانونگذار در برخورد با تعزیرات منصوص شرعی از حیث رعایت احتیاط در اعمال مجازات‌های اسلامی و ابتنای مجازات بر تخفیف در تنافی با اهداف تعزیرات بوده و عدم رعایت رویکردی یکپارچه در خصوص تمام مقررات و ضوابط تعزیرات منصوص با اشکال مواجه است.
Investigating the Nature of the Prescribed Religious Punishments; A Critical Approach from the Jurisprudential and Legal Perspectives
نویسندگان [English]
Ali Rezanezhad1؛ Mohammad Mohseni Dehkalani2؛ Aliakbar Jahani3
1Ph.D student, Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Faculty of Theology and Islamic Studies, Mazandaran University, Mazandaran, Iran
2Associate Professor, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law , Faculty of Theology and Islamic Studies, Mazandaran University, Mazandaran, Iran
3Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law , Faculty of Theology and Islamic Studies, Mazandaran University, Mazandaran, Iran
چکیده [English]
The legislator of Islamic Penal Code has proceeded the policy of separating prescribed punishments from non-prescribed punishments, not presenting a clear criterion and instance in this regard. While, excluding of prescribed punishments from a number of legal entities by the legislator has led to numerous interpretations and many drawbacks. Using a critical-analytical method, this article seeks two aims: First, it wants to provide a detailed criterion for prescribed religious punishments (ta'zir). Second, it wants to express the bugs of the legislator's perspective. Therefore, these results are obtained: First, the criterion proposed for the recognition of prescribed religious punishments is predetermined religious penalties that has not minimum or maximum and considering the rule “al-Ta'zir bima yarâhu al-hâkim”, the ruler decides whether or not to execute. Second, legislator's policy of dealing with prescribed religious punishments in terms of being cautious about exercising Islamic penalties and determining the penalties based on discounts is contrary to the goals of ta'zir and not observing a coherent approach to all the rules and regulations of prescribed religious punishments has led to some drawbacks.
کلیدواژه‌ها [English]
Prescribed Religious Punishments, Criterion, Islamic Penal Code
مراجع
آبى، فاضل، حسن بن ابى‌طالب (1417ق). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
آهنگران، محمدرسول؛ سعیدی، مهرداد؛ اورسجی، رضا (1395). «بررسی حدود غیر موضوعه (مادۀ 220 ق‌م‌ا) با رویکرد فقه مقارن»، فصلنامۀ حقوق جزا و سیاست جنایی، دورۀ 1، ش 2، ص 253 –
ابن‌منظور، ابوالفضل؛ جمال‌الدین، محمدبن‌مکرم (1414ق). لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دارصادر.
اصفهانى، فاضل هندى، محمد بن حسن (1416ق). کشف‌اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
اکبری، محمدجواد؛ هاشمی، سید حسین (1395). «واکاوی مصادیق تعزیرات منصوص در فقه امامیه (تبیین تبصرۀ 2 مادۀ 115 قانون مجازات اسلامی سال 92)»، مجلۀ جستارهای فقهی و اصولی، دورۀ 2، ش3، ص 59 - 33.
خوانسارى، سید احمد بن یوسف (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
رحمانیان، حامد؛ حبیب‌زاده، محمدجعفر (1392). «معیار تفکیک حدود غیر مذکور از تعزیرات منصوص در قانون مجازات اسلامی 1392»، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش 84، ص 123 –
ساریخانی، عادل؛ اکرمی، روح‌‌الله (1393). «بررسی فقهی‌حقوقی تعزیرات با تأکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392»، فصلنامۀ پژوهشنامۀ حقوق کیفری، سال پنجم، ش 2، ص 162 –
ساریخانی، عادل؛ توکل‌پور، محمدهادی (1395). «مفهوم‌شناسی تعزیرات منصوص شرعی با تأکید بر نظرهای شورای نگهبان»، فصلنامۀ دانش حقوق عمومی، سال پنجم، ش 14، ص 115 –
سبزوارى، سید عبدالأعلى (1413ق). مهذّب‌الأحکام (للسبزواری)، قم: مؤسسۀ المنار.
