سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,230
تعداد مقالات67,766
تعداد مشاهده مقاله115,220,081
تعداد دریافت فایل اصل مقاله89,966,824
نقیب زاده, احمد, کاک حمد, محمد. (1399). روند بحران کرکوک در تحولات سیاسی منطقه و سناریوهای آتی. , 50(1), 385-401. doi: 10.22059/jpq.2020.267034.1007321
احمد نقیب زاده; محمد کاک حمد. "روند بحران کرکوک در تحولات سیاسی منطقه و سناریوهای آتی". , 50, 1, 1399, 385-401. doi: 10.22059/jpq.2020.267034.1007321
نقیب زاده, احمد, کاک حمد, محمد. (1399). 'روند بحران کرکوک در تحولات سیاسی منطقه و سناریوهای آتی', , 50(1), pp. 385-401. doi: 10.22059/jpq.2020.267034.1007321
نقیب زاده, احمد, کاک حمد, محمد. روند بحران کرکوک در تحولات سیاسی منطقه و سناریوهای آتی. , 1399; 50(1): 385-401. doi: 10.22059/jpq.2020.267034.1007321

روند بحران کرکوک در تحولات سیاسی منطقه و سناریوهای آتی

فصلنامه سیاست
مقاله 20، دوره 50، شماره 1، فروردین 1399، صفحه 385-401    اصل مقاله (599.2 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpq.2020.267034.1007321
نویسندگان
احمد نقیب زاده* 1؛ محمد کاک حمد2
1استاد علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
2دانش‌آموختة دکترای علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
چکیده
شهر کرکوک واقع در کردستان عراق به‌عنوان یک منطقة ژئوپلیتیکی خاورمیانه یکی از عوامل اصلی ظهور بحران‌ها و چالش‌های مابین اقلیم کردستان، عراق و منطقه در صد سال اخیر بوده است.در خصوص اهمیت این مکان جغرافیایی می‌توان به نفت‌خیز بودن این شهر، تنوعات قومی- مذهبی و دعاوی ارضی و قومی تاریخی بر سر آناشاره کرد که امکان ظهور و بروز تنش را در منطقه مدام زنده نگه‌داشته است. این وضعیت کرکوک را از یک مسئله به بحران ملی و بین‌المللی مبدل ساخته است. این نوشتار بر آن است، ضمن توصیف مختصر مختصات جغرافیایی، تاریخی، سیاسی و اقتصادی کرکوک و چگونگی ظهور بحران آن و تنازعات قومی- ژئوپلیتیکی بر سر آن، تبیین و تحلیل کند که این بحران در دورة نظام فدرال عراقچه مراحلی را تجربه کرده است و مسیر احتمالی در رابطه با تحولات ژئوپلیتیکی منطقة آن چگونه خواهد بود. پرسش مطرح این است که تأثیر و تأثر بحران کرکوک در تحولات عراق و منطقه و سناریوهای آتی چگونه خواهد بود؟ در پاسخ به این پرسش این فرضیه نمایان می‌شود که بحران کرکوک تحولات عراق و منطقه را تحت تأثیر قرار داده و اکنون نظام فدرال عراق را با شکاف‌های عمیق‌تر از گذشته روبه‌رو کرده است و این بحران بالفعل با تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از تحولات منطقه استعداد بالقوة تغییرات ژئوپلیتیکی را در بردارد. این وضعیت رابطة دولت عراق را با اقلیم کردستان، آسیب‌پذیر و شکننده کرده و آیندة کرکوک را در ابهام فرو برده که سناریوهای متعددی برای آیندة کرکوک متصور است. یافته‌ها چندین احتمال را جهت حل منازعه ارائه داده است. لیکن گروه‌ها در خصوص بیشتر سناریوها اجماع نظر ندارند و احتمال اینکه این بحران حادتر شود و نظام فدرال از هم بپاشد و در نهایت وضعیت جدید ژئوپلیتیکی را وضع کند، دور از انتظار نیست. مقالة حاضر در چهار بخش تدوین شده است؛ بخش اول تلفیق نظریة ژئوپلیتیک و منازعه، بخش دوم ویژگی‌های عمومی کرکوک، بخش سوم سیر بحران در تحولات جدید و نقش بازیگران دخیل و در نهایت در بخش چهارم احتمالات پیش‌رو و راهکار حل منازعه بررسی شده است.
کلیدواژه‌ها
اقلیم کردستان؛ بحران کرکوک؛ تحولات ژئوپلیتیکی منازعه
عنوان مقاله [English]
THE CRISIS IN KIRKUK IN THE POLITICAL DEVELOPMENTS IN THE REGION AND FUTURE SCENARIOS
نویسندگان [English]
Ahmad Naghibzadeh1؛ Mohamad Kak Hamad2
1Professor; Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
2PhD Graduate ; Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
The city of Kirkuk, located in Kurdistan of Iraq as a geopolitical region of the Middle East, has been one of the main causes of the emergence of crises and challenges among the Kurdistan, Iraq over the last 100 years. Given the importance of this geographical location, it can be characterized by its oil-richness, ethnic-religious diversity, territorial claims and a historical ethnic group that kept alive the possibility of the emergence and tension of the region. This situation has turned Kirkuk from an issue into a national and international crisis. In this study, while briefly describing the geographical, historical, political and economic characteristics of Kirkuk and its emergence of the crisis and ethnic-geopolitical conflicts over it, it is to analyze the crisis experienced during the period of the federal system of Iraq and also describing of the possible path to geopolitical developments in the region. The study is to analyze the impact of the Kirkuk crisis on developments in Iraq and the region and the future scenarios. Hence, it appears that the crisis in Kirkuk has affected the developments in Iraq and the region, and now faces the Iraqi federal system with deeper gaps than those in the past. This actual crisis, with the impact of regional developments, has the potential of geopolitical changes. This situation has made the Iraqi government's relations with the Kurdistan region vulnerable and fragile and has left Kirkuk's future ambiguous, with multiple scenarios for the future of Kirkuk. The findings have provided several possibilities for resolving the challenge, but the groups do not agree on most of the scenarios, and the possibility that crisis will become more critical and at the worst case the federal system might collapse and possibly it could be beginning of new era of geopolitical situation. The paper has been drafted in four parts: the first part is the synthesis of geopolitical theory and conflict, the second part is the general characteristics of Kirkuk, the third part is the cycle of crisis in the new developments and the role played by actors involved, and finally, the fourth part is the leading possibilities and the solution to the dispute. 
کلیدواژه‌ها [English]
Kurdistan Region, Kirkuk Crisis, Conflict, Geopolitical Developments
مراجع

الف) فارسی و عربی

  1. اخباری، محمد؛ ایازی، سید محمدهادی (1386). «وضعیت خاورمیانه در ساختار ژئوپلیتیکی هزارة سوم»، فصلنامۀ ژئوپلیتیک، سال سوم، ش 3، تهران: پاییز.
  2. اخوان کاظمی، مسعود؛ رستمی، فرزاد؛ شاه­ملکی، حامد (1397). «تحلیل رابطۀ اسرائیل و کردستان عراق و پیامدهای امنیتی آن برای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی پژوهشگاه انقلاب اسلامی، سال هشتم، ش 27، تهران: تابستان.
  3. اسدی، علی‌اکبر (1386). دولت‌سازی در عراق جدید و چالش‌های فرارو؛ گزارش راهبردی، مرکز تحقیقات استراتژیک معاونت پژوهش‌های سیاست خارجی، ش 193،تهران: خرداد.
  4. ادمونز، سیسیل جی (1382). کردها، ترک‌ها، عرب‌ها، ترجمة ابراهیم یونسی، تهران: روزبهان.
  5. اکبری، حسین (1388). بحران حاکمیت در عراق، تهران: اندیشه‌سازان نور.
  6. امین، محمدرضا (1386). ناگفته‌های جنگ عراق، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهش امام خمینی(ره).
  7. بشیریه، حسین (1388). جامعه‌شناسی سیاسی(نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی)، تهران: نشر نی.
  8. تری جنیس، جی (1388). سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه نقش لابی‌ها و گروه‌های ذی‌نفوذ، ترجمۀ ارسلان قربان شیخ‌نشین و رضا سیمبر، تهران: سمت.
  9. حاجی‌یوسفی، امیرمحمد؛ سلطانی‌نژاد، احمد (1387). سامان سیاسی در عراق جدید، تهران: وزارت امور خارجه.
  10. حق‌پناه، جعفر (1387). «مسئلة کرکوک و چالش‌های قومی- مذهبی در عراق جدید»، فصلنامة راهبرد دفاعی، سال هشتم، ش 20، تهران: تابستان.
  11. حیدری، محمد؛ محمدی، حمیدرضا (1386). «تحولات ژئوپلیتیکی دهة پایانی قرن بیستم و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامة ژئوپلیتیک، سال سوم، ش 2.
  12. خصباک، شاکر (1927). الأکراد، بغداد: المطبعة شفیق.
  13. دستور جمهوریة العراق (2005). الدائرة الاعلامیة، www.perleman.org، 11/12/2017.
  14. دوئرتی، جیمز؛ رابرت فالتزگراف (1388). نظریه‌های متعارض در روابط بین‌الملل، ترجمة وحید بزرگی و علیرضا طیب، تهران: قومس.
  15. طالبانی، نوری (1381). «سیاست تغییر نژادی همه‌جانبه در کرکوک از گذشته تا به حال»، ترجمة آزاد آرامی، فصلنامة راوه (Rave). ش 3، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران، جهاد دانشگاهی، کانون فرهنگی کازیوه، تهران: تابستان.
  16. طالبانی، نوری (2004). منطقه کرکوک و محاولات واقعها القومی، اربیل: آراس.
  17. عزتی، عزت‌الله (1384). تحلیلی بر ژئوپلیتیک ایران و عراق، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  18. قانون اساسی موقت عراق (2004). سایت میدیا: http://www.mediya.net/xeber/qanun-iraq.htm، بازدید 1395.
  19. کاک‌حمد، محمد (1391). بررسی مسئلة کرکوک در تحولات سیاسی نظام فدرال عراق بعد از سقوط صدام (2003-2013)، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی.
  20. کمپ، جفری؛ هارکاوی، رابرت (1383). جغرافیای استراتژیک خاورمیانه پیشینة مفاهیم و مسائل، ترجمة سید مهدی حسینی متین، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
  21. لیزنبرگ، مایکل (1385).«انفال در کردستان عراق»، ترجمة امیر احمدی آریان، ماه‌نامة بین‌المللی گفتمان نو، ش 2، تهران: شهریور.
  22. مار، فب (1380). تاریخ‌نویس عراق، ترجمة محمد عباس‌پور، مشهد: آستان قدس رضوی.
  23. متقی، ابراهیم (1387). «ژئوپلیتیک تعادل و موازنة نرم، مطالعات موردی خاورمیانه در بین سال‌های 9 ـ 2001»، فصلنامة ژئوپلیتیک، سال چهارم، ش 1.
  24. مجتهدزاده، پیروز (1381). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران: سمت.
  25. مظهر، کمال (1388). کرکوک و توابع آن؛ قضاوت تاریخ و وجدان، ترجمة ابراهیم یونسی، سلیمانیه: پیره‌مرد.
  26. مورلی میلتون، ادوارد؛ هینچ کلیف، پیتر (1385). بحران در خاورمیانه، ترجمة شهرزاد رستگار شریعت‌پناهی، تهران: قومس.
  27. نصری، قدیر؛ سلیمی، آرمان؛ ولدبیگی، آرام (1392). «جایگاه کرکوک در معادلات راهبردی عراق: با تمرکز بر موضوعات کلیدی و کارگزاران تحول»، فصلنامة آفاق امنیت، سال پنجم، ش 19، تهران: تابستان.
  28. نقیب‌زاده، احمد (1396). استقلال اقلیم کردستان یعنی تولد ایران دوم؛ سایت فراتاب، 30/6/1396، .www.faratab.com

 

ب) خارجی

  1. Ataturk. K (1981). Nutuk, Istanbul, C III, V. 220.
  2. Benton, w. & Helen H. B. (1974). Encyclopadia Britannica, 15 EDITION, Prinedin – U.S.A.
  3. Encyclopedia Britannica Anew Surrey of urivers alknowledge (1947).Vol 13, Chicago, London – Toronto.
  4. Hepple, Edvard (1986). The Revival of ceopoltics, Political Geography Quartrly.
  5. International Crisis Group (28 October 2008). “Oil for Soil: Toward a Grand Bargain on Iraq and the Kurds”, Middle East Report, No. 80.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 607
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 362


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب