تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,477 |
تعداد مقالات | 70,011 |
تعداد مشاهده مقاله | 122,909,764 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,122,854 |
ادعای مهدویت سیدمحمد کلاردشتی در دورۀ ناصرالدینشاه (1309ق/1891م)؛ پیامدهای اجتماعی آن و فرجام مدعی | ||
پژوهشهای علوم تاریخی | ||
دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 21، خرداد 1399، صفحه 21-43 اصل مقاله (515.03 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2020.274907.473076 | ||
نویسندگان | ||
علی اکبر جعفری* 1؛ شهرزاد محمدی آئین2؛ مینا معینی2 | ||
1دانشیار تاریخ دانشگاه اصفهان | ||
2دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
اندیشۀ مهدویت یا ظهور موعود تاکنون یکی از مسائل مهم و اساسی در ایران دورۀ اسلامی بوده است؛ اما این مسئله طی تاریخ دچار آسیبهای فراوانی، ازجمله ظهور مدعیان دروغین شده و جامعۀ اسلامی را با مشکلاتی روبهرو ساخته است. این موضوع حتی تا دورۀ معاصر نیز تداوم داشته؛ چنانکه در دورۀ قاجار نیز نمونههایی از آن گزارش شده است. سیدمحمد کلاردشتی یکی از این مهدیان دروغین بود که در سال 1309ق/ 1892م، ادعای خود را در منطقۀ کلاردشت، علنی و گروهی از مردم را با خود همراه ساخت. اینکه زمینههای پیدایش و ادعای مهدویت او در این منطقه چه بود؟ حکومت وقت برای مقابله با او دست به چه اقداماتی زد و فرجام این شخص و حرکت او چه شد؟ مهمترین سوالاتی است که در این پژوهش به آنها پرداخته میشود. چنین به نظر میرسد که زمینههای پیدایش این مدعی مهدویت، شکاف میان افراد ایل خواجهوند با یکدیگر و با اهالی کلاردشت و حتی با دولت بود. اگر چه این شورش سرکوب و سیدمحمد کلاردشتی دستگیر و زندانی شد، اما پس از مدتی از زندان آزاد و برای او مقرری تعیین شد. این پژوهش بر آن است تا به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران و منابع کتابخانهای، این موضوع را بررسی و تحلیل کند. | ||
کلیدواژهها | ||
اهل حق؛ ایل خواجهوند؛ مهدویت؛ ناصرالدینشاه؛ سیدمحمد کلاردشتی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Seyed Mohammad Kelardashti’s Claim to be Mahdi in Naser al-Din Shah’s Period (1891), Its Social Consequences, and His Fate | ||
نویسندگان [English] | ||
aliakbar jafari1؛ shahrzad mohammadiaean2؛ mina moeini2 | ||
1Associate Professor, of History, University of Isfahan | ||
2PhD student in the history of Islamic Iran, University of Isfahan | ||
چکیده [English] | ||
Mahdism has been one of the important and fundamental issues in the Islamic period of Iran. This issue has suffered much from problems such as false Mahdis and this has caused problems for the Islamic community. These problems have continued to concern the community to the present. Seyed Mohammad Kelardashti was one of these Mahdis. He made his claim public in Kelardasht in 1892 and assembled a group of people. The most important questions addressed in this study are what the background of his claim was, what the current government did to confront him, and what consequences he faced. It seems that the background of his claim was the gap between the people of Khajeh Vand tribe with each other, with Kelardasht inhabitants, and even with the government. Although this rebellion was suppressed and he was arrested and imprisoned, he was released from prison after a while and was assigned a pension. The present study attempts to investigate this issue based on the documents of the National Library and Archives of the Islamic Republic of Iran | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Seyed Mohammad Kelardashti, Ahle Hagh, Kaajeh Vand Tribe, Mahdism, Naser al-Din Shah | ||
مراجع | ||
اعتمادالسلطنه، محمدحسن، روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، به کوشش ایرج افشار، تهران، امیرکبیر، 1345. افلاکی، شمسالدین مناقب العارفین، جلد اول، چاپ دوم، تهران، دنیای کتاب، 1362. امید، فرمان، سیدمحمد کلاردشتی در آیینۀ اسناد، تهران، کوخ، 1398. بایزیدی، محمود، آداب و رسوم کردان، ترجمۀ عزیز محمدپور، بیجا، بینا. براون، ادوارد، انقلاب ایران، ترجمه و حواشی احمد پژوه، تهران، معرفت، 1329. برویین سن، مارتین، جامعهشناسی مردم کرد، ترجمۀ ابراهیم یونسی، چاپ دوم، تهران، پانیذ، 1379. بزرگ امید، ابوالحسن، ازماست که برماست، چاپ دوم تهران، دنیای کتاب، 1363. بلخاری، حسن، حکمت، هنر و زیبایی، تهران، فرهنگ اسلامی، 1384. بولارد، ریدر، لویی رابینو و جورج چرچیل، رجال و دیپلماتهای عصر قاجار و پهلوی، ترجمۀ غلامحسین میرزا صالح، تهران، معین، 1392. جعفریان، رسول، مهدیان دروغین، تهران، علم، 1391. جواهری، میکائیل، بهائیت پاد جنبش تجدید حیات ملت ایران، تهران، موسسۀ مطالعات و پژوهشهای سیاسی، 1392. جیحونآبادی، نعمتالله، شاهنامه حقیقت، مصحح محمد مکری، چاپ دوم، تهران، طهوری،1361. حائری، عبدالهادی، تشیع و مشروطیت در ایران، چاپ دوم، تهران، امیرکبیر، 1364. خیوقی، نجمالدین کبری، فوائح الجمال و فواتح الجلال، تهران، بیجا، 1365. دستره، آنت، مستخدمین بلژیکی در خدمت دولت ایران، ترجمۀ منصوره اتحادیه، تهران، تاریخ ایران، 1363. دلفانی، سیاوش، عالی قلندر و شاه فضل ولی به انضمام تعلیقات تاریخ مشعشعیان، تهران، منشور امید، 1384. رابینو، ه.ل، مازندران و استرآباد، ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی، چاپ سوم، بیجا، علمی و فرهنگی، 1365. رستگار فسایی، منصور، اژدها در اساطیر، تهران، توس، 1379. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما)، سند شمارۀ 46714/240، 32برگ. ساعدی، غلامحسین، ایلخچی، تهران، امیرکبیر، 1375. ساکی، علی محمد، مشعشعیان لرستان، یادنامه یغما، بیتا. سالور، قهرمان میرزا، روزنامه خاطرات عینالسلطنه، به کوشش مسعود سالور، ایرج افشار، جلد اول، تهران، اساطیر، 1374. ستوده، منوچهر، از آستارا تا استرآباد، جلد سوم، تهران، انجمن آثار ملی، 1366. سلطانی، محمدعلی، قیام و نهضت علویان زاگرس یا تاریخ تحلیلی اهل حق، کرمانشاه، موسسۀ فرهنگی سُها، 1376. سینگر، مارگارت تالر، فرقهها در میان ما، ترجمۀ ابراهیم خدابنده، بیجا، 1385. شوستر، مورگان، اختناق ایران، ترجمۀ ابوالحسن موسوی، بیجا، بینا، 1344. شیبانی، میرزا ابراهیم، منتخب التواریخ مظفری، تهران، علمی، 1366. شیرازی، محمدمعصوم، طرائق الحقایق، با تصحیح محمدجعفر محجوب، جلد دوم، بیجا، سنایی، بیتا. صدر حاج سید جوادی، احمد، کامران فانی، بهاءالدین خرمشاهی، دایره المعارف تشیع، جلد دوم، تهران، نشر شهید سعید محبی، 1380. صفریفروشانی، نعمتالله و امیرمحسن عرفان ، «گونهشناسی مدعیان دروغین مهدویت»، فصلنامه علمی- پژوهشی مشرق موعود، سال هشتم، شمارۀ 30، 1393. صفیزاده، صدیق، مشاهیر اهل حق، تهران، طهوری، 1360. طاهری، ابوالقاسم، گیلان، مازندران، آذربایجان از نظر جهانگردان، بیجا، شورای مرکزی جشن شاهنشاهی ایران، 1347. طبیبی، حشمتالله، «اهل حق، وحید»، شمارۀ 83، 1349. عرفان، امیرمحسن، «بازخوانی عوامل پیدایش مدعیان دروغین مهدویت و گرایش مردم بهآنان»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی انتظار موعود، سال نهم، شمارۀ30، 1388. عظیمی، کیومرث، تاریخ تشیع در کردستان، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1395. فروغی، محمدحسین، «تحقیق در مذهب و طریقه علی اللهی که به نصیری و غالی و اهلحقنیز معروف میباشند»، مجله وحید، شمارۀ 234 و 235. 1357. فوریه، ژوانس، سه سال در دربار ایران، ترجمۀ عباس اقبال، تهران، علم، 1385. فوریه، سه سال در دربار ایران، ترجمۀ عباس اقبال، بیجا، علمی، 1326. فومنی، عبدالفتاح، تاریخ گیلان، به اهتمام برنهارد دارن، سن پطرزبورگ، بینا، 1236. فیلد، هنری، مردم شناسی ایران، ترجمۀ عبدالله فریار، بیجا، ابنسینا، 1343. کدی، نیکی، تحریم تنباکو در ایران، ترجمۀ شاهرخ قائممقامی، چاپ دوم، تهران، شرکت سهامی کتابهای جیبی، 1358. الگار، حامد، دین و دولت در ایران نقش عالمان در دورۀ قاجار، ترجمۀ ابوالقاسم سری، چاپ دوم، تهران، توس، 1369. محمدی، محمد، پژوهشی دقیق: اهل حق، تهران، پارینه، 1384. مدرسی چهاردهی، نورالدین، اسرار فرق خاکسار، تهران، پیک فرهنگ، 1369. مرعشی، میرتیمور، تاریخ خاندان مرعشی مازندران، تصحیح منوچهر ستوده، چاپ دوم، بیجا، اطلاعات، 1364. مکنزی، چارلز، سفرنامۀ شمال، ترجمۀ منصوره اتحادیه، تهران، گستره، 1359. ملکپور، علی، کلاردشت، تهران: فکر نو، 1377. میرزا، ابراهیم، سفرنامۀ استرآباد و مازندران و گیلان، به کوشش مسعود گلزاری، بیجا، بنیاد فرهنگ ایران، 2535. ناصرالدینشاه قاجار، روزنامۀ خاطرات ناصرالدینشاه قاجار از ربیع الاول 1309 تا صفرالمظفر 1310 به انضمام سفرنامۀ عراق عجم، به کوشش مجید عبدامین و نسرین خلیلی، تهران، محمود افشار با همکاری سخن، 1397. ناطق، هما، کارنامۀ فرهنگی فرنگی در ایران، پاریس، خاوران، 1375. نفیسی، اکبر، عقاید صوفیه، تهران، مهر، 1375. نیکوهمت، آ، «شرح حال آقای حسین سمیعی (ادیب السلطنه)»، ارمغان، شمارۀ10، 1327. والیزاده معجزی، محمدرضا، تاریخ لرستان روزگار پهلوی، تهران، حروفیه، 1382. ورهرام، غلامرضا، نظام سیاسی و سازمانهای اجتماعی ایران در عصر قاجار، تهران، معین، 1385. الهی، نورعلی برهان الحق، تهران، جیحون، 1354. یوسفینیا، علیاصغر، تاریخ تنکابن، تهران، قطره، 1370. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 787 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 614 |