دربارة چالش‌های اقتصادی ایران و پیامدهای اجتماعی آن رهیافت‌های مختلفی ارائه شده است. پرسش اصلی مقاله آن است که «چگونه و براساس چه سازوکار سیاستگذاری اقتصادی می‌توان چالش‌های ساختاری ایران را مدیریت و کنترل نمود؟» واقعیت‌های ساختاری بیانگر آن است که بخش قابل توجهی از چالش‌های اقتصادی و اجتماعی ایران ناشی از عدم نهادینه‌شدن قواعد اقتصادی و تنظیم الگوی مشخصی از معادلة تولید، توزیع و رقابت در سیاستگذاری اقتصادی ایران بوده است. فرضیة مقاله به این موضوع اشاره دارد که «سیاستگذاری اقتصادی نهادگرا می‌تواند نقش مؤثری در کنترل چالش‌های اقتصادی و اجتماعی ایران ایفا نماید.» در انجام این پژوهش از رهیافت توسعة نهادگرا و نظریة اوانز در تبیین نقش دولت توسعه‌گرا استفاده می‌شود.
Institutional Economic Policy in Iran: Strategies, Process and Challenges
نویسندگان [English]
Abbas Mossalanejad
Professor, Department of political sciences, University of Tehran, Iran
چکیده [English]
Structural facts indicate that a considerable part of Iran’s economic and social challenges have arisen out of the institutionalization of social rules and formulation of a specific pattern of production, distribution and competition equation in the Iranian economic policy. The paper’s hypothesis emphasizes that “the institutional economic policy can play an effective role in controlling Iran’s economic and social challenges.” For the purpose of conducting this study, the institutional development approach and Evans’ theory were drawn on to delineate the role of a developmental state. The data analysis and content analysis methodology was used to prepare this article.
کلیدواژه‌ها [English]
Developmental state, rent, institutional policymaking, economic challenges, development plan
مراجع
ابراهیمبای اسلامی، غلام حیدر (1388)، «بررسی الگوهای نظری سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه ایران در آستانه تدوین برنامه‌پنجم توسعه»، مجله سیاسی و اقتصادی، شماره 262-261، صص 185-168.
استیگلیتز، ژوزف (1391)، اقتصاد بخش عمومی»، ترجمه محمدمهدی عسکری، تهران: نشر پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
اوانز، پیتر (1382)، «توسعه یا چپاول، نقش دولت در تحول صنعتی»، ترجمه عباس زندباف و عباس مخبر، تهران: انتشارات طرح نو.
باقری دولت‌آبادی، علی و محسن شفیعی سیف‌آبادی، (1395)، «از هاشمی تا روحانی»، چاپ سوم،تهران: انتشارات تیسا.
بشیریه، حسین (1380)، «آموزش دانش سیاسی»، تهران: نشر نگاه معاصر.
تفضلی، فریدون (1375)، «تاریخ عقاید اقتصادی»، تهران: نشر شرفی.
تورن، آلن، (1396)، «پاردایم جدید»، ترجمه سلمان صادقی‌زاده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
توسلی، محمود (1373)، «خصوصی‌سازی با ترکیب مطلوب دولت و بازار»، نشر موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
دادگر، یدالله (1383)، «تاریخی تحولات اندیشه اقتصادی»، انتشارات دانشگاه مفید.
دلفروز، محمدتقی (1393)، «دولت و توسعه اقتصادی، اقتصاد سیاسی توسعه در ایران و دولت‌های توسعه‌گرا»، تهران: نشر آگاه.
دینی‌ترکمانی، علی (1390)، «رویکرد نیازهای اساسی و توسعه انسانی»، بخش 15، روزنامه دنیای اقتصاد.
شافریتز، جی و کریستوفر بریک، (1390)، «سیاستگذاری عمومی در ایالات متحده آمریکا»، ترجمه حمیدرضا ملک‌محمدی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
صدیق سروستانی، رحمت‌الله، ابراهیمبای سلامی، غلام‌حیدر (1384)، «بازگشت به دولت به عنوان یک نهاد اجتماعی»، فصلنامه نامه علوم اجتماعی، شماره 25، صص 165-141.
قاضی شریعت، سید ابوالفضل (1395)، «حقوق اساسی و نهادهای سیاسی»، تهران: نشر میزان.
کاستلز، مانوئل (1385)، «عصر اطلاعات»، جلد سوم. تهران: نشر طرح‌نو.
کاستلز، مانوئل، (1394)، «شبکه‌های خشم و امید؛ جنبش‌های اجتماعی در عصر اینترنت»، ترجمه مجتبی قلی‌پور، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
کروزیه، میشل، (1392)، «دولت فروتن، دولت مدرن؛ راهبردهایی برای تغییری دیگر»، ترجمه مجید وحید، تهران: انتشارات رخ‌داد نو.
مصلی‌نژاد، عباس، (1395)، «دولت و توسعه اقتصادی در ایران»، تهران: نشر نی.
مصلی‌نژاد، عباس، (1399)، «سیاستگذاری اقتصادی؛ مدل، روش و فرآیند»، چاپ ششم، تهران: انتشارات رخ‌داد نو.
مومنی، فرشاد (1385)، «ارزیابی نهادگرا از جایگاه دولت و بازار در فرآیند توسعه ملی»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال 6، شماره 2.
میردال، گونار، آندره گوندر فرانک، ایمانوئل والرشتاین، داگلاس نورث و آرتور اسکوبار (1395)، «تصور عصر پساتوسعه»، چاپ دوم،ترجمه محمد ملاعباسی، تهران: انتشارات ترجمان.
نورث، داگلاس، جوزف والین، استیون وب و باری وینگاست (1396)، «سیاست، اقتصاد و مسائل توسعه در سایه خشونت»، ترجمه محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور، چاپ سوم، تهران: انتشارات ترجمان.
هانت، دایانا (1376)، «بررسی کلی مباحث نظری در اقتصاد توسعه از سال‌های 1940»، ترجمه غلامرضا آزاد، مجله سیاسی- اقتصادی، شماره 122-119.
هانتینگتون، ساموئل، (1370)، «سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی»، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علم.
ویلیامسون، الیور (1381)، «اقتصاد نهادگرایی جدید: دستاوردهای گذشته و نگاهی به فرارو»، ترجمه محمود متوسلی، مجله برنامه و بودجه، دوره 7 شماره 73، صص 41-3.
وینسنت، اندرو (1369)، «نظریه‌های دولت»، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
یوسفی، محمدقلی (1392)، «بنیان‌های نهادی اقتصاد آزاد»، تهران: نشر نهادگرا.
Agensky, Jonathan, (2020), “Who governs? Religion and order”, Third world quarterly, Vol. 41, No. 4, pp. 583-602.
Kutlay, Mustafa, (2020), “The politics of state in a Post Liberal International Order”, Third world quarterly, Vol. 41, No. 5, pp. 683-706.
Lipset, Seymour Martin (1992), “Social Mobility in industrial Society”, London: Transction Publishers.
Nye, Joseph, (2020), “Power and Interdependency”,the Washington Quarterly, Vol. 43, No. 1, pp. 7-21.
