پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,834 |
| تعداد مقالات | 73,741 |
| تعداد مشاهده مقاله | 135,649,294 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 105,663,950 |
پایگاه اقتصادی و اجتماعی یک حکومت محلی در جنوب قفقاز: بررسی منابع اقتصادی قدرت خوانین شیروان در آستانۀ تسلط روسیه (1770-1820 م.) | ||
| پژوهش‌های علوم تاریخی | ||
| دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 22، شهریور 1399، صفحه 131-152 اصل مقاله (498.25 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2020.281431.473119 | ||
| نویسنده | ||
| جواد مرشدلو* | ||
| استاد یار گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| در مقالۀ پیش رو تلاش شده است یکی از جنبه‌های مغفول زمامداری محلی در ایران یعنی منابع اقتصادی و الگوی مدیریت آن در جهت حفظ و توسعۀ اقتدار سیاسی خاندانی بررسی شود. به این منظور نمونۀ حکومت محلی شیروان (شروان) در دورۀ فرمانروایی خاندان آل سرکار انتخاب شده و دلیل این انتخاب امکان منحصربهفردی است که دسترسی به یک گزارش آماری فراهم آورده است. همزمان تلاش شده است از رهگذر یک بررسی تحلیلی مبتنی بر واکاوی زمینۀ تاریخی موضوع روایت‌های رایج از تاریخ شیروان در دورۀ حاکمیت خاندان آل سرکار نقد شود. با اینکه نمونۀ شیروان را نمی‌توان به مثابۀ یک الگوی عام و فراگیر برای فهم سازوکار اقتصادی حکومت‌های محلی درنظر گرفت، دلایلی وجود دارد که می‌تواند ما را به درکی هرچند نسبی از کیفیت توزیع منابع اقتصادی در جهت تصرف و توسعۀ اقتدار محلی در وضعیت استقلال نسبی راهنمایی کند. مبنای این بررسی، مجموعه‌ای از اطلاعات آماری و توصیفی است که در «گزارش 1820 ایالت شیروان» گردآوری شده و تصویری نسبی از منابع اقتصادی این ایالت در واپسین سال‌های حاکمیت مصطفی‌خان شیروانی و کیفیت توزیع و مدیریت آن به دست می‌دهد. این اطلاعات در چهارچوب یک پژوهش تاریخی متعارف مبتنی بر رویکرد تاریخ اجتماعی بررسی و تلاش شده است ضمن ترسیم نمایی از حکومت محلی شیروان در نیمۀ دوم سدۀ دوازدهم/هجدهم، نقش عامل اقتصادی و مدیریت آن در حفظ و توسعۀ این حکومت محلی تببین شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آل سرکار؛ حکومت محلی؛ شیروان؛ قفقاز؛ مصطفی‌خان شیروانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Socioeconomic Base of a South Caucasian Local Government: Shirvan Khanate Prior to the Russian Domination (1770-1820) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Javad Morshedloo | ||
| Assistant Professor, Department of History at Tarbiat Modares University | ||
| چکیده [English] | ||
| This article touches at a somewhat neglected aspect of traditional local governments in Iran. Financial resources seem to play a pivotal role in the formation of any local power. The article focuses on a case of local government in precolonial southern Caucasia, i.e. the Khanate of Shirvan, one of those several local Iranian rules in southern Caucasia which was annihilated after Tsarist Russia’s conquest of the region. Central to this study is the nature and quality of the economic resources available to the local governor as well as the mechanism through which he managed these resources to maintain and exert his power. The main reason behind this selection is the publication of “The 1820 Russian Survey of Shirvan Khanate.” This invaluable source gives us a wealth of statistical data on the financial resources of Shirvan Khanate before its annexation to Tsarist Russia. These data are analyzed within a socioeconomic framework to determine the amount of financial resources available to the Khan. This study demonstrates that the Khans of Shirvan enjoyed an advantageous position as they held control of considerable economic resources and these resources were of crucial importance for their local rule. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Al-Sarkar, Local government, Shirvan, Caucasus, Mustafa Khan Shirvani | ||
| مراجع | ||
|
استرآبادی، میرزامهدی، تاریخ جهانگشای نادری، به اهتمام عبدالله انوار، تهران، انجمن آثار ملی، 1341. اسکندربیگ منشی، تاریخ عالم آرای عباسی، تصحیح ایرج افشار، تهران، امیرکبیر، 1382. اشرفیان، ک. ز. و آرانوا، م. ر.، دولت نادرشاه افشار، ترجمۀ حمید امین، تهران، انتشارات شبگیر، 1356. امینی هروی، صدرالدین سلطان ابراهیم، فتوحات شاهی (تاریخ صفوی از آغاز تا سال 930 هجری)، چاپ محمدرضا نصیری، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1383. باکیخانوف، عباسقلی‌آقا، گلستان ارم، چاپ علمیانتقادی به همت عبدالکریم علی‌زاده و همکاران، تهران، ققنوس، 1383. پتروشفسکی، ا. پ.، کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران: عهد مغول، ترجمۀ کریم کشاورز، جلد دوم، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، 1355. پورصفر،علی، حکومت‌های محلی قفقاز در عصر قاجار، تهران، مؤسسه تاریخ معاصر ایران، 1377. حسینی قمی، قاضی احمد بن شرف‌الدین حسین خلاصه التواریخ، جلد دوم، تصحیح احسان اشراقی، تهران: دانشگاه تهران، 1383. خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین حسینی، تاریخ حبیب السیر فی اخبار ابناء البشر، مقدمۀ جلال الدین همایی، جلد چهارم، زیرنظر محمددبیر سیاقی، تهران، خیام، 1380. روملو، حسن‌بیگ، احسن التواریخ، چاپ عبدالحسین نوایی، جلد سوم، تهران، اساطیر، 1384. رئیس‌نیا، رحیم، تاریخ عمومی منطقۀ شروان در عهد شروانشاهیان، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، 1384. زرینی، حسین، ریشه‌های جدایی قفقاز از ایران، تهران، پژوهشکدۀ تاریخ اسلام، 1395. شیروانی، حاجی زین العابدین، ریاض السیاحه، چاپ حامد ربانی، تهران، سعدی، بیتا. قداری داغستانی، میرزاحسن افندی، آثار داغستان، پتربورغ، 1312. لاکهارت، لارنس، انقراض سلسلۀ صفویه، ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی، تهران، علمی و فرهنگی،1380. مروی، محمدکاظم، تاریخ عالم آرای نادری، چاپ دکتر محمدامین ریاحی، جلد سوم، تهران، علم، 1369. منشی قمی، قاضی احمد بن حسین، خلاصه التواریخ، جلد دوم، تصحیح احسان اشراقی، تهران، دانشگاه تهران، 1383. میرزا سمیعا، تذکره الملوک، به کوشش دکتر سیدمحمد دبیرسیاقی، به انضمام سازمان اداری حکومت صفوی یا تعلیقات مینورسکی بر تذکره الملوک، تهران، امیرکبیر،1368. مینورسکی، ولادیمیر فئودورویچ، تاریخ شروان و دربند، ترجمۀ محسن خادم، تهران، کتاب مرجع، 1387الف. ــــــــــــــــــــــــــــــــ، نگاهی نو به مشرق قفقاز، ترجمۀ محسن خادم، تهران، کتاب مرجع، 1387ب. وزیری، علینقی، القاب و مواجب دورۀ سلاطین صفویه، تصحیح یوسف رحیملو، مشهد، دانشگاه فردوسی، 1372. Abdullaev, G. V, Azerbaidzhan v xviii veke i vzaimootnesheniia ego c rossiei, Baku, 1965.
Ashurbeili, S. B, Ocherk istorii srednovekogo Baku, (VIII-nachalo-XIX vv.), Baku: Izdatel’stvo Akademii nauk Azerbaidzhanskoi SSR, 1964.
Atkin, Muriel, "Russian Expansion in the Caucasus to 1813", in M. Rywkin (ed.), Russian Colonial Expansion to 1917, London & New York: Mansell Publishing Limited, pp. 139-187, 1988.
Babaev, El’gun, Iz Istorii Gianginskogo Khanstva, Baku: Elm, 2003.
Berzhe, A. P. ed, Akty sobrannye kavkazskoiu arkheograficheskoiu Kommissieiu, Vols. I-VI. Tiflis, 1866-1874.
Bournoutian, George A, (translated & annotated) The 1820 Russian Survey of Khanate of Shirvan, A Primary Source on the Demography and Economy of an Iranian Province prior to its Annexation by Russia, London & New York: Gibb Memorial Trust, 2016.
Efendiev, O. A, Obrazovaniye Azerbaidzhanskogo gosudarstva sefevidov v nachle XVI v.,Baku: Izdatel’stvo Akademii nauk Azerbaidzhanskoi SSR, 1961.
Floor, Willem, Safavid Government Institutions, Costa Mesa: Mazda Publishers, 2000.
Gerber Y. G, "Opisaniye stran i narodov vdol' zapadnogo berega Kaspiiskogo Moria 1728g", Istoria, geografia i etnografia Dagestana XVIII-XIX vv. Arkhivniie materiyali, Moskva, 1958.
Gmelin, Samuel Gottlieb, Travels through northern Persia, 1770-1774, translated and annotated by Willem Floor, Mage Publishers, 2007.
Jackson, Peter, "From Ulus to Khanate: The Making of the Mongol States, c.1220-c.1290", in Amitai-Preiss R. & D. O. Morgan (eds.), The Mongol Empire & Its Legacy, Leiden, Boston & Köln: Brill, pp. 12-38, 1999.
Hayati Tabrizi, Qasem Beg, A Chronicle of the Early Safavids and Reign of Shah Esma’il I (907-930/1501-1524), ed. Kioumars Ghereghlou (New Haven, CT: American Oriental Society, 2018.
Hirotake, Maeda, “The Forced Migrations and Reorganization of the Regional Order in the Caucasus by Safavid Iran: Preconditions and Developments described by Fazli Khuzani” in I. Osamu & U. Tomohiko (eds.) Reconstruction and Interaction of Slavic Eurasia and Its Neighboring Worlds, Tokyo: Hokkaido University, 2006.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ, « The Household of Allahverdi Khan: an Example of Patronage Network in Safavid Iran », in Florence Hellot-Bellier et Irène Natchkebia, éds., La Géorgie entre Perse et Europe. Paris, L’Harmattan, p. 49-66, 2009. ـــــــــــــــــــــــــــــــ, “New Information on the History of the Caucasus in the Third Volume of Afzal al-tavarikh”, in U. Blaïsing, V. Arakelova & M. Weinreich (eds.), Studies on Iran and the Caucasus in Honour of Garnik Asatrian, Leiden, Brill, 2015. Khanikoff, Nikolay, Bukhara, its Amir and its People, Trans. From Russian by Baron Clement A. de Bode, London, 1845.
Khouzani Isfahani, Fazli Beg, A Chronicle of the Reign of Shah Abbas, vol. 3, ed. Kioumars Ghereghlou, London: Gibb Memorial Trust Persian Studies, 2015.
Levi, Scott C, The Rise and Fall of Khoqand, 1709-1876, Central Asia in the Global Age, Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 2017.
Leviatov, V. N, Ocherki iz istorii Azerbaidzhana v XVIII veke, Baku: Elm, 1948.
Matthee, Rudolph P, The Politics of Trade in Safavid Iran, Cambridge: Cambridge University Press, 2000.
ـــــــــــــــــــــــــــــ, Iran in Crisis, Safavid Decline and the fall of Isfahan, London: I.B.Tauris, 2012.
Musavi, T. M, Orta Asr Azarbaichan Tarikhina dayir Farsdilli Sanadlar, xvi-xviii, Baku: Elm, 1977.
Mustafaev, Dj. M, Severniye khanstva Azerbaidjhana i Rossia, (konets XVIII-nachalo XIX v.), Baku: Elm, 1989.
Petrushevskii, I. P, Istoriya Azerbaidjana, kratkii ocherk, Baku: Izdatel’stvo Aefan, 1941.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ, Ocherki po istorii feodal’nikh otnosheniiy v Azerbaidzhane i Armenii v XVI- nachale XIX vv. Leningrad, 1949.
Reid, James J, “The Qajar Uymaq in the Safavid Period, 1500-1722”, Iranian Studies, vol. 11, no. 1/4 , p. 117-143, 1978.
Soimonov, Fedor Ivanovich, Opisanie Kaspiyskogo moria i chinennikh na onom rossiyskikh zavoivaniye…, St. Petersburg, 1763.
Von Bieberstein Friedrich August Marschall, Tableau des provinces situées sur la côte occidentale de la mer caspiènne entre les fleuves Terek et Kour, S. Petersbourg, 1798.
Weber, Max, Economy and Society, A New Translation, edited and translated by Keith Tribe, Cambridge: Harvard University Press, 2019.
Yilmaz, Harun, “The Soviet Union and the Construction of Azerbaijani National Identity in the 1930s”, Iranian Studies: Journal of the International Society for Iranian Studies, 46(4): 511-533, 2013.
ــــــــــــــــــــــــــــــ, National Identities in Soviet Historiography: The Rise of Nations under Stalin, London and New York: Routledge, 2015a.
ــــــــــــــــــــــــــــــ, “A Family Quarrel: Azerbaijani Historians against Soviet Iranologists”, Iranian Studies, 48 /5:769-783, 2015b.
Zubov, Platon, Kartina Kavkazskago Kraia, Prinadlezhashago Rossii i Sopredel'nikh onomu zemel', vol. 4, S. Peterburg', 1833. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 689 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 611 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب