پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,109,813 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,213,559 |
باستان شناسی و گونه شناسی دستکندهای خُرّمی فارس؛ آثاری برای جهانی شدن | ||
| نشریه دانشجویی ایران شناسی | ||
| مقاله 7، دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 5، آذر 1399، صفحه 38-56 اصل مقاله (1.35 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| جابر حیدری فرد* | ||
| دانش آموخته کارشناسی ارشد ایران شناسی، دانشگاه بین المللی امام رضا | ||
| چکیده | ||
| معماری دستکند به دلیل دربرداشتن ویژگیهای باستانشناختی و هنر اقوام ایرانی در پیوند با طبیعت، همچنین استفاده بهینه از توانمندیهای بومی در شناسایی تحولات تاریخی ایران بسیار مهم و شایسته پژوهش است. با توجه به اینکه مطالعات محدودی در این خصوص در فارس انجام شده است، این پژوهش به مطالعه موردی این گونه از معماری در خرّمی فارس میپردازد. خرّمی (صفاشهر) از شهرهای تاریخی و کهن ایران است که در شهرستان خّرمبید در شمال استان فارس واقع شده و آثار تاریخی کشفشده در آن متعلق به دوره های گوناگون تاریخی است. شمارگان دستکندهای کشفشده در این منطقه تاریخی، تا کنون به 3300 مورد رسیده و با توجه به بررسیهای باستانشناختی، تاریخ ساخت آنها از دوران باستان آغاز شده و تا اواخر دوره قاجار استمرار یافته است. لذا معرفی، گاهنگاری، گونه شناسی و همچنین بررسی ساختار گونه شناسی و هنر ناملموس سنتی و بومی این شیوه از معماری در خرّمی فارس (همگی بر پایه نویافته‌های علمی و باستانشناختی) هدف این پژوهش است. ساختارشناسی دستکندهای تاریخی خرّمی اعم از نوع کاربری و معماری (سکونتگاهی، دامپروری، مخفیگاهی، دفاعی و امنیتی، تدفینی و ذخیره گاهی)، بهعنوان میراث فرهنگی ملموس؛ و چگونگی هنر بومی و سنتهای مردمان این منطقه به عنوان میراث فرهنگی ناملموس؛ در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج و یافته های این پژوهش نشان می‌دهد که دستکندهای خرّمی فارس از جهت ژرفـا، گونه شنـاسی، کاربـری، ساختـار و نظام شبـکه ای و طبقـاتی، و خصوصاً شمارگان بی نظیر در سطح ایران از یک سو؛ و از جهت هنرهای بومی معماری و ادوار گوناگون تاریخگذاری شده برای آن از سوی دیگر؛ منحصربه فرد بودن، شاخصها و قابلیت جهانی شدن را داراست و حفاظت از آن ضروری به نظر می رسد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خرمی؛ فارس؛ دستکند؛ باستانشناسی؛ معماری بومی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Archeology and Typology of Troglodytic Architecture in Khorrami, Fars Sites to Be Recognized as World Heritage | ||
| نویسندگان [English] | ||
| jaber heidarifard | ||
| M. A. Graduate of Iranology, Int'l University of Imam Reza | ||
| چکیده [English] | ||
| It is really important to research on troglodytic architecture due to the archaeological characteristics, the art of the Iranian ethnic groups in relation with the nature, and also the optimal use of indigenous capabilities in identifying changes of Iran during history. Considering the fact that limited studies have been done in this regard in Fars province, this research studies a case of this kind of architecture in Khorami region, Fars province. Khorrami (Safashahr) is one of the historical and ancient town of Iran, located in Khorram Bid county in the north of Fars province; antiques discovered there belong to various periods of history. The number of discovered troglodytes in this historical region has so far reached 3300, and according to the archaeological studies, they date back to ancient times till the late Qajar era. Therefore, the purpose of this research is to introduce, date chronologically, and study the structure and typology of the traditional and native intangible art of this style of architecture in Khorrami, Fars; all based on the newest scientific and archaeological findings. Structure study of the historical troglodytes located in Khorrami region, including type of application and architecture (such as those related to settlement, animal husbandry, hideout, defense and security, funeral and storage) as tangible cultural heritage, and the study of the indigenous art and traditions of the people of this region as intangible cultural heritage, were studied in this research. The results and findings of this research show that Khorrami troglodytic architectural cases are unique, valuable, and opt to be worldwide, for their depth, typology, type of application, structure, network and class structure, and the considerable number specifically throughout Iran from one side, and the native art of architecture and various periods chronologically dated on the other hand; shows they have the uniqueness, criteria and capability of a world heritage collection of sites, and it is necessary for them to be preserved. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Khorrami, Fars, troglodytic, archeology, indigenous architecture | ||
| مراجع | ||
|
الف) کتابشناسی اشرفی، مهناز؛ «پژوهشی در گونه شناسی معماری دستکند»، نامه معماری و شهرسازی، دوره 4، شماره 7، پاییز و زمستان 1390، صص 25-47. بهار، مهرداد؛ پژوهشی در اساطیر ایران، ویراستار: کتایون مزداپور، تهران: مؤسسه انتشارات آگاه. پوپ، آرتـور آ.؛ واکرمـن، فیلیپـس؛ سـیری در هنـر ایـران، ترجمـه نجـف دریابنـدی، تهـران: انتشـارات علمـی و فرهنگی، 1387. حسینی فسایی، میرزا حسن؛ فارسنامه ناصری، به تصحیح منصور رستگار فسایی، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، 1367. حیدری فرد، جابر؛ «بررسی باستانشناسی گورستانهای تاریخی فارس»، شیراز: آرشیو اداره کل میراث فرهنگی فارس (منتشرنشده)، 1384. حیدری فرد، جابر؛ «بررسی معماری و گونه شناسی دستکندهای خرّمی»، دومین همایش بین المللی میراث دستکند، همدان، پاییز 1397. حیدری فرد، جابر؛ «درآمدی بر دستکندشناسی فارس»، شیراز: آرشیو انجمن پژوهشگران فارس (منتشرنشده)، 1382. حیدری فرد، جابر؛ «معرفی و بررسی باستانشناسی و دستکندهای تاریخی فارس»، شیراز: آرشیو اداره کل میراث فرهنگی فارس (منتشرنشده)، 1381. حیدری فرد، جابر؛ «نویافته هایی از دستکندهای تاریخی فارس»، نسیم زاگرس، شماره 3، زمستان 1383، چاپ دوم، صص 3-7. ساروخانی، زهرا؛ «شهرهای زیرزمینی ایران»، چکیده مقالات اولین همایش معماری دستکند، تهران: انتشارات پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، 1391. سینایی، سید عطاءالله؛ «ایلات، طوایف و هویت ایرانی»، مطالعات ملی، شماره 52، زمستان 1391. شریفی، مهدی؛ «تحلیل الگوهای اتریمه در بهینه سازی مصرف انرژی در اقلیمهای سرد»، مجموعه مقالات اولین همایش ملی معماری پایدار، 1388. فرای، ریچارد ن.؛ میراث باستانی ایران، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1344. کومُن، فرانتس؛ آیین پررمزوراز میترایی، اسرار آیین میترایی، ترجمه هاشم رضی، تهران: نشر بهجت، 1393. گیرشمن، رومن؛ هنر ایران در دوره پارت و ساسانی، ترجمه بهرام فره وشی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم، 1378. منگلی، محمد؛ ابویی، رضا؛ «بازشناسی ویژگیهای منحصربه فرد سکونتگاههای روستایی ایران؛ نمونه موردی مجموعه میراث جهانی میمند»، فصلنامه مطالعات و برنامه ریزی سکونتگاهی انسانی، زمستان 1396، شماره 41، صص 785-802. همایون، غلامعلی؛ «فلسفه معماری صخره ای و تمرکز در روستای میمند کرمان»، فرهنگ معماری ایران، تهران: انجمن حفاظت از آثار باستانی، 1354. همتی ازندریانی، اسماعیل؛ خاکسار، علی؛ «نگاهی به پژوهشهای باستانشناختی مجموعه معماری دستکند زیرزمینی ارزانفود همدان»، مجموعه مقالات همایش بینالمللی باستانشناسان جوان، 1354. ب) مصاحبه ها - حیدری فرد، ایاز؛ 2 آبان 1384. - حیدری فرد، عباس؛ 12 آبان 1384. - ساریخانی خرمی، محمدحسین؛ 26 مهر 1383. - شریفی، حسن؛ 7 مهر 1392. - طیبی، حسن؛ 13 آذر 1384. - طیبی، شفیع آقا؛ 20 فروردین 1391. - کریمی خرمی، خانعلی؛ 20 تیر 1397. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 386 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 360 |
||