پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,488 |
| تعداد مقالات | 70,071 |
| تعداد مشاهده مقاله | 123,071,271 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,306,724 |
تحلیلی بر امکان استقبالی از منظر ابن‌سینا | ||
| فلسفه و کلام اسلامی | ||
| دوره 53، شماره 2، بهمن 1399، صفحه 522-503 اصل مقاله (298.56 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2020.298156.523188 | ||
| نویسنده | ||
| مرتضی مزگی نژاد* | ||
| استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه بیرجند | ||
| چکیده | ||
| ابن‌سینا امکان استقبالی را به معنای نفی هر گونه ضرورتی در زمان آینده می‌داند. وی شرط عدم وجود شیء در زمان حال را در این نوع از امکان شرط نادرستی می‌داند. در این پژوهش پس از ارائۀ صورت‌بندی فرمال از معانی امکان (عام، خاص، اخص و استقبالی) و نشان دادن وجود ابهام در معنای امکان اخص در کتاب شفا، به این مسئله خواهیم پرداخت که آیا شرط عدم «ضرورت به شرط محمول» در تعریف امکان استقبالی، که پس از ابن‌سینا به این تعریف افزوده شده است، شرط درستی است. دو تحلیل از امکان استقبالی ارائه خواهد شد و نشان خواهیم داد که اولاً این شرط برای اولین بار توسط سبزواری مطرح نشده است، بلکه پیش از وی قطب‌الدین رازی آن را ارائه داده است. ثانیاً این شرط با سیستم موجهاتی ابن‌سینا سازگار نیست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابن‌سینا؛ امکان؛ امکان استقبالی؛ ضرورت به شرط محمول | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of Future possibility from Avicenna's Perspective | ||
| نویسندگان [English] | ||
| morteza mezginejad | ||
| Assistant Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, University of Birjand | ||
| چکیده [English] | ||
| Avicenna defines “future possibility” as the negation of any necessity in the future. He considers the absence of the object as the wrong condition for this type of possibility. In this research, the concepts of general possibility, special possibility, contingency, and future possibility are formulated. The author then proceeds to demonstrate that the definition of the contingency, as presented in the Book of Healing (Kitāb al-Shifā), suffers from ambiguity. Finally, the author explores the question of whether the addition of some condition, which was added after Avicenna, to the definition of future possibility, namely, “the negation of necessity conditioned by predication”, is warranted or not. Two analyses of future possibility will then be presented and the author attempts to show that Qutb al-Din Razi had proposed the aforementioned condition before Sabzivari. As will be shown, this condition is not compatible with Avicenna's modal system. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Possibility, Future possibility, Avicenna, the Necessity Conditioned by Predication | ||
| مراجع | ||
|
[1] ابن‌سینا، (1398)، النجاه فی المنطق والإلهیات، مکتبه المصطفی الالکترونیه. [2] ـــــــ ، (1134 ق). الشفاء فی الحکمة (نسخه خطی). استانبول: کتابخانه راغب پاشای ترکیه. [3] ـــــــ ، (1405ق). الشفاء: العباره. تصدیر و مراجعه ابراهیم مدکور؛ تحقیق محمود خضیری. قم: منشورات المکتبه آیت الله العظمی المرعشی النجفی. [4] ـــــــ ، (1383). الاشارات و تنبیهات مع الشرح لنصیر الدین طوسی و شرح الشرح لقطب الدین رازی. قم: نشر البلاغه. [5] ـــــــــ، ( ۱۴۰۳ ق)، الاشارات و التنبیهات (مع شرح الخواجه نصیرالدین طوسی و المحاکمات لقطب الدین الرازی)، ج1، قم: دفتر نشر الکتاب. [6] ــــــــــ ، (1405ق، الف). الشفاء، کتاب القیاس مصحح: مدکور، ابراهیم بیومی. قم: مکتبه ایت الله العظمی المرعشی النجفی. [7] ــــــــ، (1433ق). الشفاء: القیاس. راجعه و قدم له ابراهیم مدکور؛ تحقیق سعید زاد. قم: منشورات ذوی القربی. [8] ـــــــــ ، (1364). منطق المشرقیین و القصیدة المزدوجة فی المنطق. قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره). [9] ارسطو. (1980م). منطق ارسطو (مصحح: بدوی، عبدالرحمن).ج1. بیروت: دارالقلم. [10] بهمنیار ابن مرزبان. (1362). جام جهان نمای ترجمه التحصیل. با ترجمه محمد تقی دانش پژوه و عبدالله نورانی. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل شعبه تهران. [11] ـــــــــــــ ، (1375). التحصیل، تصحیح و تعلیق شهید مطهری. تهران: دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ. [12] جبر فرید، سمیح دغیم، رفیق العجم العجم، و جیرار جهامی. (1996م). موسوعة مصطلحات علم المنطق عند العرب. بیروت: مکتبة لبنان ناشرون. [13] خادمی، عین‌الله. (1379). «تاریخچه بحث ممکن و امکان و جایگاه بحث آن در علوم عقلی». خردنامه صدرا شماره 21: 49-54. [14] سالم، مریم. (1392). «تقسیم موجود به واجب و ممکن، ابتکار فلسفی فارابی و ابن‌سینا. ”فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت: 21-38. [15] سبزواری، ملاهادی. (1369). شرح غررالفرائد یا شرح منظومه حکمت قسمت امور عامه جوهر و عرض با اهتمام مهدی محقق و توشی هیگو ایزوتسو. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. [16] سعیدی مهر، محمد. (1383). «جهت جمله‌ای و جهت شیئی». پژوهشنامه فلسفه دین؛ دوره 2، شماره 1: 125-148. [17] سعیدی‌مهر، محمد. (1384). «گزاره‌های موجه و معناشناسی آن در فلسفه اسلامی» نامه حکمت 6: 21-39. [18] سهروردی، شهاب‌الدین. (1344). منطق التلویحات. تهران: طبقه جامعه تهران. [19] ـــــــــــــ ، (1385). المشارع و المطارحات. تهران: انتشارات حق یاوران. [20] شهیدی، فاطمه. (1395). «نسبت امر «ممکن «با» زمان «و» قوه «در فلسفۀ فارابی» جاویدان خرد 30: 100 -83. [21] شیروانی، علی. (1384). «امکان استقبالی و تعین صدق در گزاره‌های ناظر به آیند.» پژوهش‌های فلسفی-کلامی 24: 120-143. [22] صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1362). شرح اللمعات المشرقیة فی الفنون المنطقیة (منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیة فی الفنون المنطقیة). تهران: انتشارات آگاه. [23] عظیمی، مهدی (1394). تحلیل منطقی گزاره: شرح منطق اشارات (نهج سوم تا ششم). مجمع عالی حکمت اسلامی. [24] عمربن سهلان السفارابیاوی، زین الدین. (1390). البصائر النصیریه. تهران: مؤسسه الصادق للطباعه و النشر. [25] فارابی، محمد بن محمد. (1408ق)، کتاب باریأرمینیاس و معناه القول فی العبارة (المنطقیات للفارابی)، جلد: ۱. قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره). [26] ــــــــــ ، (1433ق). المنطقیات للفارابی، ج 1، النصوص المنطقیه، تحقیق محمدتقی دانش پژوه. قم: منشورات المکتبه ایه الله المرعشی النجفی. [27] فاضل هندی. (1137ق). عون اخوان الصفا علی تلخیص کتاب الشفا. نسخه خطی؛ کتابخانه مجلس شورای اسلامی. [28] فخررازی، محمدبن‌عمر. (۱۳۸۴). شرح الإشارات و التنبیهات (فخررازی). ج1. تدوین توسط علیرضا نجف‌زاده. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. [29] قطب الدین‌رازی، محمد بن محمد. (بی‌سال). شرح المطالع فی المنطق، کتبی نجفی، قم - ایران. قم: کتبی نجفی. [30] محمدباقر، ملکیان. (1386). «امکان در منطق و فلسفه.» معارف عقلی 6: 109-126. [31] مطهری، مرتضی. (1360) شرح منظومه، ج 1، انتشارات حکمت، چاپ اوّل، تهران. [32] موحد، ضیاء. (1396). درآمدی به منطق جدید. انتشارات علمی و فرهنگ . [33] نبوی، لطف الله. (1392). «ابن سینا و منطق مشرقی» دو فصلنامه علمی - پژوهشی حکمت سینوی (مشکوه النور)/ سال هفدهم/ پاییز و زمستان 139: 6-16. [34] ــــــــــ ، (1396). مبانی منطق جدید. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). [35] Aristotle. (1889). The Organon, Or Logical Treatises, of Aristotle: With Introduction of Porphyry, Volume 1. Translated by Octavius Freire Owen. G. Bell. [36] Chatti, Saloua. (2014). "Avicenna on possibility and necessity." History and Philosophy of Logic 35(4): 332-353. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 323 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 259 |
||