تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,521,851 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,781,402 |
آموزش زنان در دورهی صفویه؛ زنان بیوت علمای شیعه | ||
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
دوره 53، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 561-590 اصل مقاله (1.54 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2021.306091.654157 | ||
نویسندگان | ||
سمیه کرمی* 1؛ فهیمه مخبردزفولی2 | ||
1دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران؛ | ||
2استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
اطلاعات ما از زنان ایرانی در سراسر تاریخ دورهی اسلامی همواره کاستیهایی داشته است و ساختارهای سیاسی و اجتماعی مردسالارانه، زنان را در جایگاه فروتری نسبت به مردان نشاندهاند. منابع تاریخی دورهی صفویه نیز به سبب برخی محدودیتهای عرفی و مذهبی از وضع آموزش زنان به ویژه بانوان بیوت علمای شیعه اطلاعات اندکی به دست میدهند و زنان این دوره را کمسواد و فاقد نقش اجتماعی نشان می دهند؛ حال آنکه گزارشهای برخی کتب تراجم و رجال از فعالیتهای علمی و تعلیمی بانوان بیوت علمای شیعه و آثار ارزشمند بازمانده از آنان، گواه سنت بنیادین آموزش در میان ایشان است. در این مقاله بر پایهی منابع خطی و چاپی تاریخی و کتب تراجم، کوشش شده است تا سهم بانوان در آموزش و تألیف در این دوره بررسی شود. | ||
کلیدواژهها | ||
عصر صفوی؛ آموزش زنان؛ بانوان بیوت علماء شیعه | ||
عنوان مقاله [English] | ||
The Pedagogical Situations for Women in the Safavid Era: Women in the Family of Shia Scholars | ||
نویسندگان [English] | ||
Somaye Karami1؛ Fahime Mokhber Dezfuli2 | ||
1PhD in History and Civilization of Islamic Nations, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran | ||
2Assistant Prof., Islamic Azad University, Science and Research unit | ||
چکیده [English] | ||
In the history of Islamic civilization, we encounter a lack of information about women, because of the patriarchal social and political structure which degraded women. The historical sources of the Safavid era, due to some civil and religious restrictions, don't provide us with adequate information on women, and in our case, women in the family of Shia scholars. As a result, they picture them as illiterate and socially inactive. On the other hand, it is possible to find some evidence, in biographical books, which inform us of a pedagogical tradition for women in the family of Shia scholars. The remaining works of these women are also another significant evidence. Our aim with this paper was to survey women's role in pedagogy and knowledge production based on manuscripts and published historical and biographical sources. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Safavid era, Female education, Women in the family of Shia scholars | ||
مراجع | ||
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت: دارالأضواء. همو، طبقات اعلام الشیعه، بیروت: داراحیاءالتراث العربی. همو، مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال، تصحیح احمد منزوی، تهران: عترت، 1337. استادی، رضا، فهرست نسخههای خطی کتابخانه مدرسه فیضیه قم، قم: چاپخانه مهر، 1396ق. اسکندربیگ منشی،تاریخ عالمآرای عباسی، به کوشش ایرج افشار، تهران: امیرکبیر، 1350. افندی، عبدالله بن عیسیبیگ، ریاضالعلماء و حیاضالفضلاء، به تحقیق احمد حسینی اشکوری، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیتالله مرعشی نجفی، 1401ق.. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1403ق.. امین، سید حسن، مستدرکات أعیانالشیعه، بیروت: دارالتعارف، 1408ق.. براون، ادوارد گرانویل، تاریخ ادبیات ایران از صفویه تا عصر حاضر، بهرام مقدادی، تهران: مروارید، 1375. بروجردی، حسین، خاندان آیتالله بروجردی، ترجمه علی دوانی، قم: انصاریان، 1371. بهبهانی، احمد بن محمدعلی کرمانشاهی، مرآت الأاحوال جهاننما، به تحقیق مؤسسه علامه مجدد وحید بهبهانی، قم: انصاریان، 1373. حرعاملی، محمدبن حسن، أملالآمل فی علماء جبل عامل، احمد حسینی اشکوری، بغداد: مکتبهالاندلس. حسون، محمد، أمعلی مشکور، أعلام النساء المؤمنات، تهران: أسوه، 1421ق.. خوانساری، محمدباقر، روضاتالجنات فی احوال علماء و السادات، قم: مکتبه اسماعیلیه. دوانی، مفاخر اسلام: (استاد کل وحید بهبهانی)، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چ سوم، 1381. ریاحی، محمدحسین؛ «نقش بانوان شیعه اصفهان در فرهنگ و تمدن ایران و اسلام»، مباحث بانوان شیعه، ش10، 1385. همو، «نقش و جایگاه علمی و ادبی زنان اصفهان در عرصه تمدن اسلامی»، فرهنگ اصفهان، ش36، 1386. همو، «نقش و موقعیت زنان اصفهان از دوره صفوی تا عصر حاضر»، فرهنگ اصفهان، ش 37 و 38، 1386. شیروانی، محمد، فهرست نسخههای خطی کتابخانه وزیری یزد، تهران. صدر، حسن، تکمله أملالأمل، محقق احمد حسینی اشکوری، به اهتمام محمود مرعشی، بیروت: دارالأضواء. علمالهدی، محمد بن محسن، معادنالحکمه فی مکاتیب الأئمه(ع)، قم: مؤسسه النشر الإسلامی، 1394. غروی نائینی، نحله، محدثات شیعه، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، 1375. فانی زنوزی، محمدحسن بن عبدالرسول، ریاضالجنه، به کوشش علی صدراییخویی، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیتالله العظمی نجفی مرعشی(ره)، 1390. فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، الوافی، مقدمه ج 1، مصحح کمال فقیه ایمانی، اصفهان: مکتبه الامام امیرالمؤمنین علی(ع) العامه، 1406ق.. فیض کاشانی، ملامحمدمحسن، کلیات علامه ملامحمدمحسن فیض کاشانی، تصحیح مصطفی و فیروزه کاشانی، قم: اسوه، 1381. کرمی، سمیه؛ مخبردزفولی و عالمزاده، «وضع آموزشی بانوان دربار صفوی براساس سفرنامهها و نگارهها»، پژوهشنامه تاریخ و تمدن اسلامی، ش2، 1396. مجلسی، محمدباقربن محمدتقی، بحارالأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار(ع)، لبنان: دارإحیاءالتراثالعربی،1403ق.. محلاتی، ذبیحالله، ریاحینالشریعه در ترجمه دانشمندان بانوان شیعه، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1372. مدیرشانهچی، کاظم، دانش درایهالحدیث، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1380. مهدوی، سیدمصلحالدین، تذکرة القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان: کتابفروشی ثقفی، 1348. ملکالشعرای بهار، محمدتقی، سبکشناسی، تهران: امیرکبیر، 1391. نقیبی، ابوالقاسم، أقوالالعلماءفی ترجمه المولی محسن فیض کاشانی، تهران: مدرسه عالی شهید مطهری،1387. Ferrier, R.W, Women in Safavid Iran; the evidence of European travellers, G.R. Hambly(ed.), Women in the medieval Islamic world; power, patronage and piety, New York, 1998,St Martin Press.
Mokhber Dezfoui, Fahimeh,”Amina Beigum, Bintul Majlisi, on the chain of the ‘Alimat and Muhaddithat in Safavid Isfahan”, of 'Ālimahs, Muhaddithahs, and Mujtahidahs: The Past and Present of Female Religious Authority in Shi‘i Islam, Princeton University, March 2014. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 787 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 735 |