پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,000,859 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,678,178 |
جهانِ ساکنِ روان و اراده‌های متجدّد حق در تمثیل «آب روان» مثنوی مولانا | ||
| ادب فارسی | ||
| مقاله 9، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 26، اسفند 1399، صفحه 169-189 اصل مقاله (603.75 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2020.304951.1727 | ||
| نویسنده | ||
| امیرحسین مدنی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کاشان | ||
| چکیده | ||
| در مثنوی، تمثیلی آمده است که در آن مولانا «جسم» را به جوی و «روح» را به آبِ رونده تشبیه کرده است و با اینکه آب، مدام در حال حرکت است؛ امّا به نظر ساکن می‌رسد و مولانا به‌ناگزیر توجّه خلق را به حرکت و سیر خاشاک بر روی آب جلب می‌کند و اینکه اگر رفتن آب حیات را به چشم سر نمی‌بینند، باری، به چشم دل در جوی و سیر نبات تأمّل کنند. در این تمثیل، اساسی‌ترین اندیشه‌های عرفانی مولانا نهفته است؛ از جمله: خلق جدید و اینکه سراسر هستی برخلاف ظاهرِ ثابت، پیوسته در حال تجدّد و دگرگونی‌است و هر لحظه «مرگ و رجعتی» دارد. این آفرینشِ مدام از دید عارف، حضور دائمی خداوند و نیازمندی همیشگی جهان هستی به حضرت حق را اثبات می‌کند و اینکه فیض الهی، لحظه‌‌به‌‌لحظه در عالم مادّه جاری می‌شود؛امّا سرعت این ایجاد و اعدام و اتّصال دائم میان عالم بی‌صورت و جهان صورت، هستی را به‌ظاهر ساکن جلوه می‌دهد. نگارنده در این مقاله کوشیده است به موضوع خلق جدید یا همان اراده‌های متجدّد حق از دیدگاه مولانا اشاره و ارتباط این مفهوم اساسی را با مفاهیمی چون حرکت جوهری، تجلّی، زمان، عالم غیب، نوجویی و نوطلبی عارف بیان کند و به این نتیجه برسد که نوشدن حال‌ها و رفتن کهنه‌ها (خلق جدید)، غم و دلتنگی را از ضمیر عارف می‌زداید و شادی و درلحظه‌زیستن را برای او به ارمغان می‌آورد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مولانا؛ خلق جدید؛ تجلّی؛ مرگ و رجعت؛ زمان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Stagnant Flowing World and God’s Renewed Wills in the Allegory of “Flowing Water” in Rumi’s Masnavi | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Amir Hossien Madani | ||
| Assistant Professor in Persian Language and Literature,, university of kashan | ||
| چکیده [English] | ||
| Rumi has likened the body to a stream and the spirit to the flowing water in an allegory in his Masnavi. Although water is constantly running, many believe it to be stagnant, and therefore Rumi perforce draws the attention of the readers to the movement of brushwood on water, and if they do not see the passing of life through their eyes, let them reflect on life through their heart. This allegory contains Rumi’s fundamental mystical thoughts, including the new creation and the fact that the whole universe, despite its stagnant and still picture, is being constantly refreshed and undergoes transformation, hence there is “death and recurrence” in every moment. In the perspective of this mystic, this constant creation proves the permanent presence of God, the universe’s constant need of Him and that God’s grace is flowing through the material world each and every moment. But the fast speed of this creation and destruction and the constant connection between the physical and spiritual worlds make the world look stagnant. The author of this paper has attempted to address the new creation or God’s renewed wills from Rumi’s viewpoint. The author has also sought to connect this fundamental concept to concepts such as substance theory, manifestation, time, the Unseen, and the Mystic’s eagerness for exploring novelty and innovativeness. The article concludes that renewal of the present in full flow and the departure of the old removes Mystic’s grief and heartsickness and brings him happiness and a sense of living in the moment. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Rumi, New creation, Manifestation, Death, Recurrence, Time | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم، ترجمۀ بهاءالدّین خرّمشاهی، تهران، جامی و نیلوفر. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1376)، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، تهران، طرح نو. ـــــــــــــــــــ (1393)، معمّای زمان و حدوث جهان، تهران، مؤسّسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران. ابن عربی، محیی‌الدّین (بی‌تا)، فتوحات‌المکّیّه، ج 1 و 2، بیروت، دارصادر. ـــــــــــــــــــ (1366)، فصوص‌الحکم، چاپ ابوالعلاء عفیفی، تهران، الزّهرا. افلاکی، شمس‌الدّین احمد (1375)، مناقب‌العارفین، چاپ تحسین یازیجی، چ3، تهران، دنیای کتاب. الیاده، میرچا (1384)، اسطورۀ بازگشت جاودانه، ترجمۀ بهمن سرکاراتی، چ2، تهران، طهوری. ـــــــــــــــــــ (1386)، چشم‌اندازهای اسطوره، ترجمۀ جلال ستّاری، چ2، تهران، توس. ـــــــــــــــــــ (1376)، رساله در تاریخ ادیان، چ2، تهران، سروش. ـــــــــــــــــــ (1388)، مقدّس و نامقدّس، ترجمۀ بهزاد سالکی، چ2، تهران، علمی و فرهنگی. انقروی (1352)، شرح کبیر بر مثنوی معنوی مولوی، ترجمۀ عصمت ستّارزاده، بی‌جا، میهن. ایزوتسو، توشیهیکو، (1383)، آفرینش، وجود و زمان، ترجمۀ مهدی سررشته‌داری، تهران، مهر‌اندیش. ـــــــــــــــــــ (1381)، خلق مدام در عرفان ایرانی و آیین بودایی ذن، ترجمۀ شیوا کاویانی، چ3، تهران، علمی و فرهنگی. ـــــــــــــــــــ (1385)، صوفیسم و تائوئیسم، ترجمۀ محمّدجواد گوهری، چ3، تهران، سروش. بنیانی ، محمّد و احمد عابدی (1386)، «بررسی تطبیقی تجدّد امثال و حرکت جوهری»، خردنامه، ش 49، ص 82-98. باقریان، رسول (1390)، «بررسی مسئله تجدّد امثال و برخی نتایج آن»، حکمت عرفانی، سال اوّل، ش 2، ص119-140. تاجدینی، علی (1383)، فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشۀ مولانا، تهران، سروش. توکّلی، حمیدرضا (1389)، از اشارت‌های دریا (بوطیقای روایت در مثنوی)، تهران، مروارید. توماس، جان هِی وود (1393)، پُل تیلیش، ترجمۀ فروزان راسخی، چ2، تهران، هرمس. جعفری، محمّدتقی (1362)، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، چاپ دهم، تهران، اسلامی. جوادی آملی، عبداللّه (1393)، «تجدّد امثال»، حکمت اسراء، سال ششم، ش2، پیاپی20، ص 5- 17. ـــــــــــــــــــ (1372)، تحریر تمهیدالقواعدِ صائن‌الدّین علیّ بن محمّد التّرکه، تهران، الزّهرا. جهانگیری، محسن (1375)، محیی‌الدّین ابن عربی چهرۀ برجستۀ عرفان اسلامی، چ4، تهران، دانشگاه تهران. خوارزمی، تاج الدین حسین بن علی، (1368)، شرح فصوص الحکم، چ2، تهران، مولی. دادبه، اصغر (1373)، «تجدّد امثال»، دائرةالمعارف تشیّع، زیر نظر احمد صدر حاج‌سیّدجوادی، ج 4، تهران، شهید سعید محبّی، ص112-116. ـــــــــــــــــــ (1385)، «تجلّی»، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج14، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ص587-594. دورانت، ویل (1379)، تاریخ فلسفه، ترجمۀ عبّاس زریاب، چ15، تهران، علمی و فرهنگی. زرّین‌کوب، عبدالحسین (1366)، سرّنی، ج1، چ2، تهران، علمی. ـــــــــــــــــــ (1382)، نردبان شکسته، تهران، سخن. زندیّه، مهدی (1390)، حرکت جوهری و ثبات معرفت، قم، بوستان کتاب. سالاری، عزیزاللّه (1384)، «خلق مدام در نگاه ابن عربی و مقایسۀ آن با حرکت جوهری صدرا»، اندیشۀ دینی، پیاپی 16، ص113- 132. ـــــــــــــــــــ (1374)، «خلق جدید در جهان‌شناسی عرفانی»، کیهان اندیشه، ش 64، ص41-59. سجّادی، سیّدجعفر (1362)، فرهنگ علوم عقلی، تهران، انجمن حکمت و فلسفۀ ایران. سیّدحسینی، رضا (1391)، مکتب‌های ادبی، چ16، تهران، نگاه. شبستری، محمود (1368)، گلشن راز، چاپ صمد موحّد، تهران، طهوری. شجاری، مرتضی (1389)، «خلق مدام در عرفان ابن عربی و حکمت متعالیّه»، علّامه، سال دهم، پیاپی 25، ص119- 144. عبدالحکیم، خلیفه (1356)، عرفان مولوی، ترجمۀ احمد محمّدی و احمد میرعلایی، چ3، تهران، کتاب‌های جیبی. عفیفی، ابوالعلا (1386)، شرحی بر فصوص الحکم، ترجمۀ نصراللّه حکمت، چ2، تهران، الهام. عین القضات همدانی (1378)، شکوی الغریب، تهران، منوچهری. فاخوری، حنّا و خلیل جر (1358)، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمۀ عبدالمحمّد آیتی، چ2، تهران، کتاب زمان. فرشاد، محسن (1386)، اندیشه‌های کوانتومی مولانا، چ3، تهران، نشر علم. فروزانفر، بدیع‌الزّمان (1373)، شرح مثنوی شریف، ج2، چ6، تهران، زوّار. کریمی موغار، فریده (1376)، «نگاهی به مفهوم عرفانی خلق جدید»، کیهان فرهنگی، ش 134، ص 70- 88. گل‌نواز، زهرا و قدرت‌اللّه خیّاطیان (1398)، «بررسی دیدگاه اشاعره و ابن عربی در مسئلۀ خلق مدام»، کلام، سال ششم، ش10، ص 5-26. لاهوری، محمّدرضا (1392)، مکاشفات رضوی در شرح مثنوی معنوی، چاپ رضا روحانی، چ2، تهران، سروش. لاهیجی، شمس‌الدّین‌محمّد (1387)، مفاتیح‌الإعجاز فی شرح گلشن راز، چاپ محمّدرضا برزگر خالقی و عفّت کرباسی، چ7، تهران، زوّار. مایر، فریتس (1378)، ابوسعیدابوالخیر، حقیقت و افسانه، ترجمۀ مهرآفاق بایبوردی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. ملک‌شاهی، حسن (1363)، حرکت و استیفایِ انواع آن، چ2، تهران، سروش. مولوی (1387)، غزلیّات شمس تبریز، چاپ محمّدرضا شفیعی کدکنی، ج1، چ2، تهران، سخن. ـــــــــــــــــــ (1369)، فیه ما فیه، چاپ بدیع‌الزّمان فروزانفر، چ6، تهران، امیرکبیر. ـــــــــــــــــــ (1363)، کلیّات شمس، چاپ بدیع‌الزّمان فروزانفر، ج1، 2، 3، 4 و 5، چ3، تهران، امیرکبیر. ـــــــــــــــــــ (1377)، مثنوی معنوی، چاپ عبدالکریم سروش، چ3، تهران، علمی و فرهنگی. نسفی، عزیزالدّین (1388)، کتاب الانسان الکامل، چاپ نهم، تهران، طهوری. همایی، جلال‌الدّین (1376)، مولوی‌نامه، ج2، چ9، تهران، هما. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 484 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 283 |
||