پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,995,536 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,666,896 |
پیامدهای رویکردهای اثبات‌گرایانه برای مطالعات اسلامی در محیط آکادمیک ایران | ||
| مجله ادیان و عرفان | ||
| دوره 53، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 420-401 اصل مقاله (269.43 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2021.309639.630110 | ||
| نویسندگان | ||
| سیدمحمدهادی گرامی* 1؛ فاطمه طیبی فرد2 | ||
| 1استادیار پژوهشکدۀ مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| 2دانش‌آموختۀ کارشناسی‌ارشد ادیان و عرفان دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| اثبات‌گرایی ـ البته نه دقیقاً در معنای همان پوزیتیویسم عصر روشنگری و مدرنیته ـ رویکرد غالب در مطالعات اسلامیِ آکادمیک ایران است. رویکرد اثبات‌گرایانه در مطالعات اسلامی ایران با پوزیتیویسم منطقی و فلسفۀ تحلیلی قرابت دارد. البته این شباهت شباهت‌های کلی است که مراد از آن، تشابه نحوۀ دستیابی به معرفت از طریق اثبات است و درعینِ‌حال، تفاوت‌هایی نیز در این میان وجود دارند که نباید نادیده گرفته شود. غلبۀ اثبات‌گرایی بر مطالعات اسلامی در ایران سبب شده است تا ظرفیت‌هایی که می‌توانند براساس رویکردهای تفسیری - تفهمی و تاریخیِ برخاسته از سنت قاره‌ای فعال شوند، مغفول بمانند؛ ظرفیت‌هایی مانند منظرگرایی، مطالعه در سطح فرهنگی - اجتماعی و کارکردهای دینی، ارج‌نهادن تفاوت‌ها و اهمیت‌دادن به خلاقیت، توجه به دانش‌های مبتنی بر نتایج ظنی نظیر تاریخ، مردم‌شناسی و ... ازجمله این موارد هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پارادایم؛ اثبات‌گرایی؛ مطالعات اسلامی؛ فلسفۀ تحلیلی؛ فلسفۀ قاره‌ای | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Consequences of positivistic approaches to Islamic studies in the Iranian academic environment | ||
| نویسندگان [English] | ||
| S. M. Hadi Gerami1؛ fatemeh tayebifard2 | ||
| 1Assistant Professor, Institute for Humanities and Cultural Studies | ||
| 2M.A, Comparative Religion and Mysticism, University of Tehran; | ||
| چکیده [English] | ||
| Positivism - though not exactly in the sense of the positivism of the Enlightenment and modernity - is the dominant approach in Iranian academic Islamic studies. The positivistic approach in Islamic studies of Iran is closely related to logical positivism and analytic philosophy. Of course, these similarities are general similarities that mean the similarity of how knowledge is obtained through proof, and at the same time there are some differences that should not be ignored. The dominance of positivism over Islamic studies in Iran has led to the neglect of capacities that can be activated based on interpretive-comprehension and historical approaches arising from the continental tradition; Capacities such as landscape, study at the socio-cultural level and religious practices, respecting differences and giving importance to creativity, paying attention to knowledge based on suspicious results such as history, anthropology, etc. are among these cases. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Paradigm, Positivism, Islamic studies, Analytical philosophy, Continental philosophy | ||
| مراجع | ||
|
[1]. قرآن [2]. بشیر، حسن (1390). واژه‌نامه روش پژوهش در علوم اجتماعی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). [3]. پوراحمدی، حسین؛ حیدری، سلیمان (1393). «بررسی و نقد دیدگاه‌های شرق‌شناسان دربارۀ پیدایش تشیع»، دو فصلنامه مطالعات تحول در علوم انسانی، سال دوم، شمارۀ اول، بهار و تابستان. [4]. جمعی از محققان (1389). فرهنگ نامه اصول فقه، تهیه و تدوین: مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم. [5]. جمعی از نویسندگان (1388). «ویژه‌نامۀ نقد مکتب در فرایند تکامل»، کتاب ماه دین، شمارۀ 22، مرداد. [6]. چالمرز، آلن فرانسیس (1394). چیستی علم: درآمدی بر مکاتب علم‌شناسی فلسفی، ترجمۀ سعید زیباکلام، تهران: سمت. [7]. رضایی، مجید (1375). «تأمّلی در حدیث و درک تاریخی عقاید»، نقد و نظر، شمارۀ 9، زمستان. [8]. شجاعی جشوقانی، مالک (1389). «نقدی بر کتابِ سیر تطوّر کلام شیعه: تاریخ کلام یا تاریخ‌نگاری کلامی؟»، کتاب ماه دین، شمارۀ 157، آبان. [9]. شرت، ایون (1398). فلسفۀ علوم اجتماعی قاره‌ای: هرمنوتیک، تبارشناسی و نظریۀ انتقادی از یونان باستان تا قرن بیست و یکم، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی. [10]. فلاطوری، عبدالجواد (1358). «درک زمان و تاریخ در اسلام»، اندیشه اسلامی، سال اول، شمارۀ 11، 5 دی. [11]. فی، برایان (1389). پارادایم‌شناسی علوم انسانی، ترجمۀ مرتضی مردیها، تهران: دانشگاه امام صادق(ع) و پژوهشکده مطالعات راهبردی. [12]. کوهن، تامس (1397). ساختار انقلابهای علمی، ترجمۀ سعید زیباکلام، تهران: سمت. [13]. گرامی، سید محمد هادی (1396). مقدمه‌ای بر تاریخ‌نگاری انگاره‌ای و اندیشه‌ای: جستارهایی دربارۀ تاریخ‌نگاری اندیشه در مطالعات اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع). [14]. گرامی، سید محمدهادی؛ قندهاری، محمد (1392). «واکاوی رابطۀ کلام و تاریخ فکر در مطالعات شیعه شناسی»، مطالعات تاریخ اسلام، سال پنجم، شمارۀ 18، پاییز. [15]. مجتهد شبستری، محمد (1379). هرمنوتیک، کتاب و سنت: فرآیند تفسیر وحی، تهران: طرح نو، چاپ چهارم. [16]. مروارید، محمود (1398). «فلسفۀ تحلیلی و سنت علوم عقلی مسلمانان»، اخبار، سال بیست و ششم، شمارۀ 2، تابستان. [17]. مظفر، محمدرضا (1384). منطق، ترجمۀ علی شیروانی، مؤسسه انتشارات دارالعلم، ج 2. [18]. وحید، حمید (1398). «گفتگوی اخبار با رئیس پژوهشکده فلسفۀ تحلیلی»، اخبار، سال بیست‌وششم، شمارۀ 2، تابستان. [19] هاملین، دیوید (1374). تاریخ معرفت‌شناسی، ترجمۀ شاپور اعتماد، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. [20]. Darlap, Adolf & Rahner, Karl (2005). “Dogma”, in: Encyclopedia of Religion, translated by Charlotte Prather, 2nd ed, vol:4, Gale. [21]. Gorton, William A “The Philosophy of Social Science”, in: Internet Encyclopedia of Philosophy, available at: https://iep.utm.edu/soc-sci/#H6. [22]. Passmore, John (1967). “Logical positivism”, in: The Encyclopedia of Philosophy, editor in chief: Paul Edwards, vol:5, Macmillan.
سخنرانی [23]. وحید دستجردی، حمید (1397). «نسبت فلسفه اسلامی و فلسفۀ تحلیلی»، دانشگاه مفید قم، 27 آذر 1397. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 420 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 330 |
||