ترابی اقدم, محمود. (1399). ذائقه مخاطبان تئاترهای پرفروش ایران در دهه 1390 (ابعاد، مؤلفه‌ها، علل و عوامل). , 12(2), 45-68. doi: 10.22059/jsal.2021.81049
محمود ترابی اقدم. "ذائقه مخاطبان تئاترهای پرفروش ایران در دهه 1390 (ابعاد، مؤلفه‌ها، علل و عوامل)". , 12, 2, 1399, 45-68. doi: 10.22059/jsal.2021.81049
ترابی اقدم, محمود. (1399). 'ذائقه مخاطبان تئاترهای پرفروش ایران در دهه 1390 (ابعاد، مؤلفه‌ها، علل و عوامل)', , 12(2), pp. 45-68. doi: 10.22059/jsal.2021.81049
ترابی اقدم, محمود. ذائقه مخاطبان تئاترهای پرفروش ایران در دهه 1390 (ابعاد، مؤلفه‌ها، علل و عوامل). , 1399; 12(2): 45-68. doi: 10.22059/jsal.2021.81049
ذائقه مخاطبان تئاترهای پرفروش ایران در دهه 1390 (ابعاد، مؤلفه‌ها، علل و عوامل)
کاندیدای دکترای پژوهش هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
چکیده
در دهة 1390 تعدادی از تئاترها از فروش بسیار قابل‌توجهی در ایران برخوردار بودند. هدف این مقاله، شناخت ابعاد و مؤلفه‌های ذائقة مخاطبان این نوع تئاترها و همچنین علل و عوامل حرکت به سمت این نوع ذائقه است. برای دستیابی به اهداف تحقیق از روش مصاحبة نیمه‌ساختاریافته با صاحب‌نظران استفاده شده است. تعداد صاحب‌نظران بر اساس روش «نمونه‌گیری زنجیره‌ای» و «شاخص اشباع نظری داده‌ها» دوازده نفر تعیین شده و در صورت‌بندی و تبیین مقوله‌ها و زیرمقوله‌ها از تکنیک «مقایسة دائمی یافته‌ها» استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که عناصر تأثیرگذار بر افزایش میزان فروش نمایش‌ها در دهة 1390 در دو دسته عناصر درون‌تئائری (مانند بازیگری، کارگردانی، موسیقی، نمایشنامه و ژانر نمایش) و برون‌تئاتری (تبلیغات، مکان اجرا و زمان اجرا) قابل دسته‌بندی‌اند. سلبریتی‌محوری، تلاش برای دراماتورژی، معاصرسازی و ایرانی‌سازی نمایش‌های مشهور غربی، استفاده از موسیقی (زنده) و دکورهای عظیم از جمله ویژگی‌های پرتواتر این نوع نمایش‌هاست. همچنین عوامل مدیریتی- سیاسی (به‌ویژه شکل‌گیری بدون برنامه‌ریزی تئاتر خصوصی)، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، هنری و تکنولوژیکی- رسانه‌ای در شکل‌دهی به ذائقة ویژة مخاطبان در دهة 1390 مؤثر بوده‌اند که می‌توان ذیل مفهوم «مجلل‌بینی» آن را انتظام معنایی بخشید.
Audience Taste in Best-Selling Plays in 2010s Iran (Dimensions, Components, Causes, and Factors)
نویسندگان [English]
Mahmood Torabiaghdam
چکیده [English]
Many plays had high sales figures in Iran in the 2010s. This article aims to investigate the dimensions and components of the audience's taste in such plays and the factors leading to such a taste. To achieve the research objectives, the study used semi-structured interviews with 12 experts, whose number was determined based on "chain sampling" and "theoretical saturation index". Meanwhile, "perpetual comparison” of findings was used for the formulation and explanation of categories and subcategories. According to the research results, elements contributing to the higher sales of plays in the 2010s can be categorized into two categories, namely elements within the play (such as acting, directing, music, script, and genre) and elements outside the play (advertising, venue, and time of performance). Some of the main features of best-selling plays in Iran are celebrity-orientation, striving for dramaturgy, contemporization and Iranianization of famous Western plays, use of (live) music, and huge scenic designs. Furthermore, managerial-political (especially spontaneous formation of private theater), socio-cultural, economic, artistic and technological-media factors have been effective in shaping the special taste of the Iranian theater audience in the 2010s, which can be semantically regulated through the concept of "Luxury Viewing Form”.
کلیدواژه‌ها [English]
audience taste, best-selling plays in Iran, 2010s, celebrity-oriented, luxury viewing form
مراجع
استوری، جان (1386)، مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه، ترجمه: حسین پاینده، تهران: نشر آگه.
آذری، غلامرضا و ژیانی، زهرا (1391)، «بررسی تأثیر پوستر در جذب مخاطبان تهران»، فصلنامه فرهنگ ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دوره سوم، شماره 9، ص ص 160-135.
آلام، کر (1386)، نشانه‌شناسی تئاتر و درام، ترجمه فرزان سجودی، تهران: نشر قطره.
باهنر، ناصر (1387)، رسانه‌ها و دین، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
ببی، ارل (1384)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه رضا افضل، تهران: سمت.
حریری، نجلا (1385)، اصول و روش پژوهش‌های کیفی، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
حسینی‌پور، نیکنام و کیاسی، سهیلا (1392)، صنایع فرهنگی و صنایع خلاق، تهران: نشر فرهنگ مانا.
خاشعی، وحید و میرحاجی، سیدمهدی (1395)، «درآمدی بر مخاطب‌شناسی تلویزیون با روش فراترکیب پژوهش‌های دانشگاهی»، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال بیست و سوم، شماره 4 (پیاپی 88)، ص ص 123-99.
خالقی، مژگان (1396)، «تاملی بر نقش تماشاگر در فرآیند اجرای تئاتر»، فصلنامه علمی- پژوهشی تئاتر، شماره 70 ، ص ص 82-61.
خلیلی، حسین و منتظرقائم، مهدی (1395)، «مصرف هنری؛ انگیزش مصرف‌کنندگان کالاهای هنری در عرضه‌گاه‌های هنری شهر یاسوج»، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، دوره 8، شماره اول، ص ص 186-163
دلاور، علی (1383)، مبانی نظری و عملی پژوهش، تهران: رشد.
راودراد، اعظم (1396)، جامعه‌شناسی مخاطبان تئاتر ایران، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
رحمتی، محمدمهدی و مرادی، سجاد (1389)، «توزیع اجتماعی الگوی مصرف (بررسی سلیقه‌های هنری در شهر تهران)»، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، سال دوم، شماره اول، ص ص 32-5.
روزخوش، محمد و رازقی، فرشته (1398)، «تئاتر خصوصی ایران از منظر فعالان عرصه نمایش»، مطالعات فرهنگ- ارتباطات، سال بیستم، شماره چهل و پنجم، ص ص 83-57.
سجودی، فرزان و نعمت‌گرگانی، میثاق (1397)، «نقد اجتماعی سلیقه مشروع تماشاگران تئاتر تهران از منظر نظریه میدان پی‌یر بوردیو»، فصلنامه تئاتر، شماره 69، صص 62-39.
شریفی، سیدمهدی و سلیم، حجت (1399)، «ارتباطات اقناعی مبتنی بر شناخت چندبعدی مخاطب»، فصلنامه علمی مطالعات میان‌رشته‌ای ارتباطات و رسانه، شماره 1 (پیاپی 7)، صص 92-67
فاضلی، محمد (1382)، مصرف و سبک زندگی، قم: صبح صادق.
فخرایی، غلامرضا و رجبی‌فرد، منا (1390)، «تحلیل جامعه‌شناختی تئاتر و جایگاه آن در میان رسانه‌های جمعی»، فصلنامه فرهنگ- ارتباطات، دوره سوم، شماره 9، ص ص 51-19.
فدایی‌حسین، سیدحسین (1388)، «تئاتر و مخاطب امروز»، نشریه ویژه تئاتر، شماره 13، ص ص 161-148.
فلیک، اووه (1391)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی خلیلی، چاپ پنجم، تهران: نشر نی.
کریم‌وند، فاطمه و احمدی، حاجی‌احمد (1394)، «بررسی عوامل تأثیرگذار بر جذب مخاطب در شهر تهران»، فصلنامه مطالعات جامعه‌شناسی، سال پنجم، شماره 20، ص ص 146-129.
محسنیان‌راد، مهدی (1387)، «آسیب‌شناسی مخاطب‌پنداری، در حوزه رسانه‌ها، جهانی‌شدن و عصر پس از دهکدة جهانی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره ۳، ص ص 113-79.
محسنیان‌راد، مهدی و سپنجی، امیررضا (1390)، «مخاطبان منفعل یا افراد گزینشگر آن سوی رسانه‌ها؛ کنکاشی تطبیقی در متون و نظریه‌های ارتباطی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره چهارم، شماره 1، ص ص 47-27.
مک‌کوایل، دنیس (1385)، درآمدی بر نظریه ارتباط‌های جمعی، مترجم: پرویز اجلالی، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
مک‌کوایل، دنیس (1387)، مخاطب‌شناسی، ترجمه مهدی منتظرقائم، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
موشتوری، آنتیگون (1386)، جامعه‌شناسی مخاطب در حوزه فرهنگی و هنری، ترجمه حسین میرزایی، تهران: نشر نی.
نش، کیت (1384)، جامعه‌شناسی سیاسی معاصر، جهانی شدن، سیاست، قدرت، ترجمة محمد تقی دلفروز، انتشارات کویر.
نصیری‌پور، معصومه و ترکمان، فرح (1396)، «سنجش تئاتر به‌عنوان یک میدان هنری در ایران بر اساس نظرات پی‌یر بوردیو»، فصلنامه تئاتر، شماره 66، ص ص 147-122.
Bennett, Andy (2005), Culture and Everyday Life, Sage Publication.
Benntt, Susan (1990), Theater Audiences: a Theory of Production andReception, Routledge , London , New york.
Bourdieu, Pierre (1984), Distinction, A social critique of the judgment of taste, Routledge, Translated by Richard Nice, Harvard University Press Cambridge, Massachusetts.
Cambridge Un.Dic. (2003).
Gonzalez-Lesser, Emma, Hall, Rhys, and Matthew W. Hughey (2019), “Production, Distribution, and Consumption: Extending Studies of Racialized Media beyond Racial Representations”, Humanity & Society, Volume: 44 issue: 1, page(s): 1-9
Gorton, Kristyn (2009), Media Audiences (Television, Meaning and Emotion), Edinburgh University Press
Katz- Gerro, Tally and Sullivan, Oriel (2010), "Voracious Cultural Consumption: The Interwining of Gender and Social Status", Time and Society, Vol. 19, No.2, pp. 193-219
Press, A. and Livingstone, S. (2006), Taking Audience Research in to the age of New Media: Old Problems and New Challenges, In Questions of Method in Cultural Studies, James Schwoch, pp. 175-200. Blackwell Publishing.
Towse, Ruth (2010), Cultural Economics, Cambridge University Press.
