سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,479
تعداد مقالات70,032
تعداد مشاهده مقاله122,991,623
تعداد دریافت فایل اصل مقاله96,221,178
صادقی کاشانی, مصطفی. (1401). نگاهی دوباره به مستندات تاریخی ارتداد. , 18(2), 483-503. doi: 10.22059/jorr.2021.314811.1009004
مصطفی صادقی کاشانی. "نگاهی دوباره به مستندات تاریخی ارتداد". , 18, 2, 1401, 483-503. doi: 10.22059/jorr.2021.314811.1009004
صادقی کاشانی, مصطفی. (1401). 'نگاهی دوباره به مستندات تاریخی ارتداد', , 18(2), pp. 483-503. doi: 10.22059/jorr.2021.314811.1009004
صادقی کاشانی, مصطفی. نگاهی دوباره به مستندات تاریخی ارتداد. , 1401; 18(2): 483-503. doi: 10.22059/jorr.2021.314811.1009004

نگاهی دوباره به مستندات تاریخی ارتداد

مجله علمی "پژوهشهای فقهی"
دوره 18، شماره 2، تیر 1401، صفحه 483-503    اصل مقاله (1004.79 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2021.314811.1009004
نویسنده
مصطفی صادقی کاشانی*
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
چکیده
ارتداد مسئله‌ای است که با جان افراد ارتباط دارد و در اغلب موارد به اعدام مرتد حکم شده است. حکومت دینی و فقهی در جمهوری اسلامی از یک ‌سو و دیدگاه‌‌های مخالف از سوی دیگر اهمیت این موضوع را دوچندان کرده است. نوشتۀ پیش رو درصدد است با نگاهی دوباره به گزارش‌های تاریخی، چند و چون آنچه را که دربارۀ ارتداد افراد و قتل آنها در صدر اسلام گفته ‌شده است، بررسی کند. بحث اصلی دربارۀ عصر رسالت و سنت نبوی به‌عنوان منبع اصلی فقه مسلمانان است. پرسش اصلی آن است که چه مستنداتی دربارۀ قتل افراد به‌دلیل مرتد بودن آنها وجود دارد. نتیجۀ مقاله آن است که بنا به گزارش‌های تاریخی اعدام افراد متهم به ارتداد به این دلیل روشن نیست و دستور قتل آنها از سوی رسول خدا به دلایل دیگری مانند قصاص یا سبّ‌النبی بوده است. همچنین به‌نظر می‌رسد بخشی از مباحث قتل مرتد متأثر از فضای دوران خلیفۀ نخست و جریان ردّه در صدر اسلام است که مسلمانان بسیاری به اتهام بازگشت از دین کشته شدند.
کلیدواژه‌ها
ارتداد؛ عصر رسالت؛ عصر خلفا؛ عصر ائمه
عنوان مقاله [English]
Another Look at the Historical Documents of Apostasy
نویسندگان [English]
Mostafa Sadeqi Kashani
Associate Professor, Islamic Science and Culture Institute, Qom, Iran
چکیده [English]
Apostasy is a matter that affects people’s lives. In most the apostate is sentenced to death. Religious and jurisprudential government of Islamic Republic of Iran from one hand and the opposite views on the other hands add to the importance of this matter. The present article aims at studying and reviewing the quality and the quantity of what has been stated in the historical reports about apostasy and the killing of apostates. The main discussion is about the time of prophetic mission and the Holy Prophet’s practice as the Muslims’ major jurisprudential source. The article concludes that according to historical reports the execution of the people who were accused of apostasy is not clear and the order to kill them was given by the Prophet Mohammad (PBUH) was for other reasons. In addition, it seems that in a number of cases the murder of the apostates was influenced by the atmosphere at the time of the first caliph and the Raddeh wars in the Early Islam that many Muslims were killed on charges of conversion.
کلیدواژه‌ها [English]
Apostasy, Time of Prophetic Mission, Time of Caliphate, Time of Imams
مراجع
  1. ابن ابى‏الحدید (1385). شرح نهج‌البلاغه؛ تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
  2. ابن‌‌حجر، احمد (1415ق)، الاصابه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  3. ابن‌هشام، عبدالملک (بی‌تا)، السیرة النبویه، تحقیق مصطفى سقا و دیگران، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
  4. ابن‌اثیر، علی (1409ق)، اسد الغابه، بیروت: دارالفکر.
  5. ابن‌سعد، محمد (1418ق). الطبقات الکبری، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  6. ابن‌منظور، جمال‌الدین محمد (1414ق). لسان العرب، بیروت: دارالفکر/دار صادر.
  7. اصفهانی، سید ابوالحسن (1422ق). وسیلة النجاة با حواشی امام خمینی، قم: مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی.
  8. اصفهانی، ابونعیم احمد (1412ق). دلائل النبوه، بیروت: دار النفائس.
  9. بلاذری، احمد (1417ق). انساب الاَشراف، تحقیق سهیل زکّار و ریاض زرکلى، بیروت: دارالفکر.
  10. بیهقى، احمد بن الحسین (1404ق). السنن الکبرى، بیروت: دار الفکر.
  11. ثقفی، سید محمد (1389). «بازشناسی رفتار پیامبر با جریان ارتداد»، فصلنامۀ علوم اسلامی، ش20. ص184ـ 163
  12. جزیری، عبدالرحمن (1419ق). الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت: دارالثقلین.
  13. جعفریان، رسول (1377). تاریخ سیاسى اسلام؛ قم: الهادى.
  14. حرّ عاملى، محمد بن حسن (1414ق). وسائل الشیعه، قم: مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث.
  15. حسینی، رمضانعلی (1381). ارتداد در فقه امامیه، راهنما: سعید رجحان، دانشگاه امام صادق(ع).
  16. دار قطنی، على بن عمر (1417ق). السنن، تحقیق مجدى بن منصور، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  17. راغب اصفهانی، حسین‏ بن محمد (1412ق). معجم مفردات الفاظ القرآن، دمشق: دارالقلم/ الدارالشامیه.
  18. سلطانی، عباسعلی (1388). «بررسی احکام فقهی و حقوقی ارتداد»، مجلۀ فقه و مبانی حقوق، ش18. ص130ـ110.
  19. شربینی، محمد بن احمد (1377). مغنی الحتاج، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  20. شهید ثانى، زین‏الدین ‏عاملى (1410ق). الروضة البهیه فى شرح اللمعة الدمشقیه، قم: کتابخانۀ داورى.
  21. صادقی فدکی، جعفر (1388). ارتداد بازگشت به تاریکی، قم: بوستان کتاب.
  22. صنعانى، عبدالرزاق بن همام (1392). المصنف، بیروت: تحقیق حبیب الرحمن الاعظمى، المجلس العلمى.
  23. طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان، تهران: ناصر خسرو.
  24. طبری، محمد (1412ق). جامع البیان، بیروت: دارالمعرفه.
  25. طبری، محمد بن جَریر (بی‌تا). تاریخ، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دارالتراث العربى.
  26. طوسى، محمد بن حسن (1407ق الف). تهذیب الأحکام، تحقیق خرسان، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  27. ------------------ (1407ق ب). کتاب الخلاف، قم: جامعۀ مدرسین.
  28. ------------------ (1409ق). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربى (افست قم: دفتر تبلیغات).
  29. طیبی‌نسب، حمیدرضا (1389). «پژوهشی در ارتداد»، مجلۀ معرفت، ش158. ص84ـ73.
  30. علوانی، جابر (1388). پژوهشی دربارۀ حکم ارتداد، ترجمۀ علی عزیزی،
  31. فرحات، جهاد (1382). «بررسی سندی چند حدیث مشهور»، علوم حدیث، ش30. ص135ـ114.
  32. فلاحی، احمد (1392). «واکاوی جرم‌انگاری ارتداد»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش9. ص136ـ109.
  33. قمى، على‏بن‏ابراهیم (1367). تفسیر القمى؛ تصحیح جزائرى؛ قم: دارالکتب.
  34. کلینی، محمد بن یعقوب (1405ق). الکافى، تحقیق على‏اکبر غفارى، بیروت: دارالاضواء.
  35. مسعودى، على‏بن‏الحسین (بی‌تا). التنبیه و الاشراف؛ تحقیق عبدالله الصاوى، قاهره: دار الصاوى، (افست قم).
  36. مشاط، قاضی حسن (1426ق). انارة الدجی فی مغازی خیر الوری، بیروت: دارالمنهاج.
  37. مغربی، قاضى نعمان بن محمد (1385). دعائم الاسلام، قم: آل‌البیت، افست دارالمعارف مصر.
  38. مقریزى، احمد بن على (1420ق). امتاع الاسماع، تحقیق محمد عبدالحمید النمیسى، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  39. منتظری، حسینعلی (1387). حکومت دینی و حقوق انسان، تهران: ارغوان دانش.
  40. منقری، نصر بن مزاحم (1382ق). وقعة صفین، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، القاهرة: المؤسسة العربیه.
  41. موسوی اردبیلی، عبدالکریم (1427ق). فقه الحدود و التعزیرات، قم: دانشگاه مفید.
  42. نجفى، محمدحسن (1367). جواهر الکلام، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  43. واحدی، علی بن احمد (1411ق). اسباب نزول القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  44. واقدى، محمد بن عمر (1409ق). کتاب المغازى، تحقیق مارسدن جونس، بیروت: منشورات الاعلمى للمطبوعات.
  45. ولائی، عیسی (1380). ارتداد در اسلام، تهران: نشر نی.
  46. یعقوبى، احمد بن واضح (بی‌تا). تاریخ الیعقوبى، بیروت: دار صادر.
References

  1. Al-Maqrizi, Ahmed bin Ali (1999). Amatu Al-listening, Beirut: Dar Al-Kutub Al-'Aliyah. (in Arabic)
  2. Al-Sherbini, Muhammad bin Ahmad (1998). Mughni Al-Muhtaj, Beirut: Dar Al-Ihyaa Al-Tarath Al-Arabi. (in Arabic)
  3. Alvanieh, Jaber (2009). Research on the sentence of apostasy, translated by Ali Azizi. (in Persian)
  4. Al-Waqidi, Muhammad ibn Umar (1989). Kitab al-Maghazi, research by Marsden Jones, Beirut: scientific publications for the press. (in Arabic)
  5. Bayhaqi, Ahmad ibn al-Husayn (1984). Sunan al-Kubra, Beirut: Dar al-Fikr. (in Arabic)
  6. Blazeri, Ahmad (1997 AH). Ansab al-Ashraf; Research by Soheil Zakar and Riyadh Zarkali, Beirut: Dar al-Fikr. (in Arabic)
  7. Clini, Muhammad ibn Ya`qub (1984). Al-Kafi; Research on Akbar Ghaffari, Beirut: Dar Al-Azwa. (in Persian)
  8. Dar Qatani, Ali Ibn Umar (1997). Sunan, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Alamiya. (in Arabic)
  9. Fallahi, Ahmad (2013). “Analysis of the Criminology of Apostasy”, Studies of Islamic Jurisprudence and Law, No.9. (in Arabic)
  10. Farhat, Jihad (2003). “A Study of the Document of Several Famous Hadiths”, Hadith Sciences, No. 30. (in Persian)
  11. Free agent, Muhammad ibn Hassan (1994). Shiite means, Qom: Al-Bayt Foundation for the Revival of Heritage. (in Arabic)
  12. Hosseini, Ramazan Ali (2002). Apostasy in Imami jurisprudence, Supervisor: Saeed Rajhan, Imam Sadegh (AS) University. (in Persian)
  13. Ibn Abi Al-Hadid (1966). Sharh Nahj al-Balaghah, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi. (in Arabic)
  14. Ibn Athir, Ali (1989). Asad Al-Ghabeh, Beirut; Dar al-Fikr. (in Arabic)
  15. Ibn Hajar, Ahmad (1995). Al-Asaba, Beirut: Dar al-Kitab al-Alamiya. (in Arabic)
  16. Ibn Hisham, Abd al-Mulk (Bita). Biography of the Prophet, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi. (in Arabic)
  17. Ibn Manzur, Jamal al-Din Muhammad (1994). Lisan al-Arab, Beirut: Dar Al-Fikr / Dar Sader. (in Arabic)
  18. Ibn Sa'd, Muhammad (1998). The Great Classes, Beirut: Dar al-Kitab al-Alamiya. (in Arabic)
  19. Isfahani, Abu Naeem Ahmad (1992). Evidences of Prophethood, Beirut, Dar al-Nifais. (in Arabic)
  20. Isfahani, Abul-Hasan (2001). Wasilat al-Najat, Qom: Foundation for the publication of Imam Khomeini's antiquities. (in Arabic)
  21. Jafarian, Rasool (1998). Political History of Islam, Qom: Al-Hadi. (in Persian)
  22. Jaziri, Abdul Rahman (1999). Jurisprudence on the four religions, Beirut: Dar al-Thaqalin. (in Arabic)
  23. Maghribi, Qadi al-Nu'man ibn Muhammad (1966). Pillars of Islam, Qom, Al-Bayt. (in Arabic)
  24. Mas'ud, Ali ibn al-Husayn (Bita). warning and nobility, Research of Abdullah Al-Sawi, Cairo: Dar Al-Sawi. (in Arabic)
  25. Montazeri, Hossein Ali (2008). Religious Government and Human Rights, Tehran: Arghavan Danesh. (in Arabic)
  26. Mousavi Ardabili, Abdul-Karim (2006). Fiqh al-Hudood and Ta'zirat, Qom: Danshah is useful. (in Arabic)
  27. Munqari, Nasr ibn Mazahim (2003). Safin incident, Cairo: Arab Foundation. (in Arabic)
  28. Mushat, Qazi Hassan (2005). Anara al-Duji, Beirut: Dar al-Minhaj. (in Arabic)
  29. Najafi, Mohammad Hassan (1988). Jawahar al-Kalam, Tehran: Islamic Library. (in Arabic)
  30. Qomi, Ali Ibn Ibrahim (1988). Tafsir al-Qomi; Island Correction; Qom: Dar Al-Kitab. (in Arabic)
  31. Ragheb Isfahani, Husayn ibn Muhammad (1992), Dictionary of Vocabulary of the Words of the Qur’an, Damascus, Dar Al-Qalam / Dar Al-Shamiyah. (in Arabic)
  32. Sadeghi Fadaki, Jafar (2009). Apostasy Return to Darkness, Qom:Book Garden. (in Persian)
  33. Saghafi, Seyed Mohammad (2010). “Recognizing the Prophet's Behavior with the Current of Apostasy”, Islamic Sciences, 20. (in Persian)
  34. Sanaani, Abdul Razzaq (2013). Musnaf, Beirut: Scientific Assembly. (in Arabic)
  35. Shahid Thani, Zayn al-Din Ameli (1990). Al-Rawdah Al-Bahia, Qom: Arbitration Library. (in Arabic)
  36. Soltani, Abbas Ali (2009). “A Study of the Jurisprudential and Legal Rulings of Apostasy”, Journal of Jurisprudence and Principles of Law, No.18. (in Persian)
  37. Tabari, Muhammad (1992). Jame 'al-Bayyan, Beirut: Dar al-Ma'rifah. (in Arabic)
  38. Tabari, Muhammad bin Jarir (1967), History, verified by Muhammad Abu al-Fadl Ibrahim, Beirut: Arab Heritage House. (in Arabic)
  39. Tabrisi, Fadl bin Hassan (1993). Majma 'al-Bayan, Tehran: Nasir Khusraw. (in Arabic)
  40. Taybi Nasab, Hamid Reza (2010). “Research in Apostasy”, Journal of Knowledge, 158. (in Persian)
  41. Tusi, Muhammad ibn al-Hassan (1989). Al-Tibyan in the interpretation of the Qur'an; Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi. (in Arabic)
  42. Tusi, Muhammad ibn Hassan (1987). Tahdhib al-Ahkam, Tahqiq Khorsan, Tehran: Islamic Library. (in Arabic)
  43. Valai, Isa (2001). Apostasy in Islam, Tehran: Ney Publishing. (in Persian)
  44. Wahdi, Ali bin Ahmed (1991). The Reasons for the Revelation of the Qur’an, Beirut: Dar Al-Kutub Al-'Aliyyah. (in Arabic)
  45. Ya'qubi, Ahmad ibn Wadhih (Bita). Tarikh al-Ya'qubi, Beirut: Dar Sader. (in Arabic)
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 622
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 382


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب