پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,996,500 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,668,806 |
موسیقی کناری و بیرونی در رباعیّات مجد همگر شیرازی | ||
| ادب فارسی | ||
| دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 27، شهریور 1400، صفحه 113-131 اصل مقاله (542.32 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2021.319565.1870 | ||
| نویسندگان | ||
| ناصر حامدی* 1؛ داود محمّدی2؛ عبداللّه حسن زاده میرعلی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه سمنان | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه سمنان | ||
| 3دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه سمنان | ||
| چکیده | ||
| مجد همگر از شاعران قرن هفتم هجری است که هم‌عصر سعدی بوده و در دربار شاهان سلغری مقام والایی داشته است. مجموعه‌ای از رباعیّات این شاعر (بالغ بر 610 رباعی) را نوۀ او در میان نسخۀ خطّی دیوان چهار شاعر دیگر در چهار بخش کتابت کرده است. این نسخۀ نفیس که در کتابخانۀ بریتانیا موجود است، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که مورد توجّه پژوهندگان قرار گرفته است. در این پژوهش با هدف شناخت ویژگی‌های مهمّ این رباعیّات از جهت موضوع و موسیقی ابیات، این نسخه بررسی شده و نتیجه این است که رباعیّات مجد همگر در موضوعات مختلف، از جمله مضامین عاشقانه، اندرز، گله از دنیا و سرنوشت، هجو و توصیف معشوق سروده شده و از جهت موسیقایی، شاعر به موسیقی درونی و کناری اهمّیّت فراوانی داده است. حدود نیمی از رباعیّات وی ردیف دارد و بخش بسیاری از این رباعیّات در چهار مصراع قافیه، یا ردیف و قافیه دارند و در موارد بسیاری نیز انتهای مصراع سوم با قوافی سایر مصراع‌ها هم‌آوا، هم‌حروف، هم‌خانواده یا به‌نحوی مرتبط است که نشانۀ توجّه شاعر به موسیقی کناری است. دربارۀ نگاه شاعر به موسیقی بیرونی نیز باید گفت شاعر به شجرۀ اخرب توجّه بیشتری داشته و اوزان به‌کاررفته در رباعیّات وی با زحافات مختلف همراه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مجد همگر؛ رباعیّات؛ موسیقی کناری؛ موسیقی بیرونی؛ قافیه؛ ردیف؛ موضوع | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Side and Outer Music in Majd Hamgar Shirazi's Quatrains | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Naser Hamedi1؛ Davod Mohammadi2؛ Abdollah Hasanzadeh Mirali3 | ||
| 1PhD student in Persian language and literature, Semnan University | ||
| 2Assistant Professor in Persian Language and Literature, Semnan University | ||
| 3Associate Professor in Persian Language and Literature, Semnan University | ||
| چکیده [English] | ||
| Majd Hamgar is one of the poets of the seventh century AH who was a contemporary of Saadi. He held a high position in the court of the Salghuri kings. A collection of quatrains of this poet - over 610 quatrains - has been written by his grandson among the manuscripts of the Divan of four other poets in four sections. This exquisite edition, available in the British Library, has unique features; and has been considered by researchers. In order to know the important features of these quatrains in terms of subject matter and verse music, this version has been studied. The result is that Majd Hamgar's quatrains have been written on various subjects such as love themes, advice, herds of the world and destiny, satire and description of the beloved; and the poet has given a lot of importance to inner and side music. About half of his quatrains are in rows and a significant part of these quatrains has rhyme in four shutters, or rows and rhymes and in many cases, the end of the third stanza is related to the rhymes of the other stanzas united, as well as the letters, the allied, or in some way. It is a sign of the poet's attention to side music. Regarding the poet's view of external music, it should be said that the poet paid more attention to the shajar akhrab. The weights used in his quatrains are associated with various zehaf. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Majd Hamgar, Quatrains, Side Music, Outdoor Music, Rhyme, Row, Subject | ||
| مراجع | ||
|
آذر بیگدلی، لطفعلی‌بیگ (1378)، آتشکدۀ آذر، نیمه دوم، چاپ میرهاشم محدّث، تهران، امیرکبیر.
اوحدی، تقی‌الدّین محمّد (1388)، تذکرۀ عرفات‌العاشقین و عرصات‌العارفین، چاپ سیّدمحسن ناجی نصرآبادی، ج6، تهران، اساطیر.
باستانی پاریزی، محمّدابراهیم (1361)، کلاه‌گوشۀ نوشیروان، تهران، اسپرک.
برقعى، على‌اکبر (1384)، راهنماى دانشوران در ضبط نامها، نسبها و نسبتها،ج2، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
جناب، على (1385)، رجال و مشاهیر اصفهان (الاصفهان)، اصفهان، سازمان فرهنگى- تفریحى شهردارى اصفهان.
خادمی، روح‌اللّه و محمّدحسین کرمی (1393)، «جست‌وجو در احوال و اشعار مجدالدّین همگر»، آینۀ میراث، ش55، ص111-148.
دهخدا،علی‌اکبر(1373)، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران.
سعدی (1385)، کلیّات سعدی، چاپ محمّدعلی فروغی، تهران، هرمس.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1386)، موسیقی شعر، تهران، آگاه.
شمس قیس رازی (1388)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، چاپ محمّدبن عبدالوهاب قزوینی، مدرّس رضوی و سیروس شمیسا، تهران، علم.
شمیسا، سیروس (1374)، سیر رباعی در شعر فارسی، تهران، فردوس.
صابری، طه، معصومه معدن کن و اسداللّه واحد (1394) «بررسی و نقد انتساب رباعیّات مشترک خیّام و مجدهمگرِ،با استناد به نسخۀ ۶۹۷ ق موزۀ بریتانیا»، آینۀ میراث، ش 56، 231-263
صفا، ذبیح اللّه (1369)، تاریخ ادبیّات در ایران، ج3، تهران، فردوس.
فتوحى یزدى، عبّاس (1382)، تذکرۀ شعراى یزد، یزد، اندیشمندان یزد.
میرافضلی، سیّدعلی (1386)، «رباعیّات مجد همگر به خطّ نوۀ او»، نامۀ بهارستان، سال 8 و9، ش87، دفتر 13-14، ص346-337.
نفیسی، سعید (1344)، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پایان قرن دهم هجری، تهران، فروغی.
همگر، مجدالدّین(692ق)، رباعیّات، نسخۀ خطّی شامل اشعار ابوالفرج رونی، ازرقی هروی، انوری ابیوردی،عثمان مختاری، گردآوریِ اسحاق بن قوام بن مجد همگر، ش3713، انگلستان، کتابخانه موزۀ بریتانیا.
یلمه‌ها، احمدرضا (1391)، «بررسی تطبیقی رباعیّات مجد همگر نسخۀ بریتانیا با دیگر نسخ خطّی و چاپی»، متن‌شناسی ادب فارسی، سال4، ش1، ص73-90. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 576 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 331 |
||