the Production of Shia Jurisprudence Texts in the First Part of Safavid Period, Case Study: Jamal-al-Insha | ||
| پژوهش‌های علوم تاریخی | ||
| Volume 13, Issue 1 - Serial Number 25, June 2021, Pages 49-68 PDF (287.77 K) | ||
| Document Type: Research Paper | ||
| DOI: 10.22059/jhss.2021.314648.473342 | ||
| Author | ||
| Mahya Shoeibi Omrani* | ||
| assistant professor of the history department in university of Tehran | ||
| Abstract | ||
| At the beginning of Safavid period and the conversion of Iran to Shia, there was a need for texts explaining the jurisprudence regulations of this religion in different fields to all members of society. The field of Shurūt and Vasāyiq that specifies the instructions of preparing and writing legal documents is one of the fields. Its great importance along with the lack of resources in this regard, made ‘Abdulḥai -ibn- ‘Abdulvahhāb Hosseini, Herat’s judge (Qāżī) in the reign of Shah Ismail I and Shah Tahmasb I and one of the cultural elites in last Timurid era, write a handbook based on Shia jurisprudence to guide the staff in religious registries. This handbook entitled Jamāl al-Inshā (Beauty of Inshā) containing plenty of legal documents and historical letters can also be considered as an example of sources called Munsha’āt (collection of letters). Despite its importance, the book has not been yet investigated on. If this text is compared with its contemporary and similar works and the historical context in the time of its compilation is regarded, then it will be clear that the author’s purpose in writing the book, has been strengthening Shia resources in jurisprudence. Furthermore, this book is so important in studying historical events in Herat in sixteenth century such as the results of repeated attacks by uzbeks to this area and also the conflicts among Safavid authorities in Khorasan. | ||
| Keywords | ||
| Jamal-al-insha; Abdolhay Hosseini; Shia jurisprudence; Monsha’at; Herat; Safavid | ||
| References | ||
|
آقاجری، سیدهاشم ، مقدمهای بر مناسبات دین و دولت در ایران عصر صفوی، تهران، طرح نو، 1388.
افندی اصفهانی، میرزا عبدالله، ریاضالعلما و حیاضالفضلا، به اهتمام سید محمود مرعشی، قم، کتابخانة آیتالله مرعشی، 1401.
امیرمحمود خواندمیر، تاریخ شاه اسماعیل و شاه طهماسب صفوی (ذیل تاریخ حبیبالسیر)، تصحیح محمدعلی جراحی، تهران، گستره، 1370.
برکت، محمد «فهرست الفبایی نسخههای تککتابی کتابخانة علامه طباطبایی شیراز»، نسخهپژوهی، به کوشش ابوالفضل حافظیانبابلی، تهران، کتابخانة مجلس، دفتر دوم، شمارۀ 2، 99-242، 1384.
بهاءالدین بغدادی، التوسل الی الترسل، تصحیح احمد بهمنیار، تهران، اساطیر، 1385.
جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران، تهران، علم، 1388.
جهادی، سید امیر، «متنشناسی نسخة خطی آداب انشاء نوربخشی در بلاغت نثر و ترسّل عصر صفوی»، مطالعات زبانی و بلاغی، دورة 9، شمارة 18، 39-68، 1397.
جهانگشای خاقان: تاریخ شاه اسماعیل، به کوشش الله دتا مضطر، اسلامآباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، بیتا.
حبیبی، عبدالحی، «مخزنالانشاء»، آریانا، سال سوم، شمارة 8، 5-9، 1324.
خواندمیر، غیاثالدین بن همامالدین، مآثرالملوک، تصحیح میرهاشم محدث، تهران، رسا، 1372.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ، حبیبالسیر، زیر نظر محمد دبیرسیاقی، تهران، خیام، 1380.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ، نامة نامی، 9667، کتابخانة مجلس شورای اسلامی.
خورشاه بن قبادالحسینی، تاریخ ایلچی نظامشاه، تصحیح محمدرضا نصیری، کوئیچی هانهدا، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1379.
خوزانی اصفهانی، افضلالتواریخ؛ روزگار و زندگی شاه طهماسب اول صفوی، به کوشش احسان اشراقی و قدرتالله پیشنماززاده، تهران، میراث مکتوب، 1398.
دانشپژوه، محمدتقی، فهرست نسخههای خطی کتابخانة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه تهران، تهران، دانشگاه تهران، 1339.
ــــــــــــــــــــ، فهرستوارة فقه هزار و چهارصد سالة اسلامی در زبان فارسی، تهران، علمی و فرهنگی، 1367.
درایتی، مصطفی، فهرستگان نسخههای خطی ایران (فنخا)، تهران، کتابخانة ملی، 1391.
روملو، حسنبیگ، احسنالتواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، بابک، 1357.
رویمر، ه.ر، «دورة صفویان»، در: تاریخ ایران دورة صفویان؛ پژوهش از دانشگاه کمبریج، ترجمة یعقوب آژند، تهران، جامی، 1380.
سیمی نیشابوری، جوهریه، در: کتابآرایی در تمدن اسلامی، نجیب مایل هروی، مشهد، آستان قدس رضوی، 1372.
سیوری، راجر، ایران عصر صفوی، ترجمة کامبیز عزیزی، تهران، مرکز، 1388.
صفتگل، منصور، ساختار نهاد و اندیشة دینی در ایران عصر صفوی، تهران، رسا، 1381.
عالمآرای شاهاسماعیل، تصحیح اصغر منتظرصاحب، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1349.
عبدالحی حسینی، جمالالانشاء، 33-د، کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران.
ـــــــــــــــــــــــــــــ، 21043، کتابخانة مجلس شورای اسلامی.
ـــــــــــــــــــــــــــــ، 1264، کتابخانة علامه طباطبایی شیراز.
عبدیبیگ شیرازی، تکملهالاخبار، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران، نی، 1369.
غفاریقزوینی، قاضی احمد، تاریخ جهانآرا، تهران، کتابفروشی حافظ، 1343.
فرهانیمنفرد، مهدی، پیوند سیاست و فرهنگ در عصر زوال تیموریان و ظهور صفویان، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1381.
ــــــــــــــــــــ، مهاجرت علمای شیعه از جبل عامل به ایران در عصر صفوی، تهران، امیرکبیر، 1395.
قائممقامی، جهانگیر، یکصد و پنجاه سند تاریخی از جلایریان تا پهلوی، تهران، ستاد بزرگ ارتشتاران، 1348.
قاضی احمد قمی، خلاصهالتواریخ، تصحیح احسان اشراقی، تهران، دانشگاه تهران، 1383.
قزوینی، یحیی بن عبداللطیف، لب التواریخ، تصحیح میرهاشم محدث، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1386.
قمی، حاج شیخ عباس، الفواید الرضویه فی احوال العلماء المذهب الجعفریه، تصحیح ناصر باقریبیدهندی، قم، بوستان کتاب، 1385.
گلچین معانی، احمد، کاروان هند، مشهد، آستان قدس رضوی، 1369.
مدرستبریزی، محمدعلی، ریحانهالادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، تهران، خیام، 1369.
مقدم، محمدباقر، اثرآفرینان استرآباد و جرجان، تهران، نهاد کتابخانههای عمومی کشور، 1392.
منتجبالدین بدیع، علی بن احمد، عتبهالکتبه، تصحیح محمد قزوینی و عباس اقبال، تهران، شرکت سهامی چاپ، 1329.
موسویخوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان، 1390.
میچل، کالین، سیاستورزی در ایران عصر صفوی، ترجمة حسن افشار، تهران، فرهنگ جاوید، 1397.
میراحمدی، مریم، دین و دولت در عصر صفوی، تهران، امیرکبیر، 1369.
میرزا رفیعا، دستورالملوک، تصحیح محمداسماعیل مارچینکوفسکی، تهران، ادارۀ اسناد و تاریخ دیپلماسی، 1385.
میهنی، محمد بن عبدالخالق، دستور دبیری، تصحیح سیدعلی رضویبهابادی، یزد، بهاباد، 1375.
نخجوانی، محمد بن هندوشاه، دستورالکاتب فی تعیین المراتب، تصحیح علیاکبر احمدیدارانی، تهران، میراث مکتوب، 1395.
نوربخشی، محمد بن ناصرالحق، انشای عالمآرا (رساله در آداب انشا)، 4487، کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران.
واعظ کاشفی، حسین، صحیفة شاهی، 5912، کتابخانة مجلس شورای اسلامی.
ــــــــــــــــــــ، مخزنالانشا، 1077019، کتابخانة ملی.
وزیری، احمدعلیخان، تاریخ کرمان، به کوشش محمدابراهیم باستانیپاریزی، تهران، علمی، 1364. | ||
|
Statistics Article View: 605 PDF Download: 485 |
||