پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,502 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,117,134 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,222,178 |
ارزیابی کیفیت محیط شهر رشت از دیدگاه برنامه‌ریزی شهری تنوع‌گرا (با تأکید بر چهار گروه اجتماعی زنان، توان‌خواهان، سالمندان و کودکان) | ||
| پژوهشهای جغرافیای برنامه‌ریزی شهری | ||
| دوره 9، شماره 3، آذر 1400، صفحه 801-833 اصل مقاله (2.53 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2021.318494.1456 | ||
| نویسندگان | ||
| فضیلت طهری1؛ مهین نسترن* 2؛ حسین پرویز اجلالی3 | ||
| 1پژوهشگر دکتری شهرسازی اسلامی، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 2دانشیار گروه شهرسازی، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 3دانشیار مؤسسۀ عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بسیاری از سازوکارهای برنامه‌ریزی شهری جهان با پذیرش تنوع و گوناگونی ساکنان شهری به‌سوی به‌کارگیری رویکردهای تنوع‌گرا و گنجاندن تنوع‌ها و تفاوت‌ها در فرایندهای برنامه‌ریزی شهری تغییر مسیر داده‌اند، اما سازوکار برنامه‌ریزی شهری کشور ایران و به‌تبع آن شهر رشت در سایۀ تفکرات مدرنیسم همچنان با شهروندان به‌صورت نوعی واحد برخورد می‌کنند و تفاوت‌های سنی، جنسیتی، قومی-نژادی، مذهبی، تفاوت در توانایی جسمی و درنتیجه تفاوت در نیازهای شهروندان در شهر را در نظر نمی‌گیرند. هدف از این مطالعه، ارزیابی کیفیت محیط شهر رشت از دیدگاه برنامه‌ریزی شهری تنوع‌گرا و پاسخگویی به نیازهای فضایی متفاوت چهار گروه اجتماعی زنان، توان‌خواهان، سالمندان و کودکان است. این مطالعه از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر روش، توصیفی-تحلیلی است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌های محقق‌ساخته و برای تحلیل داده‌ها از آزمون تی تک‌نمونه‌ای و مدلسازی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS و Smart PLS استفاده شده است. بر پایۀ نتایج آزمون تی تک‌نمونه‌ای، کیفیت محیط این شهر از نظر شاخص‌های ایمنی و امنیت، امکانات و خدمات عمومی، اشتغال، حمل‌ونقل عمومی، فضاهای بیرونی و ساختمان‌های عمومی در پاسخ به نیازهای هر چهار گروه اجتماعی پایین‌تر از سطح متوسط است. نتایج مدلسازی معادلات ساختاری نشان می‌دهد شاخص «امکانات و خدمات عمومی» با ضرایب مسیر 382/0 و 443/0 بیشترین تأثیر را در کیفیت محیط شهر برای زنان و کودکان دارد. همچنین دو شاخص «حمل‌ونقل عمومی» و «فضاهای بیرونی و ساختمان‌های عمومی» با ضرایب مسیر 423/0 و 298/0 بیشترین تأثیر را در کیفیت محیط شهر برای سالمندان و سه شاخص «فضاهای بیرونی»، «ساختمان‌های عمومی» و «حمل‌ونقل عمومی» با ضرایب مسیر 324/0، 279/0 و 278/0 بیشترین تأثیر را در کیفیت محیط شهر برای توان‌خواهان دارند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد برای دستیابی به محیط شهری تنوع‌گرا و همه‌شمول، گذار از رویکرد یکسان‌نگر فعلی به رویکرد تنوع‌گرا و گنجاندن تنوع‌ها و تفاوت‌ها در فرایندهای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی شهری ضروری است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامه‌ریزی شهری تنوع‌گرا؛ شاخص؛ شهر رشت؛ کیفیت محیط؛ گروه اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Assessing the quality of Rasht's environment from the diversity-oriented urban planning perspective (with emphasis on the four social groups of women, the disabled, the elderly and children) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fazilat Tahari1؛ Mahin Nastaran2؛ Hossein Parviz Ejlali3 | ||
| 1PhD Researcher in Islamic Urban Planning, School of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
| 2Phd in Geography and Urban Planning, Associate Professor, Department of Urban Planning, School of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| 3Phd in Urban Sociology, Retired Associate Professor in Great Institute of Education and Research in Management and Planning, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Urban planning mechanisms in some countries, by recognizing diversity of urban dwellers have shifted towards applying diversity-oriented approaches and incorporating diversities and differences into urban planning processes. But Iran's urban planning mechanism and consequently Rasht’s planning mechanism, which continue to deal with citizens as the same and neglect differences in age, sex, ethnicity, religion, physical ability and thus differences in their needs in city. The purpose of this study is to evaluate urban environment quality of Rasht from the diversity-oriented urban planning perspective and respond to needs of diverse social groups. Self-regulated questionnaires were used to collect data and one-sample t-test and structural equation modeling in SPSS and Smart PLS software were used to analyze the data. One-sample t-test results show that quality of the city's environment in terms of indicators such as safety and security, public facilities, employment, public transportation, outdoor spaces and public buildings is below average in response to the needs of all four social groups. Also, the results of structural equation modeling show that the indicator of public facilities has the greatest impact on quality of urban environment for women and children and the three indicators of public transportation, outdoor spaces and public buildings have the greatest impact on quality of urban environment for the disabled and the elderly. Therefor there is a need to shift from the current assimilative approach to diversity-oriented urban planning approach to incorporate diversities and differences in urban policy-making and planning processes. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Diversity-Oriented Urban Planning, Social Group, Environment Quality, Indicator, Rasht | ||
| مراجع | ||
|
ایرانشاهی، ایوب، قلعه نویی، محمود. (1396). ارزیابی میزان مطابقت فضاهای شهری با شاخص‌های شهر دوستدار سالمند (مطالعه موردی خیابان چهارباغ عباسی اصفهان). هویت شهر. 11(2). 67-78.
پورمحمدی، محمدرضا، خضرنژاد، پخشان، احمدی، پولاد، جهان بین، رضا. (1394). بررسی میزان انطباق فضاهای عمومی شهری با نیازهای زنان شهر ارومیه. زن در توسعه و سیاست. 13(1). 23-40.
تقوایی، علی اکبر، معروفی، سکینه، پهلوان، سمیه. (1392). ارزیابی تأثیر کیفیت محیط شهری بر روابط اجتماعی شهروندان مورد مطالعه: محله آبکوه شهر مشهد. نقش جهان. ۳ (۱). 54-43.
جمعه‌پور، محمود، عیسی‌لو، علی اصغر، عیسی‌لو، شهاب الدین. (1395). توانسنجی فضاهای شهری در پاسخدهی به نیاز گروه‌های کم توان جسمی- حرکتی، مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر قم. فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری. 7(26). 21-36.
خوارزمی، امیدعلی، جوهری، لیلا، خوارزمی، امیرعلی. (1399). ارزیابی شاخص های شهر دوستدار کودک در کلانشهر مشهد. جغرافیای اجتماعی شهری. 7(1). 191-210.
رشیدکلویر، حجت الله، کریمی آذری، امیررضا، پوررضا، سید هادی. (1399). ارزیابی ایجاد مؤلفه‌های شهر دوستدار کودک در شهر بندرانزلی. دانش شهرسازی. 4(3). 51-65.
رفیعیان، مجتبی، مولودی، جمشید، پورطاهری، مهدی. (1390). سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای جدید، مطالعۀ موردی: شهر جدید هشتگرد. برنامه‌ریزی و آمایش فضا. 15(3). 19-37.
سلطانی، لیلا، دارابی، مریم. (1395). ارزیابی کیفیت محیط در محله های تاریخی شهرها (مطالعۀ موردی: محلۀ نفرآباد شهرری). پژوهشهای جغرافیای انسانی. 48(3). 429-439.
شرقی، علی، ضرغامی، اسماعیل، صالحی کوسالاری، فرزانه، الفت، میلاد. (1395). سنجش وضعیت شاخص‌های جهانی شهر دوستدار ِسالمند در کلانشهر تهران. مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه‌ای (توقف انتشار). 8(28). 1-22.
شکرگزار، اصغر، نعمتی علیکان، حسین، شکاک نالوس، عزیز، عابدینی، غلامرضا. (1397). سنجش کیفیت محیط سکونت شهری با رویکرد رضایتمندی مبتنی بر دیدگاه تجربی (نمونه موردی: شهر ارومیه). مطالعات محیطی هفت حصار. ۶ (۲۴). 93-105.
شماعی، علی، پوراحمد، احمد. (1392). بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا. تهران: دانشگاه تهران.
ضابطیان، الهام، تقوایی، علی‌اکبر. (1388). معیار‌های مناسب‌سازی فضاهای شهری دوستدار سالمندان با استفاده از رویکرد مشارکتی. مسکن و محیط روستا. 28(128). 71-60.
عظیمی، میترا. (1395). شهرهای دوستدار زنان و استراتژی‌های دستیابی به آن. فصلنامۀ برنامه‌ریزی توسعۀ شهری و منطقه‌ای. 1(2). 119-144.
مشکینی، ابوالفضل، مؤذن، سهراب، نوروزی، مصطفی. (1394). سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای کوچک استان آذربایجان شرقی. پژوهشهای بوم‌شناسی شهری. 6(12). 17-32.
نورانی، سمیه، نورانی، فرید، پورمحمدی، محمدرضا. (1391). شهر دوستدار زنان، مطالعۀ موردی: مرکز شهر اردبیل. آمایش محیط. 5(19). 165-181.
یاری حصار، ارسطو، سعیدی زارنجی، سمیرا، فرزانه سادات زارنجی، ژیلا، اسکندری عین الدین، هادی. (1399). ارزیابی مناسب‌سازی فضاهای شهری برای معلولان و افراد کم‌توان جسمی حرکتی. مطالعۀ موردی: شهر اردبیل. فصلنامۀ مطالعات شهری. 9(36). 132-117.
Abada, N. (2013). Understanding women-friendly cities: distilling elements from United Nations designated cities.
Azimi, M. (2017). Women-friendly Cities and Strategies to Achieve it. Quarterly Journals of Urban and Regional Development Planning, 1(2), 119-144. (In Persian)
Booth, C., Batty, E., Gilroy, R., Dargan, L., Thomas, H., Harris, N. R., & Imrie, R. (2004). Planning and Diversity: Research into Policies and Procedures.
Bridge, G., & Watson, S. (2011). The new Blackwell companion to the city: Wiley-Blackwell Oxford.
Coulton, C. J., & Korbin, J. E. (2007). Indicators of child well-being through a neighborhood lens. Social Indicators Research, 84(3), 349-361.
Fainstein, S. S. (2005). Cities and diversity: should we want it? Can we plan for it? Urban affairs review, 41(1), 3-19.
Fincher, R. (2003). Planning for Cities of Diversity, Difference and Encounter. Australian Planner, 40(1), 55–58.
Fincher, R., & Iveson, K. (2008). Planning and diversity in the city: Redistribution, recognition and encounter: Macmillan International Higher Education.
Gibney, S., & Shannon, S. (2018). Developing indicators for the age-friendly cities and counties programme in Ireland. Working With Older People.
Greater London Authority (2007). Planning for equality and diversity in London: supplementary planning guidance to the London Plan: Greater London Authority.
Higgins, M., Hague, C., Prior, A., McIntosh, S., Satsangi, M., Warren, F., . . . Netto, G. (2005). Diversity and Equality in Planning: A Good Practice Guide: Office of the Deputy Prime Minister.
Horelli, L. (2007). Constructing a theoretical framework for environmental child-friendliness. Children Youth and Environments, 17(4), 267-292.
Inclusive Urban Agenda. (2016). The Inclusion Imperative: Towards Disability-inclusive and Accessible Urban Development.
Iranshahi, A., ghalehnoee, M. (2017). An evaluation of Urban Spaces Conformity with the Indicators of Age- Friendly City; the Case of Chahar Bagh-e Abbasi Street of Isfahan. Hoviatshahr, 11(2), 67-78. (In Persian)
Johnson, D. L., Ambrose, S. H., Bassett, T. J., Bowen, M. L., Crummey, D. E., Isaacson, J. S., . . . Winter‐Nelson, A. E. (1997). Meanings of environmental terms. Journal of environmental quality, 26(3), 581-589.
Jome pur, M., esaee lu, A., easa lu, S. (2016). The survey urban spaces in response to the need of disability groups Case Study: Central city of Qom. Journal of Research and Urban Planning, 7(26), 21-36. (In Persian)
Kharazmi, O., Johari, L., Kharazmi, A. (2020). Assessing the child friendly city indicators in Mashhad metropolis. Journal of Urban Social Geography, 7(1), 191-210. (In Persian)
Khosla, P. & Kalita, D. (2012). Young Women: Life Choices and Livelihoods in Poor Urban Areas. ActionAid.
Keogh, M. & Merkel, A. (2013). Towards an Inclusive and Accessible Future for All, Voices of Persons with Disabilities On the post-2015 development framework. United Nations (United Nations Partnership to Promote the Rights of Persons with Disabilities).
Kneeshaw, S., & Norman, J. (2019). Gender Equal Cities. URBACT Knowledge Hub.
Leicester City Council (2012). Summary of the Equality and Diversity Strategy.
Lui, C. W., Everingham, J. A., Warburton, J., Cuthill, M., & Bartlett, H. (2009). What makes a community age‐friendly: A review of international literature. Australasian journal on ageing, 28(3), 116-121.
Mahaffey, R. (2010). Planning for the future: age-friendly and disability-friendly official community plans: Union of BC Municipalities.
Mahimkar, S., & Gokhale, V. (2015). Inclusive Cities: Towards Gender-Sensitive Urban India. Tekton: A Journal of Architecture, Urban Design and Planning, 2(1), 26-36.
Majumder, A. K., Hossain, M. E., Islam, M. N., & Sarwar, M. I. (2007). Urban environmental quality mapping: a perception study on Chittagong Metropolitan City. Kathmandu University Journal of Science, Engineering and Technology, 3(2), 35-48.
Meshkini, A., Moazzen, S., Norouz, M. (2016). Measuring the Quality of Urban Environment in Small Cities in East Azerbaijan Province. Journal of Urban Ecology Researches, 6(12), 17-32. (In Persian)
National Institute of Urban Affairs (2016). Indicators for CHIld friendly Local Development (I - CHILD) Delhi, India.
National Institute of Urban Affairs (2017). Compendium of Best Practices of Child Friendly Cities. In: National Institute of Urban Affairs New Delhi.
Nourani, S., Nourani, F., Pourmohammadi, M. R. (2012). Women Friendly City, Case Study: Ardabil City Center. Environmental Based Territorial planning. 5(19), 165-181. (In Persian)
Porteous, J. D. (1971). Design with People: The Quality of the Urban Environment. Environment and Behavior, 3(2), 155-178.
Poormohammadi, M., Khezrnezhad, P., Ahmadi, P., Jahanbin, R. (2015). A survey of the adaptation of Urmia Urban Public Spaces to the needs of women. Women in Development & Politics, 13(1), 23-40. (In Persian)
Rafieyan, M., Moloudi, J., & Pourtaheri, M. (2011). Assessing the quality of urban environment in new cities Case study: Hashtgerd new city. The Journal of Spatial Planning, 15(3), 19-37. (In Persian)
Rakhimova, N. (2011). Child-Friendly Cities and Neighborhoods: An Evaluation Framework for Planners: Arizona State University.
Rashid Kolvir, H., Karimi azeri, A., Purreza, S. (2020). Assessment of Creating Child Friendly City Components in Bandar-e Anzali. Urban Planning Knowledge, 4(3), 51-65. (In Persian)
Rebernik, N., Szajczyk, M., Bahillo, A., & Goličnik Marušić, B. (2020). Measuring disability inclusion performance in cities using Disability Inclusion Evaluation Tool (DIETool). Sustainability, 12(4), 1378.
Reeves, D. (2004). Planning for diversity: policy and planning in a world of difference: Routledge.
Schiller, M. (2016). European cities, municipal organizations and diversity: The new politics of difference: Springer.
Shammai., A. & Pourahmad, A. (2013). Urban rehabilitation and renovation: a geographic perspective, Tehran: University of Tehran. (In Persian)
Sharqi, A., Zarghami, E., Salehi Kousalari, F., Olfat, M. (2016). Evaluating status of global indices of age-friendly city in Tehran Metropolis (AFC). Journal of Urban - Regional Studies and Research, (), 1-22. (In Persian)
Shokrgozar, A., Nemati Alikan, H., Shakak Nalous, A., Abedini, Gh. (2018).The Assessment of Urban Residential Environment with Satisfaction Approach Based on Experimental Point of View (Case Study: Urmia). Haft Hesar Journal of Environmental Studies, 6(24), 93-105. (In Persian)
Sipahi, E., & Orselli, E. (2019). An Essay on the Concept of Women Friendly City Based on the Turkish Case. Humanities and Social Sciences Review, 1(3), 239–245.
Soltani, L., Darabi, M. (2016). Evaluation of Environmental Quality in the Historical Urban Quarters of Iran (Case Study: The Quarter of Nafar-Abad, Rey). Human Geography Research, 48(3), 429-439. (In Persian)
Taghvaee A A, Maroufi S, Pahlavan S. (2013). Evaluation of the Effects of Environmental Quality on Residents’ Social Relations: Aab-Kooh Sector in Mashhad City. Naqshejahan, 3 (1), 43-54. (In Persian)
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (2017). Assessment Tool for Inclusive Cities in Indonesia (2nd Version). United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
UN Habitat (2012). Gender Issue Guide: Urban Planning and Design. Nairobi: UN Habitat.
Unicef (2012). The state of the world's children 2012: children in an urban world. Retrieved from
Van Kamp, I., Leidelmeijer, K., Marsman, G., & De Hollander, A. (2003). Urban environmental quality and human well-being: Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study. Landscape and urban planning, 65(1-2), 5-18.
Vertovec, S. (2014). Routledge international handbook of diversity studies: Routledge.
World Health Organization (2007). Global age-friendly cities: A guide: World Health Organization.
World Health Organization (2011). World report on disability 2011: World Health Organization.
World Health Organization (2015). Measuring the age-friendliness of cities: A guide to using core indicators.
Yarihesar, A., Saeedi Zaranji, S., Farzane Sadat, Zh., Eskandari Einoddin, H. (2020). Assessing the adaptation of urban spaces for the disabled and people with physical disabilities (Case study of Ardabil).Urban Studies, 9(36), 117-132. (In Persian)
Zabetian, E. & Taghvaie, A. A. (2009). Elderly Friendly Cities through People Participation. Journal of Housing and Rural Environment, 28(128), 60-71. (In Persian)
https://sdi.mpogl.ir/, online access on 2020.
childfriendlycity.org, online access on 2021.
www.uclg.org, online access on 2021. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 795 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 558 |
||