الحسینی, سیدمحمد, ابوالحسن تنهایی, حسین, محسنی, رضا علی. (1400). تحلیل گذار مسئله اجتماعی تا آسیب اجتماعی در دوران اسطورهای ایران باستان به روایت شاهنامه. , 28(1), 375-419. doi: 10.22059/jsr.2021.84527
سیدمحمد الحسینی; حسین ابوالحسن تنهایی; رضا علی محسنی. "تحلیل گذار مسئله اجتماعی تا آسیب اجتماعی در دوران اسطورهای ایران باستان به روایت شاهنامه". , 28, 1, 1400, 375-419. doi: 10.22059/jsr.2021.84527
الحسینی, سیدمحمد, ابوالحسن تنهایی, حسین, محسنی, رضا علی. (1400). 'تحلیل گذار مسئله اجتماعی تا آسیب اجتماعی در دوران اسطورهای ایران باستان به روایت شاهنامه', , 28(1), pp. 375-419. doi: 10.22059/jsr.2021.84527
الحسینی, سیدمحمد, ابوالحسن تنهایی, حسین, محسنی, رضا علی. تحلیل گذار مسئله اجتماعی تا آسیب اجتماعی در دوران اسطورهای ایران باستان به روایت شاهنامه. , 1400; 28(1): 375-419. doi: 10.22059/jsr.2021.84527
تحلیل گذار مسئله اجتماعی تا آسیب اجتماعی در دوران اسطورهای ایران باستان به روایت شاهنامه
1دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
بنیادی‌ترین هدف نگارنده تبیین جامعه‌شناختی مسائل اجتماعی در تاریخ ایران به روایت شاهنامه و شناخت درک تفسیری انسان در موقعیت دیالکتیکی خود و جامعه و شیوه خلق موقعیت‌های جدید است، اینکه چالش‌های زندگی در جامعه چگونه به فرصتی برای پویایی رشد یا آسیب اجتماعی تبدیل می‌شود. برای یافتن پاسخ و مطالعه زندگی گروهی و رفتار بشری رویکردی واقع‌گرایانه یا به قول بلومر «فرود به زمین» بکار بستیم چون دستیابی به معنا و تفسیر ذهنی جامعه اسطورهای موردنظر فردوسی در شاهنامه از مفهوم آسیب و مسئله اجتماعی به این روش امکان‌پذیر است، بدین ترتیب پس از بررسی متن شاهنامه و شرح‌هایی که در این زمینه موجود است بر اساس تکنیک‌های کدبندی اقدام به این کار و مقوله‌بندی مفاهیم نمودیم، بر اساس کدبندی‌ها دریافتیم که در روایت فردوسی از شاهنامه همواره به فرایند دیالکتیکی انسان در حل چالش‌های زندگی توجه شده و همین مسئله سبب شکل‌گیری جوامع گردیده است و ساختارهایی که از درون خود موجب نابرابری و تضاد شده‌‌اند، در شاهنامه زمان، خرد، دین، ایدئولوژی و تعاملات اجتماعی در برخورد با مسائل بسیار تأثیرگذار است و هرگاه مجموعه عوامل موجب تسهیل گفتمان و مطالبه‌گری در جامعه بوده مسائل اجتماعی تبدیل به رهیافتی برای رسیدن به جامعه پویا و در غیر این صورت موجب تعارض، شکست و آسیب‌های اجتماعی گردیده است این تقابل در حوزه ستانده‌ها یا طبقه فرودست با طبقه فرادست در شاهنامه به‌وضوح قابل‌درک است.
Seyyed Mohammad Alhosseini1؛ Hossein Abolhasantanhaei2؛ Rezaali Mohseni3
1.
2Associate Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran
3Associate Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Islamic Azad University, Central Tehran Branch
چکیده [English]
The most fundamental purposes of the author are a) to explain the sociological dimension of social issues in history of Iran as narrated by Shahnameh; b) to understand human interpretive understanding of his dialectical position and society and how to create new situations ; c)to find out how lifes challenges in society become opportunities for growth dinamics or social harm .. To find the answer to the above questions, study group life and human behavior we use a realistic approach, or as Blumer puts it, "down to earth" because it is possible to achieve the meaning and the mental interpretation of the mythical community of Ferdowsi in the Shahnameh from the concept of social harm and problem in this way. So, after examining the text of the Shahnameh and the descriptions available in this field, proceeded to categorize it according to the coding techniques, and found that based on the codifications, Ferdowsi's narrative of the Shahnameh always refers to the human dialectical process. Consideration has been given to solving the challenges of life and this has led to the formation of societies And the structures that have caused inequality and conflict within themselves are very influential in dealing with issues of time, wisdom, religion, ideology, social interactions; Whenever the set of factors has facilitated social discourse and inquiry, social issues have become an approach to a dynamic and otherwise socially disruptive, socially disadvantaged society has been clearly understood in the field of inferiority or the lower class with the upper class in the Shahnameh.
مراجع
ابن خلدون (1344) مقدمه ابن خلدون، ترجمۀ محمد پروین، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ابوالحسن تنهایی، حسین (1388) جامعه‌شناسی پیشقراول در غرب جدید، تهران: بهمن برنا.
ابوالحسن تنهایی، حسین (1390) جامعه‌شناسی دینی در شرق باستان، تهران: بهمن برنا.
ابوالحسن تنهایی، حسین (1391) بازشناسی تحلیلی نظریه‌های مدرن در جامعه‌شناسی: مدرنیتۀ درگذار، تهران: انتشارات علم (چاپ اول).
ابوالحسن تنهایی، حسین (1392) جامعه‌شناسی نظری «مبانی، اصول و مفاهیم»: مطالعه‌ای در باب جامعه‌شناسی معرفت علم جامعه‌شناختی، تهران: بهمن برنا (ویرایش چهارم).
ابوالحسن تنهایی، حسین (1394) بازشناسی تحلیلی نظریه‌های مدرن در جامعه‌شناسی: مدرنیتۀ اخیر، تهران: انتشارات بهمن برنا (چاپ اول).
ابوالحسن تنهایی، حسین (1394) جامعه‌شناسی معرفت و معرفت‌شناسی نظریه، تهران: نشر بهمن برنا، چاپ دوم.
اسلامی ندوشن، محمدعلی (1381) ایران و جهان از نگاه شاهنامه، تهران: انتشارات امیرکبیر.
اسلامی ندوشن، محمدعلی (1381) چهار سخنگوی وجدان ایران (فردوسی، مولوی، حافظ و سعدی)، چاپ دوم، تهران، نشر قطره.
اسلامی ندوشن، محمدعلی (1385) داستان داستان‌ها، تهران: امیرکبیر.
اسلامی ندوشن، محمدعلی (1387) زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
اسلامی ندوشن، محمدعلی(1387) رستم و اسفندیار در شاهنامه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
اکبری، منوچهر (1390) فردوسی پژوهی، دفتر اول، خانه کتاب: تهران.
امام جمعه (1387) جامعه‌شناسی فرهنگی، تهران: بهمن برنا.
بذرافکن، مهتا (1396) جامعه‌شناسی شاهنامه فردوسی،تهران: انتشارات از نو.
برگر، پیتر؛ لوکمن، توماس (1375) ساخت اجتماعی واقعیت: رساله‌ای در جامعه‌شناسی شناخت، ترجمۀ فریبرز مجیدی، تهران: علمی فرهنگی.
بلیکی، نورمن (1384) طراحی پژوهش‌های اجتماعی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
بوتول، گاستون (1376) جامعه‌شناسی جنگ، ترجمۀ هوشنگ فرخجسته، چاپ سوم.
الیاده، میرچا (1372) رساله در تاریخ ادیان، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: انتشارات سروش.
آقاحسینی، حسین؛ ربانی، رسول (1380) «تحلیلی بر مسائل اجتماعی درنخستین داستان‌های شاهنامه»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دوره جدید، ش 15، صص 1-22.
آقاحسینی، حسین؛ ربانی، رسول (1385) «تحلیل و بررسی آسیب‌های فردی و اجتماعی از دیدگاه بزرگان ادب فارسی»، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره بیست‌وپنجم، شماره سوم، پاییز، صص 17-30.
Blumer,Herbert (2004) George Herbert Mead and human conduct, Altamira, Newyork.
Ferdausi journal Royal Asiatic society of Bobay ,1917-21,XXV, Bombay ,1927
Guard, Albert (1935) literature and society, Boston.
