منوری, نوح, قیصری, حمید. (1400). بازاندیشی در نسبت نولیبرالیسم و مسائل برآمده از روابط کار شرکتی در ایران. , 12(1), 269-303. doi: 10.22059/ijsp.2021.84973
نوح منوری; حمید قیصری. "بازاندیشی در نسبت نولیبرالیسم و مسائل برآمده از روابط کار شرکتی در ایران". , 12, 1, 1400, 269-303. doi: 10.22059/ijsp.2021.84973
منوری, نوح, قیصری, حمید. (1400). 'بازاندیشی در نسبت نولیبرالیسم و مسائل برآمده از روابط کار شرکتی در ایران', , 12(1), pp. 269-303. doi: 10.22059/ijsp.2021.84973
منوری, نوح, قیصری, حمید. بازاندیشی در نسبت نولیبرالیسم و مسائل برآمده از روابط کار شرکتی در ایران. , 1400; 12(1): 269-303. doi: 10.22059/ijsp.2021.84973
بازاندیشی در نسبت نولیبرالیسم و مسائل برآمده از روابط کار شرکتی در ایران
1استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
2دکتری جامعه‌شناسی سیاسی از گروه جامعه‌شناسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
نولیبرالیسم به یکی از پرکاربردترین مفاهیم حوزه‌ی علوم اجتماعی انتقادی تبدیل شده است. گرایش فعالان و نظریه‌پردازان اجتماعی و سیاسی به یافتن متحدانی ملی و فراملی نیز سبب تقویت این تصور شده که نولیبرالیسم روندی است واحد که یک‌به‌یک کشورهای گوناگون جهان را درمی‌نوردد و تفاوت‌های زمینه‌ای اجتماعی و نهادی آن‌ها را در دستور کار خردکننده‌ی خویش حذف و ادغام می‌کند. این مقاله با مرور پاره‌ای از نظرگاه‌های مهم مطرح‌شده از سوی اصحاب اقتصاد سیاسی در ایران و با واکاوی آن‌چه در چارچوب روابط شرکتی در ایران پس از انقلاب رخ داده و می‌دهد، به بازاندیشی انتقادی درباره‌ی ایده‌ی سیطره‌ی نولیبرالیسم می‌پردازد. نتایج این مطالعه از آن حکایت دارند که روایت‌های عام و معطوف به عالم‌گیری نولیبرالیسم برای آغاز احتجاج در باب روندهای رخ‌داده در اقتصاد سیاسی ایران مفید هستند، اما بدون رجوع به جزئیات متنوع موضوعی و زمینه‌ای، خروجی تحلیل‌های ارائه‌شده متضمن هیچ ادای سهمی از جهات علمی و تحلیلی نخواهد بود. این مقاله با تمرکز بر روابط شرکتی در ایران، نشان می‌دهد که برای تشریح دقیق‌تر الگوی شکل‌گیری و بسط این روابط مبتنی بر استثمار، نه‌تنها باید از قرائت عام ارائه‌شده از نولیبرالیسم مبنی بر برون‌رفت حداکثری دولت از صحنه‌های سیاست‌گذاری و اجرا و جایگزینی آن با بازار آزاد خودتنظیم‌گر فاصله گرفت، بلکه باید بر شناخت هرچه دقیق‌تر دینامیسم‌هایی پای فشرد که دولت را در هیأت مهم‌ترین منتفع آن روابط استثماری، در میانه‌ی میدان سیاست‌گذاری برای تولد و تداوم این گونه از روابط کار نگاه می‌دارد.
Neoliberalism and the Triangular Employment in Iran: A critical Reflection
نویسندگان [English]
Nooh Monavvary1؛ Hamid Gheissari2
1Assistant Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran.
2PhD in Political Sociology, Department of Sociology, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University
چکیده [English]
The concept of neoliberalism has shaken the world of critical social sciences. The emergence of a global cause for creating an anti-neoliberal front has reinforced the notion that the neoliberal juggernaut is about to annihilate all contextual and institutional differences.
Through a detailed use of four critical approaches to the Iranian political economy, this study examines the capacities of the aforementioned global account of neoliberalism to explain the complexities of triangular employment.
According to the results, the triangular employment in Iran is unequivocally market-oriented, but the seemingly aloof stance of the state is of more analytical value in this case. Here the Iranian state uses the element of free-market to play the role of a party who could enjoy the inexpensive services of "Sherkati-ha" while remains unaccountable about their neglected rights and inadequate compensations. Hence, the global hegemony of neoliberalism is partially relevant in the case of "Sherkati-ha”. Yet, it is the state that not only keeps the macro-power of policy-making in modalities of precarious employment but also saves financial resources to keep its parasitic networks of waste and rent-seeking alive.
کلیدواژه‌ها [English]
Agency Workers, Neoliberalism, Political Economy, Neopatrimonialism, Capitalism, Industrial Policy
مراجع
الف‌نیوز (1393). حداقل حقوق کارمندان چهل سال قبل چقدر بود؟. 14/7/1393، شناسه خبر: 244272.
اقتصادآنلاین (1399). کاهش 170 هزار نفری نیروی انسانی دولت. 18/11/1399. شماره خبر: 3738151.
استگر، مانفرد بی. و روی، راوی کی. (۱۳۹۷). نئولیبرالیسم: درآمدی خیلی کوتاه. ترجمه‌ی قربان‌بابایی. نشر لوگوس.
اطهاری، کمال (1394). گزارشی از سمینار نسیان طبقاتی در ایران امروز. فرهنگ امروز.
پولانی، کارل (1391). دگرگونی بزرگ. ترجمه محمد مالجو. نشر پردیس دانش.
پین، آنتونی(۱۳۹۷)، جستارهای بنیادی در باب اقتصاد سیاسی نوین، برگردان مریم ذوالفقار روشن، انتشارات دنیای اقتصاد.
توفیق، ابراهیم (1385). مدرنیسم و شبه‌پاتریمونیالیسم؛ تحلیلی از دولت در عصر پهلوی. مجله‌ی جامعه‌شناسی ایران، دوره‌ی هفتم، شماره‌ی ۱، بهار ۱۳۸۵، صص ۹۳ – ۱۲۵.
فیلهو و جانستون (۱۳۹۴). نئولیبرالیسم: خوانش انتقادی. ترجمه سیدحسینی و اسماعیلی و امیری. نشر پرسش.
فریدمن، میلتون (1380). سرمایه‌داری و آزادی. ترجمه غلامرضا رشیدی. نشر نی.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (1374). اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی. ترجمه نفیسی و عزیزی. نشر مرکز. چاپ پنجم.
کورپوراسو، جیمز. ای (۱۳۸۷) و دیوید پی. لوین، نظریه‌های اقتصاد سیاسی، برگردان محمود عبداللهزاده، نشر ثالث، تهران
کیهان (1398). هفت شرکت دولتی ۵۵ درصد بودجه‌ی کل کشور را می‌خورند. 26/9/1398، کد خبر: 177519.
لاتزاراتو، موریتزیو (۱۳۹۴). ساخت انسان بدهکار: جستاری در وضعیت نولیبرال. ترجمه پیمان غلامی.
مالجو، محمد (1398). نئولیبرالیسم در ایران، افسانه یا واقعیت؟. اخبار روز.
مالجو، محمد (۱۳۹۵)، سیاست اعتدالی در بوته‌ی نقد اقتصاد سیاسی، نشر لاهیتا، تهران
مالجو، محمد (۱۳۹۹)، تاراج نهان؛ سلب مالکیت از نیروهای کار در اثر تورم در ایران، انتشارات آگاه، تهران
متوسلی، محمود و قاسمی، محمد (1384). ارزیابی شاخص‌های حمایت شغلی در ایران. مجله تحقیقات اقتصادی. دوره 40، شماره 4.
محجوب، علیرضا (1381). قراردادهای موقت کار در ایران. نشر واژه.
مرکز پژوهش‌های مجلس (1391). دفتر مطالعات برنامه و بودجه. اظهارنظر کارشناسی درباره طرح تعیین تکلیف قراردادهای تأمین نیروی انسانی در دستگاه‌های اجرایی. 10/5/1391.
مشرق‌نیوز (1399). سقوط سهم اعتبارات عمرانی از بودجه. 27/9/1399. کد خبر: 1154290.
معاونت رفاه وزارت کار (1399). گزارش هشتم نیروی کار و حمایت اجتماعی. 28/2/1399.
منوری، نوح (1397). مسئولیت اخلاقی دولت و چالش بازاری شدن: مطالعه استخدام شرکتی در ایران پس از جنگ. رساله دکتری. دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
منوری، اباذری، و میدری (1398). دولت و نیروهای کار شرکتی: کشاکش مسئولیت و طرد. فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی. دوره 26، شماره 1، صص 249-273.
مؤمنی، فرشاد (1374). علم اقتصاد و بحران در اقتصاد ایران. نشر موسسه تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس.
مؤمنی، فرشاد (1394). اقتصاد سیاسی توسعه در ایران امروز. نشر نقش و نگار.
مؤمنی، فرشاد (1395). اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری. نشر نقش و نگار. چاپ سوم.
مؤمنی، فرشاد (1396الف). عدالت اجتماعی، آزادی و توسعه در ایران امروز. نشر نقش و نگار.
مؤمنی، فرشاد (1396ب). بررسی عملکرد اقتصاد دوران جنگ. اقتصاد آنلاین. 11/6/1396. کد خبر: 216095.
مؤمنی، فرشاد (1397). مسئولیت سوءتدبیرها در نظام اقتصادی با کیست؟. جماران.
مهرنیوز (1400). بودجه‌ی شرکت‌های دولتی ۹.۳ درصد رشد کرده است. 5/2/1400. کد خبر: 5197508.
